Kári - 17.08.1918, Blaðsíða 2

2
KÁRI
enda verður einatt eigi greint, hvað hver
um sig hafi sjerstaklega sjer til ágætis unnið,
svo náin virðist samvinna þeirra vera.
Það er upphaf þessa máls, að maður
er nefndur Oddur og var Gíslason. Hann
var ógáfaður er faðir hans auðugur og var
hann því snemendis settur til menta. Eigi
fara sögur af uppvexti hans fyr en það
heyrðist að hann hefði lokið námi með
góðum vitnisburði. Þóttu það fyrn mikil og
íjell skóli sá, sem hann hafði sótt mjög í
áliti við það, en þó kom svo er stundir
liðu að þetta var talin slisni og beið skól-
inn eigi varanlegt tjón af. Þá var fátt
manna í Reykjavík og settist nú Oddur þar
að. Þá var yfirréttur sem nú, og með þvi
að þá þegar var sú skoðun gengin í gildi,
að þar mætti vit og snilli ekki að komast,
var Oddur gerður að opinberum mála-
færslumanni við þann rjett, og hefur verið
það síðan. Þá þektust ekki málafærslu-
menn og hafði alþýða manna ekki glögga
grein á, hvernig slíkir menn skyldu liaga
sjer. Og eigi var þá heldur vakin athygli
manna á því, hvernig yfirrjetti væri háttað
og var því talið að hann findi ekki neitt
athugavert í fari Odds, þegar sliks var
hvergi getið og ljetu menn svo kyrt liggja.
í skjóli metorða þeirra, sem Oddur þannig
óverðskuldað hafði náð svo og vegna þess,
að hann nú á ýmsan hátt gerðist auðugur
maður, varð hann brátt talinn einn meðal
hinna svokölluðu heldri manna bæjarins
og var nú leitað til hans sein málafærslu-
manns og þannig kyntist jeg honum fyrst.
Jeg var eins og aðrir í þá daga, jeg
kunni ekki að meta manninn, en trúði því
að hann í slíkri stöðu hlyti að vera sá, að
mjer væri bæði andlegur og tímanlegur
gróði og gengi að því að vera í kunnug-
leikum við hann. Jeg átti fá skifti við hann
sem málafærslumann enda voru þau öll
um einföld efni og hafði jeg ekkert út á
meðferð hans á þeim að setja og bar þá
heldur ekki skyn á. Á þeim árum heyrði
jeg það eftir Oddi haft, að honum gætist vel
að viðskiftum við mig. Liðu svo fram stundir.
Flestir landsmenn munu hafa heyrt getið
hinna svokölluðu Gaulverjabæjarmála. Þegar
þau byrjuðu, þá er Sigurður Ólafsson bar
Björn Gíslason út af jörðinni, var jeg gestur
hjá Birni og tel jeg mjer það að mestu að
þakka, að eigi urðu meiri ávirðingar af
þeirri athöfn en þó varð raun á, því að
jeg fjekk talað svo um fyrir sýslumanni að
hann frestaði hermdarverkum sínum yflr
nóltina, en þetta gat hann síðar ekki fyrir-
gefið mjer. Eins og kunnugt er, fjeklc Sig-
urður ólafsson Odd Gíslason til þess að
verja gerðir sínar, að sögn þegar enginn
annar vildi verða til þess og varð það
orsök þess, að Oddur tók við óvild
Sigurðar á mjer með málinu. Yarð þetta
upphaf ýmsra sögulegra viðburða, sem
síðar mun lýst verða.
Um sama leyti sem Gaulverjabæjarmálin
hófust, gerði Björn Gíslason gangskör að
því að innheimta kröfu, sem hann átti á
hendur bónda einum, Jóni Erlendssyni í
Seljatungu í Gaulverjarbæjarhreppi. Maður
sá hafði gerst ábyrgðarmaður að skulda-
brjefi, sem tryggt var með 2. veðrjetti í
húseign í Reykjavík. Skuldin var eigi greidd,
nje vextir af henni, og fjell hún þar af
leiðandi í gjalddaga. Aðalskuldunautur hafði
flosnað upp vorinu áður og var talinn ör-
eigi og veðið í óhirðu. Björn krafði því
Jón Erlendsson um skuldina og bauð
honum að innleysa skuldabrjefið og taka
við þeim rjetti, sem fylgdi til veðsins eða
greiða örlítinn hluta af nafnverði skulda-
brjefsins (Vio) og vera síðan laus allra
mála. En þessu tók hann fjærri, en tók nú
að ráðstafa húsi sínu á þann hátt, að ekkert
yrði af sjer tekið, ef lil lögsóknar kæmi.
í lok mars mánaðar 1915 ljet Björn gera
löghald hjá Jóni Erlendssyni til tryggingar
skuldinni, en hann sagði þá í fógetarjettin-
um að hann ætti ekkert til, hvorki fjenað,
peninga eða jarðeignir, en sagðist hafa selt
alt bú sitt syni sínum haustið áður og
fengið andvirðið greitt í peningum. En
minni brast hann til að geta greint frá,
hvað hann hefði gert af þeim, hjer um bil