Heima er bezt - 01.04.1985, Síða 16

ÓSKAR ÞÓRÐARSON
frá Haga
Óvænt gestakoma
Það var seinnihluta vetrar, ég hef lík-
lega verið á bilinu 9 eða 10 ára. Það
var ís á Skorradalsvatni, hafði verið
umhleypingur undanfarið en ísinn þó
traustur yfirferðar en meðfram land-
inu, einkum i námunda við læki og
gil, var lítilsháttar vatn eftir síðasta
blota og hafði ekki enn frosið, því að
frostvægt var, þótt snjóað hefði á ís-
inn. Allt var hvítt yfir að líta, gesta-
komur afar fágætar á þessum árstíma
og miklar bollaleggingar ef sást til
mannaferða. Ekki síst var ég iðinn við
ágiskanir þar til gesturinn kom, ef ferð
hans var þá ekki heitið til annarra
bæja.
Það var liðið á dag, aðeins byrjað að
bregða birtu. Ég var úti við að renna
mér á tunnustöfum sem ég notaði í
skíða stað. Ég sá að einhver mannvera
stefndi til okkar, kom frá bæ hinum
megin við vatnið sem hét Skálpastaðir.
Ég sá strax að það var ekki Árni bóndi
á Skálpastöðum, bæði gekk hann
ævinlega miklu hraðar og svo átti
hann mórauðan hund sem alltaf
fylgdi honum, hvert sem hann fór.
Það var því mikið vandamál að ráða
fram úr því hver hann var þessi kyn-
legi gestur sem þokaðist í áttina hægt
og hægt. Og sú gáta varð ekki ráðin
meðan hann kom nær og nær. Ég sá
að hann var með staf í hendi og hafði
byrði að bera, og þegar hann kom þar
að sem vottaði fyrir bleytunni gegnum
snjóinn, leist honum sýnilega ekki á
blikuna, potaði stafnum í ákafa í
dökka röndina, fetaði sig meðfram
henni, leitaði að stað þar sem hún var
mjóst.
Loks virtist hann setja í sig þann
kjark sem þurfti og stiklaði til lands.
Þetta var ókunnugur maður. Allbrött
brekka er frá vatninu að bænum og
gesturinn var lengi upp brekkuna,
enda nokkur snjór og óslétt landið. Ég
fylgdist vel með öllu eins og þeim sem
er forvitinn er gjarnt og ég sá að þetta
var gamall maður eða svo fannst mér
að minnsta kosti. Á höfðinu hafði
hann svarta vetrarhúfu og var í dökk-
um, síðum frakka.
Því þarf vart að lýsa, að í mínum
augum var þetta stórviðburður. Öll sú
dul sem fylgdi þessum ókunna gesti
varð mér ógleymanleg og um mínút-
urnar sem liðu meðan hann þokaðist
nær og nær væri hægt að hafa það
orðtak seinni tíma að þær hefðu verið
„hlaðnar spennu“. Aðdragandinn að
gestakomunni var það langur að
heimilisfólkið vissi um hann, en ég
hypjaði mig heim á hlaðið áður en
gesturinn kæmi alveg heim og faðir
minn stóð úti til að taka á móti hon-
um. Heimilistíkin gelti að vana og
brátt stóð maðurinn á dyrahellunni.
„Ég heiti Sigurður Sveinbjörnsson
og komið þið sælir og Guð blessi
ykkur,“ sagði maðurinn og heilsaði
okkur báðum með handabandi. Byrði
sína, sem var einhvers konar ílöng
taska sem virtist nokkuð þung, lagði
hann í snjóinn, rétti sig upp og mér
fannst hann eilítið lotinn í herðum, en
kannske var það vegna þess hve þungt
hann hafði borið á bakinu. Síðan
burstaði hann af sér snjóinn með
hríssóflinum.
Best man ég eftir þvi, hve mér
fannst andlit mannsins hvítt. Það var
svo ólíkt veðurbörðum andlitum
sveitamannanna, rauðum andlitum
og gráum. Þegar búið var að bjóða
manninum inn tók hann ofan loðnu,
svörtu húfuna en ég fylgdist með,
dolfallinn af undrun. Hvílík húfa.
Síðan gekk hann inn, fór varlega í
skuggasælum ganginum og síðan inn í
baðstofuna. Ég fór að hugsa um það,
að líklega yrði hann hjá okkur um
nóttina. Það var orðið framorðið og
langt til næstu bæja. Ég yrði látinn
sofa í sama rúmi og hann, til fóta. Það
var venjan og mér var ævinlega bölv-
anlega við að vera látinn sofa til fóta.
Þannig blandaðist kvíðinn eftirvænt-
ingunni um hvað væri í töskunni sem
maðurinn hafði með sér inn í bað-
stofuna og nú lá út við einn vegginn
og beið þess að verða opnuð.
Eitthvað töluðu þeir saman faðir
minn og gesturinn, en þar er eyða hjá
mér í minninguna. Þó rámar mig í það
að maðurinn sagðist hafa verið í
Ameríku og það nægði til að sveipa
yfir hann æ dularfyllri hjúp í augum
mínum. En svo var manninum gefið
að borða og ég hafði jafnan dálítinn
áhuga á hvernig menn borðuðu.
Það var kærkomin dægrastytting í
fásinninu að veita því athygli hve
menn gengu að mat sínum á ólíkan
hátt. Gesturinn fór sér að engu óðs-
lega, strauk svitann af höfðinu þar
sem ekki var að sjá eitt einasta hár,
síðan skimaði hann yfir matinn eitt
augnablik með spenntar greipar og
byrjaði svo að þylja eitthvað sem ég
skildi strax að var Guðsorð. Ég kunni
nokkrar bænir, en þetta var ekki ein
þeirra. Síðan byrjaði hann að borða
og mér fannst hann fara óþarflega
128 Heima er bezl