Alþýðublað Hafnarfjarðar - 09.05.1962, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐ HAFNARFJARÐAR
3
0M3»3*3»3»3»»3»3»3«3»3»9»3»3«»3*3»3*3»3»3»3»3*3»3»3»3l3»»3»9»3»3»3*3*3»3«3»3»3»3*3»3»»3»3t
5 Vilhiálmur S. Vilhjálmsson rithöjjundur skrifar
um kviknnjndina:
„Ilafnar-
fjörður
íyrr
og nú“
Ég hef haft mikla ánægju af því að sjá kvikmynd
Hafnfirðinga: Hafnarfjörður fyrr og nú. Það verður að
viðurkenna að Hafnfirðingum hefur tekist vel. Þeir
hafa orðið til þess að búa til beztu kvikmyndina, sem
gerð hefur verið hér á landi um kaupstað, sögu hans,
þróun og athafnir.
Það er sagt, að það sé erfitt verk að búa til fræðslu-
kvikmynd, án þess að hún verði þreytandi á köflum,
enda erum við alin upp við það, að kvikmyndirnar séu
æfintýralegar og viðburðarríkar. En hér hefur það tek-
izt. Gunnar Robertsson Hansen, Daninn ,sem setzt hef-
ur að hér á landi, rithöfundur, leikstjóri og listamaður,
hefur lagt mikla alúð og listrænt innsæi sitt í það, að
gera myndina sem bezt úr garði. Það er áreiðanlega
erfitt að segja langa þróunarsögu á táknrænan hátt, án
þess að þreyta, en þetta hefur Gunnari tekizt. Þulirnir
segja söguna að vísu, en smámyndir kvikmyndatöku-
stjórans inn á milli, er mjög vel valdar og maður les í
þeim heila sögu til viðbótar við mál þulanna.
Eins má segja um seinni tímana. Allt verður þetta
samfelld heild. Hafnarfjörður vex úr auðninni, í land-
námið, úr sveitabænum, upp í smáþorpið — og síðan
stig af stigi í þann stórmyndarlega kaupstað., sem þar
er nú. Það er mjög gaman að því að kvnnast þessari
þróun og standa síðan að lokum í nútímanum með
sitt iðandi líf, vélar og stórframkvæmdir.
A einum stað í myndskránni segir leikstjórinn: „Það
er von mín, að kvikmyndin geti einnig vakið áhuga utan
marka bæjarins, með því að sýna lífið í íslenzkum
kaupstað, sýna hvernig bæjarfélag er myndað, og hvern-
ig allir íbúarnir eru tengdir hver öðrum. Ég álít, að
þarna séu ekki sízt upplýsingar fyrir þá yngstu — skóla-
æskuna —- sem geta verið gagnlegar og í rauninni nauð-
synlegar, um það samfélag, sem þeir lifa í.“
Og þessu er ég sammála eftir að hafa horft á mynd-
ina. Hún segir raunverulega frá lífinu í íslenzkum kaup-
stað, þó að sagan sé saga Hafnarfjarðar.
Það er erfitt fyrir mig að dæma um töku sjálfra mynd-
anna, en allar eru þær fagrar, það er að segja þær, sem
geta sýnt fegurð , og hinar úr atvinnulífinu eru fróðleg-
ar. Það var í mikið ráðist fyrir bæjarstjórn Hafnarfjarðar
að ráðast í töku þessarar kvikmyndar, því að það er erf-
iðari framkvæmd, en almenningur gerir sér grein fyrir.
En það er um leið sómi bæjarstjórnarinnar. í þessari
kvikmynd lifir sagan og nútíminn um alla framtíð
vsv.
**»e»e*»e»e»e»e»e»e»e»e»e»e»e»e*»e»e»e»e»e»e»e»e»e»e»eic»e»e»c»eie»c»eie»e»e»e»e»c»c»e»e»e»c
Kona
óskast til starfa fyrir heimilishjálp Hafnarfjarðar.
Kaup samkvæmt samkomulagi.
Hafnarfirði, 2. maí 1962.
