Heima er bezt - 01.07.1960, Side 10

happadag, er líklegt mjög, að hann hefði orðið eldsins
var eða íkveikjunnar svo tímanlega, að við hefði mátt
ráða. En jafnan dregur nokkuð til þess sem verða vill.
Um Ólaf Davíðsson er skylt að geta þess, að okkur
líkaði sérlega vel við hann þenan vetur, bæði sem kenn-
ara og ekki síður í daglegri umgengni. Hann var laus
við þéringarnar, sem mér fundust jafnan standa eins og
múr á milli pilta og kennara. Hann stundaði starf sitt
vel og neytti aldrei víns á virkum dögum, svo að ég
vissi til, nema í þetta eina skipti.
Á sunnudaginn boðaði Stefán pilta alla á fund í borð-
stofunni, til að ræða við okkur um framtíðina. Hann
lagði það til, að við reyndum að vera þarna áfram og
taka próf. Efribekkingar áttu ekki eftir að vera í tím-
um nema svo fáa daga, því upplestrarfrí átti að byrja
að enduðu páskafríi. Hins vegar áttu neðribekkingar
eftir að vera í tímum um hálfan mánuð. Auðvitað varð
ekkert við því gert, og engin kennsla orðið, en hann
taldi báða bekki hafa gott af að lesa upp og taka prófið.
I húsi Stefáns voru tvö herbergi óþiljuð innan, og að-
eins notuð til geymslu. Hann bauðst til að láta gera þau
í stand þessa daga fyrir hátíðina, og gætu þetta orðið
þolanlegar lesstofur fyrir okkur. Hann bauðst líka til
að liðka allt til, sem hann gæti, svo að okkur gæti liðið
þama þolanlega. Hann benti og á það, að við hefðum
þegar greitt þjónustu og matreiðslu fyrir allan tímann,
mundum líka eiga nokkrar matarbirgðir, sem okkur
mundi lítið úr verða. Að lokum sagði hann, að sér væri
það mikill þyrnir í augum, ef við yrðum allir að fara
próflausir, þar sem hann ætti nú að heita skólastjóri í
fyrsta sinn á æfinni.
Nú féllust allir á þetta. Ég man ekki til, að neinir
færu, nema tveir piltar af Akureyri úr efri bekk. Þeir
sögðust geta lesið heima og komið til prófs, en hvað
sem úr lestri hefur orðið, þá komu þeir ekki til prófs-
ins.
Þegar fram í páskavikuna kom, skánaði tíðarfar. Við
náðum sumir í hressingu að innan og leið sæmilega, en
engir komu til að þilja innan herbergin eins og lofað
hafði verið, og leizt sumum illa á það.
Seinni partinn á föstudaginn langa kem ég inn í borð-
stofu úr einhverju rölti úti við. Þar eru þá því nær all-
ir piltar mættir, og er nú rætt um að hætta að hanga
hér. Það sé auðséð, að ekki eigi að útbúa þessi lesstofu-
efni, eins og lofað hafi verið. Hér verði engin leið að
lesa undir próf eða taka það öðru vísi en að það verði
öllum til skammar. Það var einkum Bogi Ólafsson, sem
túlkaði þetta og Magnús Sigurðsson frá Hjartarstöðum
í Eiðaþinghá.
Ég brá nú við, fór til Stefáns og sagði honum, hvern-
ig sakir stæðu. Ég hafði reynt að fá þá til að hætta við
þetta, en það stoðaði ekkert.
Stefán kom nú brátt á vettvang og tók að rökræða
málið. Hann kvaðst ekki hafa getað fengið smiðina til
að koma út eftir á þriðjudaginn, því að þeir hefðu ekki
viljað vinna við þetta um lægri helgarnar fyrir páska.
Þeir hefðu hins vegar lofað að koma á annan í páskum
og sagt, að þetta mundi ekki taka nema tvo mest þrjá
daga, svo að þetta hefði lítil áhrif, þar sem páskafríið
ætti að standa fram í miðja vikuna eftir páska.
Sennilegt er, að aldrei hefði komið til þessa uppþots,
ef Stefán hefði sagt okkur strax frá þessu, þegar hann
kom heim, en það hafði hann alveg vanrækt.
Nú var komin ólga mikil í liðið, einkum efribekkinga,
og hvernig sem Stefán beitti mælsku sinni og lagni,
gat hann ekki komið á sáttum. Bogi og Magnús voru
ekki alveg á því að láta í minni pokann, báðir voru
stífir og stórir. Þeir héldu því fram, að engin leið væri
að lesa hér undir próf, enda þótt þessar stofur kæmu
í gagnið seint og síðar meir. Slíkt próf yrði okkur öll-
um til minnkunar.
Ég man vel, að Stefán sagði við Boga, sem var dá-
lítið við skál: „Þótt þú værir nú tekinn til prófs þarna
á stundinni eins og þú ert nú, og ólesinn, þá mundir
þú hljóta fyrstu einkunn, hvað þá ef þú færð skilyrði
til að lesa undir prófið.“
Eftir ærið þjark þarna í borðstofunni urðu þau mála-
lok, að fimrn piltar úr efri bekk kváðust fara mundu
alfarnir á morgun frá Möðruvöllum. Neðribekkingam-
ir allir létu sefast, enda veit ég ekki, hvort þeir höfðu
tekið ákvörðun um að fara, því að ekki mun hafa verið
hafin atkvæðagreiðsla um málið áður en Stefán kom
til sögunnar.
Neðribekkingar voru líka æfinlega viðráðanlegri og
betri viðureignar, ef eitthvað skarst í odda með piltum
og kennurum, má ef til vill víkja að því síðar.
Þeir sem voru ráðnir í því að fara voru þessir: Bogi
Ólafsson, síðar yfirkennari við Menntaskólann í Reykja-
vík, Magnús Sigurðsson, síðar bóndi á Hjartarstöðum
á Héraði, Björn Jónsson frá Hreiðarsstöðum í Svarfað-
ardal, Páll Árnason frá Atlastöðum í Svarfaðardal, síð-
ar bóndi í Ártúni við Hofsós, og Björn Jónasson frá
Reykjum í Hjaltadal, mun síðar lengi hafa verið barna-
kennari þar í dalnum.
Mikið lögðu þeir að mér, þessir vinir mínir, einkum
þó Bogi og Magnús, að fara líka, en ég var líka þrár
og lét mig ekki frekar en þeir.
Þeir tóku nú saman pjönkur sínar um kvöldið, og
ætluðu þeir Bogi og Magnús inn til Akureyrar, en hin-
ir held ég hafi ætlað beint út í Svarfaðardall. Við ætl-
uðum ýmsir félagarnir að fylgja þeim á leið. Að lokn-
um morgunverði var því farið út í hús, til að kveðja
Stefán, skólameistarann þennan vetur, annað sæmdi vit-
anlega ekki þeim, sem voru að fara alfarnir.
Við komum nú inn í tilvonandi lesstofurnar og gerð-
um boð fyrir Stefán. Hann lét einn og einn koma inn
til sín í einu, og dvaldist þeim mjög lengi. Ég man nú
ekki, hvern hann tók fyrstan, þó hygg ég, að hann hafi
tekið þá Boga og Magnús síðast og haft þá lengst til
viðtals.
Þeir, sem út komu aftur, voru hljóðir og sagnafáir
um viðræðurnar við skólastjórann. Síðast tók hann þá
inn alla í einu, en að því búnu komu þeir út fremur
226 Heima er bezt