Heima er bezt - 01.04.1962, Page 34

II.
Þennan sama aftan, sem ríki Jón þeyttist vestur göt-
una fyrir framan túnið á Syðri-Völlum, gat Brynjólf-
ur farið að reisa. Hann hafði að fullu lokið við tætturn-
ar þá um daginn. A hinn bóginn vildi hann ekki byrja
á því, fyrr en hann hefði byggingarbréfið upp á vas-
ann. Maður hafði farið austan úr Meðalfellssveit vestur
fyrir nokkrum dögum og var von á honum austur aft-
ur í kvöld. Brynjólfur bjóst við, að maður þessi kæmi
með bréfið til hans frá umboðsmanni og skildi það eft-
ir á Syðri-Völlum. Kom hann um kvöldið um sama
leyti og sauðamenn frá fénu. Hélt hann heim að Svðri-
Völlum, ætlaði að gista þar um nóttina. Brynjólfur
spurði Gvend, hvort hann hefði hitt manninn og tekið
hjá honum bréf. En Gvendur vissi ekki um neitt bréf.
Engu að síður taldi Brynjólfur víst, að maðurinn hefði
komið með svar frá umboðsmanni og ákvað að fara þá
þegar suður að Syðri-Völlum og ganga úr skugga um
það.
Þegar hann kom þangað, var Kjartan úti á hlaði.
Hann stóð fyrir skemmudyrum og raulaði vísustúf.
Var hann að róta í kistli nokkrum, ekki stórum. í hon-
um voru nýsmíðaðar skeifur. Brynjólfur heilsar hon-
um og spyr formálalaust, hvort austanmaður hefði
komið með bréf frá umboðsmanni.
„Ekki kannast hann við það,“ svaraði Kjartan og
hélt áfram að athuga skeifurnar.
„Jæja,“ sagði Brynjólfur, vonsvikinn. „Þá fer ég vest-
ur á morgun,“ bætti hann við.
„Ætli það sé nú ekki orðið nokkuð seint, ekki kæmi
mér það á óvart,“ sagði Kjartan. Hann hafði tekið til
skeifur, sem hann virtist ánægður með, lét nú aftur
kistilinn og setti hann á bekk inni í skemmu.
Brynjólfi varð orðfall. Hann horfði á Kjartan og
lagði nokkuð undir flatt og velti vöngum, en það átti
hann til að gera, er eitthvað kom honum á óvart eða
hann var í nokkrum vanda staddur. Kjartani varð lit-
ið á hann og gat ekki varizt brosi.
„Nú mun annað hentara en velta vöngum, karl minn.
Komdu inn í skemmuna, við skulum tala saman.“
Þeir settust á trébekkinn, sitt hvorum megin við
kistilinn. Þeir þögðu stundarkorn. Svo sagði Kjartan:
„Jón á Skarði reið hér hjá, þegar þú varst nýfarinn
heim í kvöld. Mér þykir ekki ósennilegt, að hann muni
ætla sér til umboðsmanns og koma í veg fyrir, að þú
fáir að byggja á Bökkunum. En þú kemst að raun um
það sjálfur, hvort mér skjátlast. Nú ferð þú vestur á
morgun og býrð ferð þína vel. Þú hefur tvo til reið-
ar, hér eru skeifur undir hestana, ef þú skyldir ekki
eiga nóg til af þeim heima hjá þér. Því að tvenna ganga
þarftu að hafa með þér í ferðina, af því að þessi ferð
getur orðið löng. Þú skalt fara beina leið til umboðs-
manns og ef hann tekur máli þínu fjarri og neitar þér
um byggingarbréfið, þá er ekki nema um eitt að ræða.
