Brúin - 24.12.1929, Qupperneq 7

BRtriN
7
allir jafnfátækir, jafn sárt um
skildinginn.
Jeg rölti niður að baðstaðnum.
Þar er einnig fult af fólki. Fleslir
eru i baðfötum. Sum eru ljóm-
andi falleg, einkum stúlknanna.
Menn synda, róa á ofurlitlum
manndrápskænum og hvolfa þeim
undir sjer, æpa af uppgerðar-
skelfmgu, veltast í vatninu, liggja
í sandinum, gera allskonar hunda-
kúnstir, svo lengi sem sól er á
lofti.
Og [>að verður kvöld, og það
verður inorgunn — nýr dagur.
Wien er full af leyndardómum.
Jeg hefi gengið í hugsunarleysi
eftir endalausum krókastigum,
gömlum,þröngum og hlykkjóttum
götum í miðhluta borgarinnar.
Alt í einu stend jeg andspænis
undursatnlegri gotneskri bygg-
ingu. Það er Fiskimannakirkjan,
bygð á blómatíð hins gotneska
stíls með dásamlegum stílhrein-
leik og fegurð. Rjett þar hjá er
gata, sem heitir Fiskimannastigi,
snarbrattur rangali, sem hallar
niður að hinum gamla Dónárfar-
vegi. Og þarna var hinn gamli
borgarveggur og Fiskimannahliðið
Hjer gengu fiskimennirnir í gamla
daga með íisk sinn inn í borg-
ina, fisk, sem þeir veiddu i Dóná.
Nú er áin flæmd úr farvegi sín-
um og engin branda i henni leng-
ur á þessum slóðum. Nú er
ekkert eftir af öllu þessu nema
nöfnin og kirkjan. Tímarnir breyt-
ast. — Tempora mutantur nos et
mutamur in illis. Vjer ef til vill
mest.
Wien er örsnauð borg að öllu
nema fegurð, uppgefin borg upp-
gjafamanna, — en skínandi fög-
ur ú svip. Inni í ráðsölum borg-
arinnar dreymir stjórnmálamenn-
ina um endursameiningu við hið
volduða Þýskaland, dreymir um
að lyfta sjer á vængjum hins
þýska arnar upp yfir lokuð sund
og tómar fjárhirslur. Og dagarn-
ir líða, sumardagar og vetrar,
sóldagar og krapajelja, sem ganga
jafnt yfir rangláta og rjettláta,
ganga yfir tvær miljónir manna,
sem eru aö brenna síðustu glóð-
um sínum í aggi von-
lausrar lífsbaráttu, sem deyfa
sviðann og drepa niður ömurleg-
um hugsunum, með því að dreypa
munarveigum suðrænnar ljettúð-
ar í harmabikar hvers dags.
Wien í júní 1929.
Sigurður Einarsson.
Skammdegispankar.
öll vitum við hversu marga
metra af kvikmynd er hægt að
sýna eina kvöldstund, og hversu
mikið efni getur birtst í slíkri
kvikmynd. — En engu styttri
nje efnisminni er sá hugsanaferill,
sem hugsaður er af manni, sem
situr í skammdegisrökkri, innilok-
aður í sjálfan sig, og lætur hug-
ann reika lausbeislaðan og ótrufi-
aðan hvert sem fara gerist. —
Ein kvöldstund nægir ekki til að
birta með orðum allar þær mynd-
ir, sem i huga hans birlast, því
eins og Ijósiö fer hjerumbil 300
sinnum hraðara en hljóðið, eins
fer bugurinn sÍnnMIP, hraðara
en tungan, — og er munurinn
ef til vill miklu meiri, — en sje
hann það ekki, þá þarf samt
hátt upp í ár, til þess að sýna
það í orði, sem hugurinn sjer á
einni klukkustund. —
Líti maður á landabrjef, — það
þarf-ekki að vera raunverulegt
landabrjef, — heldur aðeins jörð-
in, sjeð í hugarins skuggsjá, þá
sjáum við, hvert sem litið er,
götur, vegi, stræti, stíga eða
torg, sem eins og þjettriðað net
samtengja Norðra og Suðra, —
Austra og Vestra. —
Allir eru möskvar þessa nets
fyllir mönnum, sem þjóta
áfram á mismunandi hraðri ferð,
og stefna að einhverju ákveðnu
takmarki. — En netið er völund-
arhús, og er því villugjarnt. —
Alla daga og nætur er umferð-
in svo að segja hin sama, og
standi maður hátt, — t. d. uppi
i háum turni — og horfi yfir
stræti, sem fjölfarin eru — eink-
um stórborganna — fær maður
strax ljósa og lifandi hugmynd
um, hversu náið samband er