BÆJARSTJÓRINN í HAFNARFIRÐI
Bæjarbúar ákveða framtíð
Bæjarútgerðar Hafnarfjarðar
(Framhald af bls. 1)
urinn meirihluta sínum með 13
atkv. mun, og bæjarútgerðin
hélt áfram. Nokkru síðar gjör-
breyttust öll viðhorf til togara-
útgerðar. Það hefði verið mikið
tjón, fyrir Hafnarfjörð og Hafn-
firðinga, ef Sjálfstæðisflokkur-
imi hefði fengið meirihluta og
þar með aðstöðu til að leggja
bæjarútgerðina niður í ársbyrj-
un 1938.
Síðastliðin tvö ár hafa verið
gífurlega erfið fyrir togaraút-
gerðina. Hefur margt valdið
þar um og borið skjótt að, því
jafnvel árið 1958 var togaraút-
gerðinni mjög hagstætt og tog-
araútgerðin virtist þá standa
föstum fótum.
En þá kom aflabrestur á mið-
um togaranna nær og fjær, út-
færsla fiskveiðitakmarkanna.
Næstu ár á undan hafði togur-
unum verið skammtað rangt
fiskverð, sem talið er hafa rýrt
tekjur þeirra um 5—6 milljón-
ir króna á hvern togara. Enn-|
fremur hafði löndunarbann
vegna fiskveiðideilunnar íþyngt
þeim.
Aflahrestur, togaraútgerð
þurrkast út í heilum lands-
fjórðungum.
Þessir erfiðleikar hafa valdið
því, að hér á landi hafa mörg
útgerðarfyrirtæki hætt rekstri.
Jafnvel í heilum landshlutum
hefir togaraútgerð algerlega
þurrkast út.
Ekkert bæjarfélag á Islandi er
eins háð togaraútgerð og Hafn-
arfjörður. Hér eru 7 togarar,
þar af 4 í eign bæjarútgerðar-
innar. Þess vegna var það óhjá-
kvæmilegt, að hin stórkostlegu
vandamál togaraútgerðarinnar
kæmu fram á margvíslegan hátt
fyrir bæjarfélagið í heild og
bæjarútgerðina sérstaklega.
Fiskiðjuverið reist og
skipastóllinn aukinn.
Þegar aflabresturinn skall yf-
ir hafði bæjarútgerðin nýbyggt
glæsilegt fiskiðjuver og aukið
skipastól sinn. Sumt þessa var
framkvæmt með stuttum lánum.
Hinn mikli tekjumissir, sem
áflabrestimir hafa valdið kom
þess vegna á versta tíma. Hefir
bæjarútgerðin átt í miklum erf-
iðleikum vegna þessa.
Hinir miklu erfiðleikar tog-
araútgerðarinnar eru almennt
viðurkenndir. Jafnvel á Alþingi
náðist óvanleg eining um sam-
þykkt laga til aðstoðar við tog-
araútgerðina. En samt sem áð-
ur reyna forystumenn Sjálfstæð-
isflokksins hér að sannfæra bæj-
arbúa um það, að nær öll
vandamál bæjarútgerðarinnar í
dag megi rekja til óstjórnar á
bæjarútgerðinni.
Hoers vegna þetta hlekk-
ingarmoldviðri?
Það er augljóst, hvers vegna
Sjálfstæðisflokkurinn hér í bæ
ræðst nú venju fremur svo
heiftarlega gegn bæjarútgerð-
inni. Það á að blekkja bæjar-
búa með stundarerfiðleikum
bæjarútgerðarinnar nú til þess
að afla forystumönnum Sjálf-
stæðisflokksins pólitískrar að-
stöðu til þess að Ieggja bæjarút-
gerðina niður. Hér er sagan frá
1938 að endurtaka sig. Ef Sjálf-
stæðismenn hefðu fengið meiri-
hluta í bæjarstjórn þá, væri nú
engin bæjarútgerð. Ef Sjálf-
stæðismenn fengju völd nú
mundi eins fara. Enda nærtæk
dæmi um endalok togaraútgerð-
ar undir forystu Sjálfstæðis-
manna t. d. á Isafirði.
Sannleikurinn er sá, að þegar
á móti hefur blásið hefur ávallt
verið auðveldasta leiðin að
hætta öllum rekstri. Það er sú
leið, sem forystumenn Sjálf-
stæðisflokksins hafa ávallt vilj-
að fara með bæjarútgerðina,
þegar erfiðleikar liafa komið
upp. Ekkert er hægara en að
finna einhverja tilliástæðu til
þess að gefast upp.