Þá heldur þú sem skjótast suður í Amtið. Þú skýrir
þar mál þitt. Þeim mun kunnugt, að Hólmasveit fór í
eyði um Eld, með því að hraun rann yfir bæina. Þú
segir þeim, að fyrir sunnan hraun sé nú mikið land og
grösugt, mjög vel byggilegt. Land hafi breytzt við
gosið, á hafi myndazt fyrir framan hraun og harðir
bakkar fyrir sunnan hana. Þarna geti á ný risið upp
blómleg byggð. Og nú langi þig til að verða fyrstur
manna til að hefja þar búskap, með því að þig vanti
jarðnæði. Hafir þú lagt í þessa löngu ferð í trausti þess,
að amtsyfirvöldin veittu þér nauðsynleg leyfi og bygg-
ingarbréf fyrir landi því, er þú óskar eftir að fá og þú
hefur lýst í bréfi þínu til umboðsmanns. Skalt þú hafa
með þér sams konar bréf til Amtsins, umsóknarbréf
fyrir gömlu Bökkunum....“
Það var mikið að snúast á Efri-Völlum um kvöldið.
Pottur var settur á hlóðir og soðið hangikjöt. Flatkök-
ur voru bakaðar, smjör sett í öskjur, kæfubelgur tek-
inn til. Nærföt voru athuguð og sokkar og annar fatn-
aður, er nota þurfti í langferð. Hestar voru sóttir,
Rauður Brynjólfs og Stjarni hennar Kristínar Kjartans-
dóttur. Hafði Brynjólfur orðið að þiggja hann að láni,
ekki við annað komandi. Treysti Kristín engum hesti
betur en Stjarna sínum til að skeiða suður í Amtið,
enda var nú mikið undir málalokum komið ekki síður
fyrir hana en Brynjólf. Varð Brynjólfur að lokum að
láta undan síga ef ekki átti að hljótast verra af. En
Stjarni var að öllum líkindum bezti hesturinn í Mikla-
hreppi. Hann var af góðu kyni, sex vetra gamall, stríð-
alinn og aldrei snertur, nema þá sjaldan að Kristín litla
skvetti sér upp, sem ekki var oft. Rauður Brynjólfs
var og ágætis hestur, 7 vetra, vel gefinn og aldrei not-
aður til annars en reiðar. Voru nú hestarnir járnaðir og
hafðir inni um nóttina og gefið grængresi, því árla ætl-
aði Brynjólfur af stað næsta morgun, eða svona um
það leyti, sem hangikjötið yrði rokið. Því æskilegast
væri ef takast mætti að ríða ríka Jón uppi og verða á
undan honum til umboðsmanns, og hampa svo bygg-
ingarbréfinu framan í hann um leið og hann stigi af
baki.
En Jón Bárðarson á Skarði var ekkert barn. Hann
bjóst við hinu versta og hagaði sér samkvæmt því. Nú
var hann búinn að fá vilja sínum framgengt. Hann var
búinn að fá hrcppstjórann, sjálft yfirvaldið, til þess að
skerast í leikinn. I vasanum hafði hann bréf þess
embættismanns, er hér var almáttugur. Hann var ekki
í minnsta vafa, að umboðsmaður færi í einu og öllu
eftir því, sem í bréfinu stóð. Sigurður umboðsmaður
var það varkár maður og nákvæmur, að hann myndi
ekki fara að ganga fram hjá bendingum yfirvaldsins
hér í hreppi. Nei! Nú var það Jón Bárðarson á Skarði,
sem réði úrslitum. Ef hann sýndi af sér andvaraleysi,
legðist í leti á leiðinni og svæfi yfir sig, þá var eins
víst, að Brynki hlypist fram úr honum og fengi um-
boðsmann til þess að byggja sér Bakkana áður en Jón
kæmi með hreppstjórabréfið. Þá skyldi Jón Bárðarson
hundur heita, ef hann léti slíkt og annað eins henda sig.
Og illa mætti hann þá treysta augum sínum, sem enn
hafa þó aldrei brugðizt, ef hann ekki þekkti réttilega
gamla refinn á Syðri-Völlum hnusandi úti á hlaði, er
138 Heima er bezt