Æskan - 01.01.1933, Blaðsíða 7

Æ S'K A N
5
Hann varð nú stúdent, og var það meira en
vinir hans og jafnvel hann sjálfur höfðu búizt við.
Prófi í stærðfræði lauk hann þó ekki fyrr en
seinna. Nú ætlaði hann að fara að stunda nám
við háskólann. En tíminn fór mest til annars. Hann
ritaði í blöðin, deildi við félaga sína, og sást sjaldan
í háskólanum.
Árið 1856 tók hann þátt í stúdentamóti i Upp-
sölum í Sviþjóð. Þar kom fyrir hann lílið atvik,
sem honum fannst sjálfum svo mikið til um.
Lítil telpa kom til hans og rétti honum lárviðar-
sveig. Vafalaust hafði hún verið beðin um að gefa
sveiginn einhverjum, hinna norsku stúdenta. En
Björnstjerne Björnson varð fyrir valinu. Hann
var mikill vexti, friður og glæsimannlegur og hefir
sjálfsagt borið af öðrum.
En Björnson tók þetta sem merki þess að heil
þjóð hefði krýnt hann — nú hlyti hann að verða
skáld — mesta skáld heimsins. Hann kom heim
aftur með hugann fullan af yrkisefnum.
Nokkru eftir þetta byrjuðu sveitasögurnar hans
að kom út. Þær hafa alstaðar náð miklum vin-
sældum og eru svo léttar og Ijúfar, að hvert barn,
sem er orðið vel læst, hefir gaman af að lesa þær.
Eftir þetta óx vegur Björnsons hröðum fetum.
Björnstjerne Björnson var ekki aðeins mikið
skáld. Hann var einnig mesti þjóðmálaskörungur
Norðmanna og einhver áhrifamesti mælskumaður,
er sögur fara af. Alla tíð hafði hann eitthvað að
berjast fyrir, og alltaf var hann samur við sig
eins og í skólagarðinum í Molde. Vissi hann um
einhvern, sem var minni máttar, var hann jafnan
reiðubúinn að berjast til þess að rétta hluta hans,
en eins og gefur að skilja eignaðist hann með
þvi móti bæði marga vini og fylgismenn um dag-
ana, en líka marga mótslöðumenn og óvini.
Björnson var um tíma leikstjóri í Björgvin.
Árið 1865 fékk hann föst skáldalaun hjá norska
Stórþinginu, en áður hafði hann fengið styrk og
ferðast til Ítalíu. Hann gaf út leikrit, sögur og
kvæði jöfnum höndum, og skrifaði ótal blaða-
greinar, og þessu hélt hann áfram, svo að segja
til dauðadags. Og bækur hans voru lesnar og eru
lesnar um öll Norðurlönd og viðsvegar í Evrópu.
Árið 1903 fékk Björnson bókmenntaverðlaun Nobels,
en það er einhver mesti heiður, sem rithöfundi
getur hlotnazt.
Björnson kvæntist á unga aldri. Konan hans
heitir Karólína og er enn á lífi, nú 97 ára gömul.
Hún á heima á Aulestad í Gásadal, en þar höfðu
þau hjónin búið árum saman, og var heimili
þeirra frægt fyrir rausn og höfðingsskap.
Björnson andaðist í París árið 1910. En likkista
BARNAVÍSUR
HFTIR DJ0RNSTJERNE BJORNSON
(ÚR SIGRÚN A SUNNUHVOLI )
Engja blómi,
bala sómi,
heyrðu, heillin mín !
Viltu ekki kærastinn verða minn ?
Svo vænan gef eg þér kyrtilinn
með perluskrúð skært
og gullið glært.
Korriró og dillidó.
Sólin gyllir grund og mó.
Gulldrottning,
perludrottning,
heyrðu, heillin mín !
Eg vil ekki kærastinn verða þinn,
eg vil ekki þiggja af þér kyrtilinn
með perluskrúð skært
og gullið glært.
Korríró og dillidó.
Sólin gyllir grund og mó.
Jón Ólafsson þýddi.
hans var flutt heim til Noregs, og hann var jarðaður
í Osló. Hann vildi lifa og deyja í Noregi. Og
jarðarför hans var einhver sú viðhafnarmesta, er
þar hefir farið fram.
Margar af sögum Björnsons hafa verið þýddar
á íslenzku. Nú í vetur komu út þrjár bækur til
minningar um hundrað ára afmæli hans. Þeirra
er getið bér á öðrum stað í blaðinu.
■X*
1 mörgum ritum Björnsons er minnst á áfengi
og ofdrykkju. I sumum sveitasögunum er sagt frá
veizlum, eins og þær tíðkuðust i þá daga i Noregi,
drykkjuskapnum i þeim og afleiðingum hans. Er
auðsætt, að Björnson hefir, eins og allir vitrir og
góðir menn, haft megnasta viðbjóð á ofdrykkjunni
og skilið vel, hvílíkt böl hún er fyrir þjóðirnar.
(Að nokkru leyti þýtt úr »Norsk Barneblad«).
M. J.
®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®®e®®®®®®®«®®®®®®