Ljósvakinn - 01.01.1928, Qupperneq 2

2
LJÓSVAKlNiN
Jpjóðirnar og Alþjóðabandalagið.
Svar þjóðanna við friðarráðstöfunum Pjóðbandalagsins.
Fjórhleypt vélbgasa, sem skýlur S000
kúlum ú mlnúlu,
Á árunura rétt áður en heimsstyrjöldin
gaus upp, var það mál margra og ef til
vill einnig trú margra, að mannkynið hefði
náð því menningarstigi, að stríð milli
mentaþjóða heimsins væri óhugsandi. En
ófriðurinn kom samt — hinn ógurlegasti
og viðbjóðslegasti, sem sögur fara af.
Á meðan þessi áflog stóðu yfir, sem öll
stórveldi heimsins tóku þátt í á árunum
1914—18, var aftur og aftur sagt, að þessi
trölladans yrði til þess að ófriður ætti sér
ekki framar stað. Yrði beinlínis til þess að
strfð væri kveðið niður til fulls. Þelta varð
svo nokkurskonar alþjóða orðtak, sem án
efa varð til þess að blása að kjarki hjá
mörgum, sem liðu óumræðilega eymd og
urðu fyrir missi, sem heimsófriðurinn hafði
í för með sér, fyrst og fremst þeim, sem
beinlinis tóku þátt i honum, og einnig
þeim sem hlutlausir vildu vera. Og þetta
orðtæki geymdist eftir að ófriðnum hætti.
En ekki leið á löngu, að orðtæki þetta
þagnaði. Og nú hér um bil niu árum eftir
að friður var saminn, finst ekki nokkur
maður, sem fylgist með viðburðum dags-
ins, er trúi því að friðurinn, sem saminn
var 1918 leiði til algerðrar afvopnunar.
Friður! Var samtal herforingjanna i járn-
brautarvagni Fochs hershöfðingja kl. 11,
11. nóv. 1918, undanfari raunvirulegs
friðar? Var ekki orðtæki hugsjónamann-
anna: nstriðið sem endar allan ófriða,
skömmu seinna breytt i annað, sem óneit-
anlega er ekki eins glæsilegt: »eftir stríð
kemur annað stríð?« Að sönnu hafa fall-
byssurnar i Evrópu hvflt sig sfðan hinn
umrædda 11. nóv. En ætli maður hafi
ekki ástæðu til að spyrja: Ef það ástand,
sem rikt hefir meðal Evrópuþjóðanna og
víðsvegar um heim siðan er heimsófriðn-
um linti kallast friður, hverskonar ástand
mun þá verða í næsta ófriði?
Það er staðreynd, að framsýnir menn
innan stjórnmálanna og meðal stjórnvitr-
inga nútímans, draga ekki dul á, að striðs-
hætta er yfirvofandi og strið muni koma
innan fárra ára, og það mikið ógurlegra
og örlagafyllra en það strið, sem nefnt
hefir verið heimsófriðurinn mikli. Og því
miður, vantar ekki fyrirboða, sem benda
ótvirætt í þessa átt.
Fyrirboðar striðsins eru ofmargir til að
hægt sé að lala um þá alla í blaðagrein.
Á öllum sviðum rikir órói og æsing, sem
ef heldur áfram i sömu átt, verður til þess
að ofreyna þolinmæði einstaklinganna. Það
ber ekki á því að æsingin fari minkandi
— því miður — miklu fremur er hægt að
sýna fram á að óróinn eykst dag frá degi,
menn verða miklu fremur óhaldinorðari
en fyr (2. Tim. 3, 3) og það svo miklu
uneir en nokkru sinni fyr, bæði hvað ein-
staklingum við kemur og stéttum — og
siðast en ekki sizt meðal stjórnmálamanna