milli einstaklinganna. Þeir þurfa
ekki annað en rjetta út hendina
til þess að geta snert hvern
annan, — þeir gela ineð einu
handtaki bundist órjúfandi vin-
áttuböndum, — þeir geta horft
hver í annars sálarspegil, og
sjeð þar hreina og fölskvalausa
ást, — þeir geta talast við, -og
á þann hátt bundist fastmælum
um framtíðina. —
En þrátt fyrir hina sýnilegu
nærveru, getur verið ósýnileg
víðátta manna á milli. — Þeir
geta, þrátt fyrir nálægðina, verið
óravegu hvor frá öðrum, og or-
sakast sú fjarlægð venjulegast af
mismunandi skilningi á hlutunum
sem öðru nafni kallast mismun-
andi skoðun, — mismunandi lifs-
kjörum, — mismunandi lyndis-
einkunum — og mismunandi
orsökum og afleiðingum þess,
sem á dagana drifur, sem við
einu nafni nefnum skapadóm. —
Þessi fjarlægð, sem kallast get-
ur „innri fjarlægð“, er sennilega
að einhverju leyti sjálfskaparvíti,
en að mínum dómi, að mestu
leyti meðsköpuð og í samræmi
við það lögmál, að engir tveir
menn sjeu eins. — Sjer-
hver maður fer sína eigin
braut, sem sennilega er fyrirfram
ákveðin af allsvaldanda guði. —
Aldrei er brautin bein, á henni
eru ótal hlykkir og mörg leiti,
— veit því enginn hvar hún end-
ar, fyr en á síðasta leitið er
komið, — eða hvað á bak við
næsta leiti dylst. —
En áfram skal halda.
Æskan eða æskul5rðurinn geng-
ur venjulegast sína braut í fiokk-
um — fleiri saman — og fer
hratt, án þess að horfa aftur.
Það er svo margt nýtt, sem
ber fyrir augu, svo margt, sem
hulið er i skauti framtíðarinnar.
Og aíli timans fær enginn á móti
staðist. Öll börn og unglingar
óska því eftir að verða stór og
fullorðin sem allra fyrst. —
Öðru hvoru hittir æskan fólk,
seni talar um einveru og afkima
lífsbrautarinnar, sem það ef til
vill lengi heíir reikað um. En
æskan og yfir höfuð allir, sem
ávalt hafa notið návistar sinna
nánustu, og ávalt hafa verið um-
kringdir vinum og kunningum,
— jú, þeir heyra það, sem sagt
er, — en þeir skilja ekki hvað
einstæðingarnir meina. — Ekki
enn þá. —
En fyr eða síöar, og það oft
fyr en varir, geta þeir lagt orð
1 í belg, og ausið af viskubrunni
eigin reynslu, — því fæstir
eru þeir, sem með öllu losna við
að lifa og leika einstæðingsþátt
æfisögu sinnar. — Lifið á í stöð-
ugum fangbrögðum við mann-
fólkið, og beitir það margskonar
og mismunandi glimutökum. — i|
Er maðurinn >rmist undir eða of- j|
aná í þeim ryskingum, — þessi jj
kafii æfisögunnar skýrir frá með- j:
læti, sá næsti frá mótlæti, — og
umskiftin geta orðið svo snögg,
að við missum sjónar á tilgangi
lífsins, og þekkjum hvorki sjálfa
oss nje heiminn, sem við lifum
í. — í meðlætinu erum við aldrei
einir. Einungis meðvitundin um
hamingju vora, er nægileg til
þess að fylla sálir vorar þeirri
lilfinningu, að við sjeum sam-
runnir umhverfi voru, — að við
sjeum „með i leiknum". Alt virð-
ist skapað okkar vegna, bæði
himin og jörð, — náttúran og
mennirnir. — Alt er paradís.
En svo þegar mótlætið steðjar
að, virðist oss þetta alt saman
hverfa eða taka á sig aðrar
myndir. Jörðin verður „táradal-
ur“, himininn hulinn skýjum, og
ástvinirnir horfnir úr sínum jarö-
nesku umbúðum. Þeir, sem eftir
lifa, skilja oss eigi eða vilja halda
oss í hæfilegri fjarlægð. — Þá
uppgötvum við alt í einu, að við
erum einir. Við feröumst ekki
lengur á áííaravegi, heldur eruin
við staddir á mjóum hliðargöt-
um, — slíg einsíæðingsins —
Hugurinn fyllist angist og kvíöa
og spurningar vakna. Hvernig á
oss að takast, að ganga stíg
þennan á enda? Er það nokkur,
sem styður oss og vísar oss veg?