Alþýðuflokkurinn hefur ekki
valið þá leið og mun ekld
gera. Uppgjáfarleiðin og hags-
munir bæjarbúa fara ékki
saman.
Hvað vill Alþýðuflokkur-
inn?
Alþýðuflokkurinn mun taka
fyllsta tillit til breytilegra að-
stæðna og breyta rekstri bæjar-
útgerðarinnar eftir þeim. Það
sem mestu máli skiptir er, að
Hafnfirzkir sjómenn veiði og
leggi hér á land svo mikinn
sjávarafla, að sá afli geti verið
nægilegt hráefni fyrir fjölþætt-
an hafnfirzkan fiskiðnað, sem
veiti mikla og jafna atvinnu.
Hvort það eru togarar eða bát-
ar, sem leggja þann afla hér á
land skiptir ekki höfuðmáli.
Þegar til lengdar lætur verður
afli og afkoma hvors um sig,
að skera þar úr. Líklegt er þó,
að bæði togarar og bátar séu
nauðsynlegir til þess að tryggja
nægilegt hráefni allt árið fyrir
fjölþættan fiskiðnað. Bæjarút-
gerðin þarf því einnig að eign-
ast nokkra báta.
Það er þó ekkert höfuðatriði,
að bæjarútgerðin eigi sjálf öll
I fiskiskip, til öflunar nægilegs
hráefnis fyrir fiskiðnað og fisk-
vinnslu sína. Eins og nú horfir
vilja ýmsir dugmiklir sjómenn
eignast eigin skip og leggja afl-
an hér á land til vinnslu. Bær-
inn hefur á undanförnum ár-
um veitt ýmsa fyrirgreiðslu í
þeim efnum og yfirleitt gefizt
vel. Fiskvinnslustöðvar í bæn-
um njóta góðs af auknum afla
og áhættan af útgerðinni dreif-
ist á fleiri aðila en ella. Vafa-
laust tekst að tryggja nægilegt
hráefni frá togurum og bátum
til fiskiðjuvers bæjarútgerðar-
innar og annarra 'fiskvinnslu. En
öflun hráefnis er ekki einhlítt.
Hagkvæm vinnsla þess og fjöl-
breyttni í framleiðslu er jafn-
nauðsynleg. Fiskiðjuver bæjar-
útgerðarinnar er þannig stað-
sett og á allan hátt skipulagt og
frágengið, að það getur haft
hagkvæma vinnslu- og fram-
leiðslu. Bæjarútgerðin mun enn-
fremur vera vel á verði um all-
ar nýjungar í framleiðslu, sem
að gagni geta komið.
Forusta um nýjungar.
Óhlutdrægir menn hafa látið
í ljós mikinn áhuga á þeirri nýj-
ung sem bæjarútgerðin tók upp
að reykja síld og sem raunar
gerir kleift að reykja allan ann-
an fisk einnig. Bæjarútgerðin
hafði hér forystu í þessari
merku nýjung. Vitað er að síld-
veiðar Vestur-Evrópu hafa mjög
dregizt saman undanfarin ár.
Góðar horfur eru á, eftir þeim
upplýsingum, sem nú liggja fyr-
ir, að hægt sé að framleiða
reykta síld og annan reyktan
fisk fyrir tugmilljónir króna og
veita f jölda karla og kvenna og
unglinga stöðuga vinnu mikinn
hluta árs.
Víðsýni Hamarsmanna kemur
vel fram í þessu máli sem öðru.
Jafnvel eftir, að bæjarútgerðin
hefur rutt brautina í þessu máli,
hrundið því í framkvæmd, lagt
grunninn að nýrri útflutnings-
j grein og ómælanlegt síldarmagn
er hér steinsnar frá hafnargörð-
unum, sjá Hamarsmenn aðeins
vinnu fyrir „örfáar stúlkur.
Að lokum vil ég aðeins
segja þetta: Nú sem ávallt áð-
ur er það á valdi kjósenda,
að ákveða hver verður fram-
tíðarþróun í starfrækslu Bæj-
arútgerðarinnar og bæjarmál-
um almennt. Alþýðuflokkur-
inn liefur þar ákveðna stefnu,
sem hann hefur fylgt í meira
en þrjátíu ár og henni mun
hann enn fylgja, fái hann til
þess umboð kjósenda.
K. G.
Sigur A-listans tryggir farsæla framtið Hafnarfjarðar