Æskan - 01.10.1914, Blaðsíða 7

æskan.
79
fás og hafði sjálfur lært að skrifa og
reikna, og nú hugsaði hann með sér:
»Eg kann að skrifa og reikna, og ég
get kannske unnið fyrir mér, ef ég er
starfsamur, ráðvandur og sparsamur«.
Fór hann þá í næsta kaupstað. Þar
var auðugur kaupmaður, sem hafði verið
kunnugur föður hans, og bað hann kaup-
manninn að taka sig.
Kaupmaðurinn lét tilleiðast að taka
hann með því móti, að hann héti því að
vera trúr. Páll hét þvi með hreinskilni
bernskunnar.
Kaupmaðurinn tók smámsaman að fela
honum skrifstörf og ýmsar erindagerðir,
og sannfærðist um trúmensku lians og
kostgæfni. Einkum féll honum vel í geð
sú hrcinskilni Páls, að hann ásakaði sig
jafnan, ef honum varð eitthvað á eða ef
hann gleymdi einhverju, og svo námfýsi
sú, er hann lét í Ijós við livert tækifæri.
Páll varð þannig svo handgenginn kaup-
manni, að hann fól honum að geyma
lyklana að herbergjum sinum, er hann
fór að hciman.
Kaupmaður hafði ráðskonu, er Maria
hét; hún var óvinveitt Páli, af því að hún
þóltist lians vegna siður geta veilt mál-
vinum sínum af fé húsbóndans; reyndi
hún þvi á allar lundir að rægja Pál.
Kaupmaður gaf þvi að vísu lítinn gaum,
en áleit þó skyldu sina að reyna trú-
mensku hans. Oft sendi hann Pái til að
kaupa ýmislegt, og fékk honum þá einalt
meiri peninga’ en hann þurfti, en Páll
skilaði ælið afganginum og komst stund-
um að betri kaupum en húsbóndi hans
hafði búist við.
Einliverju sinni skildi kaupmaður eftir
peningapoka með einum gullpeningi í á
búðargólfinu; gerði hann þetta til að
reyna Pál.
Páll fann peninginn og var þá annar
búðarpiltur viðstaddur.
»Hér ber vel í veiði«, mælti pilturinn.
»Nú getum við glalt okkur á sunnudags-
kvöldið, því ekki ert þú svo vitlaus, að
þú farir að skila þessum skildingi«.
»Jú, það geri ég víst«, sagði Páll. »Hús-
bóndi minn á hann, en ég ekki; ég get
ekki átt liann með góðri samvizku, en
góða samvizku vil ég ekki missa«.
Pegar kaupmaðurinn kom heim, fékk
Páll honum peninginn, en hann varð
glaður við, af því að hafa reynt ráð-
vendni Páls, og gaf honum peninginn.
Frá þeim tíma misti Páll aldrei traust
húsbónda sins og velgerðamanns. Dró
hann nú með ráðvendni saman svo mik-
ið fé, að honum veittist létt að styrkja
móður sina.
María liætti að rægja hann, og lifði
hann ánægður og farsæll.
Áður en kaupmaðurinn dó, gaf hann
Páli mikið fé, og varð hann vel metinn
auðmaður. (»sakleysið«).
Tóbakið.
Barnablaðið Æskan hefir meðal annars
tekið sér fyrir liendur það fagra hlutverk,
að sporna á móti því, að tóbaksnautn
komist inn hjá æskulýðnum, og flyt ég
henni hér með beztu þakkir fyrir það.
í tóbakinu er sterkt citur, er nefnist
»nikótín«, auk ýmsra fleiri eiturefna, og
er það svo banvænt, að einn dropi af
þvi er nægur til að drepa fullþroska kött,
og eru kettir þó annálaðir fyrir lifseigju.
Petta eiturefni er, svo sem ýms önnur
þvílík efni (t. d. vinandi, ópíum o. 11.),
notað sem læknislyf, en nautnafýsn fólks
hefir komið því til leiðar, að menn liafa
farið að nota það sem munaðarvöru.
Tóbakið heíir ill áhrif á taugakerfið og
allan líkama vorn, og er sú starfsemi,
sem vöknuð er hér á landi til útrýmingar
því, virðingar- og þakkarverð, og vaéri
óskandi, að sem ilestir styrktu þann fé-
lagsskap með því að vera þar meðlimir.
Pað mun vera byrjun margra lil ló-
baksnautnar, að þeir sjá þá, sem eldri
eru, neyta tóbaks, og taka það svo eflir,
halda að það sé eitthvað svo mannalegt
að ganga með stert í munninum eða nota
tóbak á annan hátt, en það er þvert á
móti. Hin sanna menning cr í þvi fólgin,
að geta látið á móti tilhneigingum sínum
hvenær sem er og að villast sem skcmst
út í heimsglauminn.
Pað þykir engum gott að ncyla tóbaks,
sem byrjar á þvi. Pá koma varnirnar,
sem náttúran hefir; hún tekur til sinna
ráða, — menn ia svima, uppköst og verða
lasnir. En þegar allur líkaminn er orð-
inn spiltur, lúta varnir hans i lægra haldi;
mótstaðan gegn eitrinu er farin og mann
fer að langa i tóbak. — Þá er fallið næst.
Sýkisgras eða bjarnarbroddur heitir
planta, sem finst oft í kindakrafsi á vetr-
um. Hvernig ælli að standi á þvi, að