— Þá minnumst vjer sannleik-
ans, sem falinn er í orðunum:
„Þann, sem guð gerir að einstæð-
ingi, honum er hann hjá.“ —
Vjer látum huggast, því að það,
sem guö lofar, það efnir hann.
Hann hefir slegið oss með sín-
um töfrasprota. — Hann helir
refsað oss með mótlæti, af því
að hann elskar oss öll.
í byrjun er oft eríitt að beygja
sig fyrir hans mikla vilja, — erf-
itt að bera þær byrðar, sem oss
eru lagðar á herðar, — meðan
aíl vanans rikir yfir tilhneiging-
um vorum og bergmálar í hjarta
voru, meðan við ekki þekkjum
sjálfa oss, og erum ekki herrar
yfir okkar eigin vilja. — Því það
góða, sem við vildum gera, gerð-
um við ekki, en það vonda, sem
við vildum ekki, það gerðum
við. —
En mótlætið og einveran kall-
aði fram í huga vorum ýmsar
raddir, sem' lágu þar hljóðar og
geymdar, og við sáum lífið í alt
öðru ljósi en aður. — Sjerstak-
lega varð einveran þess valdandi
að „rödd guös“ fjekk betri áheyrn
í sálum vorum en áður, og á
þann hátt gaf okkur dýrinætan
I fjársjóð. Og þennan djrrmæta fjár-
] sjóð getum við á engum tíma
' árs allað oss með jafn hægu og
BRÚIN
Vikublað, kemur út á hverj-
um laugardegi.
tJtgefendur:
Nokkrir Hafnfirðingar.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Þorleifur Jónsson.
Sími 120.
Auglýsingar, afgreiðsla
og innheimta:
Helgi Guðmundsson.
Sími 47.
H.f. Prentsm. Hafnarfjarðar.
eölilegu móti, eins og einmitt í
skammdeginu, — einmitt í kring-
um sjálfa blessaða jólahátíðina,
sem hefir þann undramátt, að alt
verður uppljómað kringum oss
og inni í oss, þótt utan veggja sje
stormur og kuldi, hríð og myrk-
ur. — Jólin eru töfrasproti drott-
ins. —
Jólahátíðin flytur oss guðlegt
geislaflóð, sem hellist yfir rjett-
láta og rangláta mitt í skamm-
degismyrkrinu, og kveikir kær-
leikans eld hjá konum sem körl-
um, ungum sem gömlum. — Megi
sá eldur aldrei slokkna. —
Samfleitt í 1929 ár, hefir þessi
kærleikans eldur, sem kveiktur
er af jólahátíðinni, farið eins og
stormur yfir löndin og þrengt
sjer allstaðar inn, jafnt i höll sem
hreysi, — mýkt hin hörðustu
hjörtu, — þurkað burtu sorgir og
kvíða, — svo jafnvel hinir mestu
stórbokkar — hinar forhertustu
sálir, — hafa orðið mildari og
betri. — Töfrar jólanna umlykja
oss öll í fleiri daga. í fleiri vik-
ur höfum við orðið vör við þenn-
an töframátt í hönd farandi há-
tíðar. — Við höfum þegar heyrt
óskir barnanna, við höfum orðið
vör við allan þennan mikla und-
irbúning, sem ávalt á sjer stað,
er fagna skal góðum gesti. Við
höfum sjeð jólatrjen — tákn jóla-
gleðinnar— og oss finst eins og
þegar stafi af þeim birta og yl-
ur. — Guðs djrrðar birta og kær-
leikans inndæli ylur.
Stundin nálgast óðum — hátíð
hátíðanna er í nánd. í eftirvænt-
ingu bíða ungir og gamlir þeirrar
gleðistundar, þegar mennirnir
mynda hring um trjeð, haldast i
hendur og syngja hina dýrðlegu
jólasöngva, — syngja um engl-
ana, sem færðu oss hinn dýrð-
legasta boðskap, — syngja um
barnið, sem oss var sent, til
frelsunar og fyrirmyndar öllum
þeim, sem taka vilja á móti jól-
unum eins og börn, og færa sjer
í nyt þá miklu kærleikans gjöf,
sem jólahátíðin ber í skauti sínu.
Guð gefi öllum gleðileg jól.
-r.-n.
Geislar skarta Ránar-rönd,
rökkrið svarta brennur;
inn á hjartans leyni-lönd
ljósið bjarta rennur.
Xq.