Heimilisblaðið - 01.10.1946, Blaðsíða 4

176
HEIMILISBLAÐIÐ
norðlæg veður- og gróðurskilyrði, og væru
betur til þess búin, að sjá fyrir sér sjálf.
Gerum ráð fyrir, að við kaupum spildu af
ódýru ræktarlandi — eða heldur nokkra fer-
kílómetra, svo að tilbreytni í landslagi og
gróðurfari verði sem mest. Tilgangur okkar er
að rækta þarna bústofn, sem sér um sig sjálf-
ur, að mestu leyti án annarrar gæzlu en
varnar gegn eðlilegum óvinum lians. Kostn-
aðarliðirnir yrðu tveir, til að byrja með:
Girðingar og bústofninn. Við þá bætist síðan
nauðsynlegur kostnaður við öflun og dreif-
ingu afurðanna. En við höfum enga þörf fyrir
peningshús, fóðurgeymslur, hey eða vélar,
og aðeins lítið vinnuafl.
Sennilega yrðu sauðnautin lieppilegustu
búsdýrin á norðlægum slóðurn. Sauðnautin
h'kjast helzt risavöxnum sauðkindum. Þau
hafa tvöfalda þyngd á við lireindýr og fer-
falda þyngd á við meðalþungar sauðkindur.*
Á þeim er ull eins og sauðfé. Þau mjólka
meir en nokkuð annað liúsdýr annað en
kýr, og ekkert remmubragð er af mjólkinni.
Kjötið er að útliti og bragði líkt nautakjöti
og enginn rammur þefur er af því, eins og
t. d. af sauðakjöti.
Heimskautafarar hafa þrisvar sinnum neytt
mikils sauðnautakjöts samfleytt í langan tíma,
þ. e. leiðangrar Pearys, Sverdrups og loks
ég og förunautar mínir. Peary lét liafa eftir
sér, að það væri betra en nautákjöt, sem
hann átli að venjast heima, en Sverdrup kveð-
ur það vera nákvæmlega eins og nautakjöt.
Sjálfur er ég á sama máli og Sverdrup. I leið-
angri mínum vorum við sammála um, að
enginn munur væri finnanlegur á góðu sauð-
nautakjöti og venjulegu nautakjöti.
Ullin af sauðnautunum er mjög góð. Al-
fred Farrer Barker, prófessor í vefnaðarfræð-
um við háskólann í Leeds komst að þeirri
niðurstöðu, að sauðnautaull hafi svipaða end-
ingu og ull af Merinofé, sé mýkri en Kaslimir-
ull, sé fallega brún á lit, liana sé auðvelt að
bleikja og hún taki hvaða lit sem er. En
mest furðaði Barker sig á því, að hún hleyp-
ur ekki, jafnvel þótt bún sé þvegin í lieitu
vatni. Hann var þeirrar skoðunar, að ef
sauðnautaull væri algetig, mætti fá liærra
verð fyrir hana en venjulega sauðaull.
Enginn vafi leikur á því, að sauðnautin
þola kalda vetra. Sauðnautin eru þau jórt-
urdýr, sem lifa nyrzt, enda fann Peary þau á
Grænlandi.
Tæpast er lieldur hætt við, að sumarhitar
væru sauðnautunum mjög óþægilegir. Þau
bafast við í suðlægum dýragörðum, og aevx
þeirra virðist ekki vera styttri en tamdra
nautgripa.
Árið 1930 flutti innanríkisráðuneyti Banda-
ríkjanna 34 sauðnaut frá Grænlandi á skóg-
lendi við Fairbanks í Alaska. Mesti sumar-
liiti, sem veðurstofan hefur mælt í Fairbanks,
er 37 stig á Celsíus í forsælunni. Hjörðin
þreifst ágætlega, en birnir drápu nokkur
þeirra. Vegna bjarnanna voru þau, sem eft-
ir voru, alls 31 dýr, flutt árið 1935 til Nuni-
vak-eyjar í Beringsliafi. Árið 1943 bafði tala
þeirra aukizt upp í 115.
Þetta bendir til þess, að sauðnautin 8eU
beppileg til þess konar búskapar, sem Theo-
dore Roosevelt benti á. Lítil tilraunahjörð
af sauðnautum gæti þegar frá byrjun gefið
nokkurn arð með ullinni. Þau karldýr, sem
ekki væri æskilegt að setja á, mætti fyrst
um sinn selja dýragörðum, en síðar til slátr-
unar. Kjöttegundir, sem bera óvenjulegt nafn,
þótt bragðið sé í engu nýstárlegt — svo sem
vísundakjöt — er í báu verði og eftirsótt af
mörgum sælkerum.
Það eru ekki einungis sauðnautin, sem til
mála gætu komið. Yms dýr af lijartar- og
elgsdýrakyni gætu lifað góðu lífi í nægilega
stórum girðingum á norðlægum slóðum.
Á þessari öld vísindanna ættu menn að
bagnýta uppgötvanir þeirra, til dæmis þai
að ekki þarf nema einn ættlið til að breyta
villidýri í tamið dýr. Við ættum að leggja
þá spurningu fyrir sjálf okkur, livers vegna
menn á öld flugvélanna geta ekki aflað ser
nýrra búsdýra, eins og forfeður okkar á stein-
öldinni. Skynbragð okkar á efnaliagslegar
staðreyndir ætti að sýna okkur fram á, að
við getum breytt hrjóstrugum lieiðalöndum
í arðbærar bújarðir, ef við aðeins viljum fara
jafn viturlega að og forfeður okkar á stein-
öldinni við nýtingu þeirra auðæfa, sem natt-
úran liefur að bjóða — og meðal þeirra eru
ekki sízt þau dýr, sem búa við sömu veður-
skilyrði og við sjálf.
* Að sjálfsögöu er alslaöur í þessuri grein útt viÖ
araerískt sauðfé.