Heimir - 01.12.1906, Side 27

H E 1 M I R
195
fööurlandssvikari. Ahnenningur heldur aö hann hafi ort sálma
sem hann á ekki einn staf í og lesarinn skilur ekki helminginn
af.—
Þetta sannar ljósast, hvernig lestur þessara rita villir
hugsunarhátt manna.
En veröi ekki þessi bók álitin góö lesningöllum jafnt, hvaö
ætti þá aö segja um hin fornaldarritin? A fiestum efnuöum
heimilum eru „klassisku" ritin, sem kölluö eru, höfö í bóka-
skápnum. En þau eru þar reyndar rriest til prýöis, eru sjaldan
eöa aldrei lesin, og menn hafa litla skemtun af aö líta í þau, af
því það er aö eins af hendingu, ef menn skilja þau. Þessir
fornu höfundar hafa ritaö fyrir hinar fyrri kynslóöir og er því
venjulega ýmislegt í ritum þeirra, sem hin upprennandi kynslóö
skilur ekki. Hún á aö byrja á því aö lesa þær bækur sem rit-
aöar eru handa þeirri kynslóö, sem nú lifir. Þær skilur æsku-
lýöurinn til hlítar, og síöan ervegurinn greiöari til hinna miklu
rithöfunda fornaldarinnar. Klassísku ritin í bókaskápnum eru
oft merki um ósjálfstæöi eigandans. Hann hefir tekiö þaö eft-
ir öðrunr, aö fá sér þessi rit, sem honum sjálfum þykir ekkert í
varið.
Miölungsmönnum er venjulega illa viö allar nýjar hugsanir
og nýja háttu. Meiri hluti manna stendur jafnan öndveröur
snildarmönnunum meöan þeir eru á lífi—nema þeir veröi mjög
gamlir. Menn skyldu ekki undrast þaö, aö þeir lifa og deyja án
þess þeir sé viöurkendir; hitt gegnir meiri furöu, aö menn viö-
urkenna þá stundum.—Þetta kemur af þeim sigurkrafti, sem
fólginn er í því sem ber af ööru. Hiö góða ryður sér ætíö til
rúms í miölungsmúgnum. Mest er þó undir því komiö, aö fá-
einir menn, sem þekkingu hafa eöa listasmekk, kveöi hástöfum
lof góðra bóka og listaverka, svo aö oddborgaraskapurinn fælist
fyrst og verði hræddur viö, aö honum veröi brugöiö um
heimsku, ef hann heldur áfram háöi sínu eöa fyrirlitningu, og
síöan dáleiöi brautryöjendurnir þorrann, sem loks fer aö halda,
aö þaö sem gott er sé gott, venjast viö þaö og þykja þaö aö
lokum í raun og veru gott.
Þaö er auðvitað rétt, aö menn reyni aö velja sér sameigin-