Heima er bezt - 01.04.1962, Blaðsíða 5

Grimstunguhjónin, Péturina og Lárus.
F orsæludalskvíslar.
Austan Vatnsdalsár er Forsæludalur, nokkru framar
en Grímstunga. Landmikil jörð og veðursæl. Þessari
jörð fylgdi áður afar mikið og kjarngott afréttarland,
er nefnist Forsæludalskvíslar, sem nær suður til Lang-
jökuls. Ffeiðarland þetta er frábært beitarland fyrir
stóðhross og sauðfé.
Þegar Björn Eysteinsson, sá frægi fjallamaður og síð-
ar stórbóndi, bjó um skeið í Forsæludal, og átti
þá jörð, en varð vegna óhappa og efnaskorts, að selja
hana, þá hélt hann eftir Dalskvíslalandi, og reisti þar
bústað fram til heiða, er hann nefndi Réttarhól, enda
hét staðurinn því nafni áður, því fyrr á tímum fór
þar fram sundurdráttur á fé úr Dalskvíslum í haust-
leitum, milli Vatnsdælinga og Auðkúluheiðarmanna.
Björn Eysteinsson var kvæntur mikilhæfri og ágætri
konu, Helgu Sigurgeirsdóttur, sem var systir þeirra
merku manna, Karls á Bjargi í Miðfirði og Bardals-
bræðra, er svo kölluðu sig í Vesturheimi. Svo örsnauð
voru þau hjón er þau fluttu að Réttarhóli, að Bjöm
sagðist hafa selt vasaúr sitt, og undirsængina úr rúmi
þeirra, upp í skuldir.
Ekki voru bæjarhús stór eða reisuleg, en landkostir
góðir og gott til heyskapar og veiðifanga, bæði fugl
og silungur, enda Björn afburða duglegur veiðimaður
og skytta.
Á Réttarhóli blómgaðist hagur þeirra vel, en þó var
oft þröngt í búi á vorin, áður en veiðiföng náðust. Til
dæmis um sparnað, vil ég geta þess, að Björn sagði mér
sjálfur, að sér hefðu dugað 5 lítrar af steinolíu yfir
veturinn. Oll kaupstaðarúttekt spöruð eftir föngum og
fénu fjölgað.
Eftir 5 ára búskap þar, fluttist hann að Skárastöðum
í Miðfjarðardölum með hátt á annað hundrað vetrar-
fóðraðar kindur.
Á Réttarhól fæddust þeim hjónum tveir synir, í
svörtu skammdegi á jólaföstu. Þótt eigi væri hægt að
ná í ljósmóður, eða aðra hjálp, heilsaðist konu og börn-
um vel. Þessir synir koma báðir nokkuð við þessar frá-
sagnir.
Sá yngri þessara bræðra fæddist 10. desember 1889,
og var skírður Lárus, eftir föðurbróður sínum, Lárusi
Eysteinssyni, fyrrv. presti á Staðarbakka, og hefst þar
saga hans, í köldu skammdegi í lágreistum bæ, til
heiða fram, 20 kílómetra frá næstu byggð. Hinn bróð-
irinn, er fæddist þar, Þorsteinn, var ári eldri. Hann
varð síðar kunnur bóndi í Rangárvallasýslu, og hafði
um skeið fyrstu sveitaverzlun á Hellu á Rangárvöllum.
Eftir að Björn Eysteinsson hafði búið nokkur ár í
Aliðfirði og Víðidal, fluttist hann að Grímstungu í
Vatnsdal vorið 1899, og þar verða þáttaskil í sögu
Grímstungubænda, og hefst Björn nú fljótlega í tölu
stórbænda, enda einbeitti hann sér að stækkun búsins,
og Grímstunga hentug jörð fyrir hans búskaparhætti.
Sauðfjárbeit sótti Björn fast, og lét alltaf fylgja fénu
til beitar, svo eigi mátti hvarfla frá því, fyrr en það
Heima er bezt 113