Verði ljós - 01.05.1897, Side 10

74
irlestrarins, sjest það ekki minst, hvílík alvara og hvílíkur kær-
ieikur hofir svo að segja knúð höf. til þess að tala. Jeg bið alla
þá, sein ef til vill þykir höf. harðorður í garð ísl. kirkjunnar og
ísl. prestanna að hafa þetta hugfast. Eldur kristindómsins brenn-
ur í hjarta hans, eldur kærleikans, þess vegna þolir hann það ekki
að prestarnir standi illa í stöðu sinni, því að það sje sama og að
svíkja Krist; — eldur kærleikans, ættjarðarástin, kærleikurinn til
þeirrar þjóðar, sem hefir alið hann, þess vegna þolir hann hvorki
að hún stöðugt haldi áfram að búa við bág kjör, nje heldur að
hún falli frá kristinni trú og leiðist inn í vantrúarinnar og jafn-
framt örvæntingarinnar myrkur.
E>essi fyrirlestur í heild sinni er óefað eitthvað hið bezta og
áhrifamesta. sem birzt hefir í Aldamótum frá því að þau fyrst fóru
að koma út. Og áður en jeg lýk tali mínu uin þennan hugsjóna-
fyrirlestur, get jeg ekki annað en framsett þá djúpu ósk hjarta
míns: að vjer ættum marga aðra eins presta heima á ís-
landi og yfirhöfuð marga menn, sem elskuðu land vort, þjóð vora
og kirkju vora eins heitt og innilega og höfundurinn að þessum
„huffsjónum11.
Þriðji fyrirlesturinn í þessum árg. „Aldamóta11, með yfirskript-
inni: Hvers vegna eru svo margir vantrúaðir? er eptir sjera N.
Steingrím Þorláksson. Höf. álítur, að orsakir vantrúarinnar
meðal hinnar ísl. þjóðar, sjeu aðallega þessar: 1) í hinni íslenzku
kirkju hafa verið og cru enn prestar, sem hneykslunum hafa vald-
ið bæði frá prjedikunarstólnum og utan kirkju og yfirleitt gofur
andlegi lúðurinn i ísi. kirkjunni svo óskírt hljóð frá sjer hjá þeim,
sem blása eiga í hann. — 2) Barnauppeldið og kristindómskcnslan
eins og hvorttveggja er tíðast nú. — 3) Sem inri ástæðu tilfærir
höf.: óhreinskilni mannsins við sjálfan sig. Af þcirri óhreinskilni
leiðir, að siðferðislífið grynnist og siðferðistilfinningin sljóvgast;
en vantrúin verður eðlileg afloiðing þess að lifa siðferðilega taum-
lausu lífl. í enda fyrirlestrar þessa fer höf. allhörðum og alvar-
legum orðum um vantrú íslenzku Hafnarstúdentanna. Sjera Stein-
grímur er harðorðari í garð hinnar íslenzku prestastjettar en þeir
sjera Jón og sjcra Friðrik, en ekki þori jeg að kalla orð hans
„öfgar“. Finnist hinum islenzku prestum það, þávona jeg, að þeir
mótmæli honum; þeir eru kunnugri hinu kirkjulega lífi á íslandi
en jeg. Að minsta kosti ætti hin ísl. prestastjctt ekki að láta
slík alvöru orð fara fram hjá sjer, án þéss að hugleiða þau vand-
iega. En hvað íslenzku Hafnar-stúdentunum viðvíkur, get jeg ekki