Heima er bezt - 01.04.1981, Blaðsíða 7

Agúst með elsta son sinn, Magnús.
Fyrstu handtökin við höfnina. Fremst á myndinni er hrcerivél sem Ágúst smíðaði
sjálfur.
lögn né vatnsveita. Það settu því margir upp undrunaraugu
þegar þau settu upp salerni og bað í nýja húsinu, því þá
tíðkaðist það nær einvörðungu að notast væri við útikamra
og því um líkt. En fljótlega kom að því að vatnsveita var
lögð um bæinn og þar var Ágúst að verki og sömuleiðis sá
hann um lagningu holræsa um Ólafsfjörð. Þegar við vorum
að ræða þetta, þá vildi Ágúst alls ekki eigna sér heiðurinn af
þessum framkvæmdum, sagði bara að Ólafsfirðingar væru
dugnaðarfólk og styddu allt sem til framfara horfði.
Grunar mig þó að þáttur Ágústar í þessum framkvæmdum
hafi verið stór. Ég held að Ólafsfirðingar eigi Ágústi mikið
að þakka, hve fljótt þeir tileinkuðu sér nýjungar sem voru
til framfara og talar það sínu máli að hann er viðriðinn allar
stórframkvæmdir sem gerðar voru á Ólafsfirði á þessum
árum. Ég spurði hann t.d. um það þegar rafstöð var byggð á
Ólafsfirði, því spurnir hafði ég haft um að þar hefði hann
einnig verið ein af driffjöðrum framfaraaflanna.
„Það var engin rafstöð á Ólafsfirði, aðeins mótorskrifli
sem hafði verið notast við í nokkur ár. Ég hafði nokkuð
lengi haft hug á því að koma upp rafstöð, því þarna voru
góð skilyrði, ár sitt hvorum megin við kaupstaðinn. Þegar
kom að því að framkvæma þetta varð Garðsáin fyrir val-
inu, en það tók nú nokkur ár að stappa í því að fá þetta í
gegn. Ég var búinn að koma upp lítilli rafstöð fyrir mág
minn sem bjó á Brimnesi og notaði þá Brimnesána og hafði
því svolitla reynslu af þessu. Það var svo árið 1939 sem
hafist var handa við undirbúning virkjunar Garðsár og var
kosin nefnd til að sjá um framkvæmdina. í henni voru auk
mín þeir Magnús Gamalíelsson, sem var formaður, og
Kristinn Sigurðsson. Nefndin samdi svo við þá Gísla
Jónsson og Höskuld Baldvinsson um að taka að sér verkið
fyrir ákveðið verð. Fólu þeir mér síðan að sjá um fram-
kvæmdina. Um vorið og sumarið var byrjað á því að mæla
fyrir virkjuninni, sá Sigurður Thoroddsen verkfræðingur
um það og var ég með honum. Um haustið var svo byrjað á
framkvæmdum, veittum ánni burtu, hreinsuðum farveginn
og steyptum undirstöður garðsins. Þá stöðvuðust fram-
kvæmdir vegna þess að stríðið braust út, sem hafði þær
afleiðingar í för með sér, að illmögulegt var að fá vélar og
annað slíkt erlendis frá. Eftir eitt eða tvö ár var þó haldið
áfram og til að orðlengja þetta ekki, þá komst rafmagnið á
19. desember 1942. Jafnhliða þessu vorum við farnir að
huga að hitaveitu, en þá var enginn kaupstaður hitaður upp
með heitu vatni. Hugmyndina átti nú Sveinbjörn bróðir
minn, en hann hafði umsjón með byggingu Kristneshælis
og þar nýtti hann heita vatnið til hitunar húsa. Lindin með
heita vatninu við Kristnes stóð miklu neðar en hælið og því
varð með einhverjum ráðum að koma vatninu upp eftir.
Það leysti hann með því móti, að hann leiddi kalt vatn
niður eftir og lét það renna í gegnum spíral sem var niðri í
hvernum og þá nægði þrýstingurinn til að heita vatnið gat
runnið upp eftir. Ég held nú reyndar að hann hafi útbúið
þessa hitaveitu áður en hælið var byggt og þá fyrir Reyk-
hús.
Það sem ýtti á eftir framkvæmdum við hitaveituna á
Ólafsfirði voru hugmyndir um sundlaug í bænum, því þá
var það komið inn í fræðslulög, að skylda væri að kenna
börnum sund áður en þau lykju fullnaðarprófi. Áður hafði
verið reynt að notast við laug með köldu vatni, en sem
vonlegt er reyndist það illa.
Inni á Garðsárdal var heitt vatn og hugmyndin var að
nýta það og leiða niður í kaupstaðinn, sem er tæplega
fjögurra kílómetra leið. Ég vildi að byrjað yrði á að semja
við bændurna áður en framkvæmdir yrðu hafnar. Það var
gert og náðust samningar sem hljóðuðu upp á að við
mættum nýta vatnið og leiða um jarðir bænda, en þeir
fengju heitt vatn heim til sín í staðinn. Nú, enn á ný var
leitað til Sveinbjörns bróður míns og hann hófst handa við
Heima er bezl 115