Verði ljós - 01.05.1897, Page 13

77
föður sínum í mylnunni og gjörði bann það þangað til faðir hans
dó. Stóð hann þá nokkurn tíma fyrir búi móður sinnar, en þogar
hún varð að brcgða búi og selja mylnuna, varð hann að gjörast
vinnumaður hjávandalausum. Nú vaknaði lestrarlöugunin hjá hon-
um aptur á ný og 19 ára gamall ákvarðaði hann sig til að ieita
inntöku í lærða skólann í Meldorf. Þar las liann af svo miklu
kappi, að hann gat lokið stúdentspróíi að tveim árum liðnum og
fór síðan til háskólans í Kiel til að stunda guðfræði. Þar var
skynsemskan ráðandi, heimspekin drotning. Heillaði hún huga
Harms og leiddi hann inn í hinn dimma helli vantrúarinnar og
hjelt honum þar hugföngnum, þangað til eitt rit trúarheimspek-
ingsins Schleiermachers kom sem konungsdóttiriu og leysti hann
úr álögunum. Þetta rit hjet: „Ræður um trúna“ (Reden úber
die Religion), og aðalkjarni þess var: „Trúin heflr öflugt virki í
sálu mannsins, virki, sem allar örvar og kúlur skynseminnar ekki
geta áunnið; þetta volduga virki er tilfinning mannsins“. Þessi
helgidómur opnaðist nú fyrir Harms og hann gekk þar inn, en
honum fanst fyrst sem hann stæði úti á bersvæði; hann sá engan, sem
hann þekti; þó stóð þetta ekki lengi, því brátt fór að bóla á
gömlum vinum og kunningjum; það voru kenningar kirkjunnar,
sem hann nýlega hafði hafnað. Þegar hann árið 1802 tók guð-
fræðispróf í Glúckstadt, var hann orðinn sanntrúaður maður. Næstu
fjögur árin eptir að hann var orðinn kandídat, var hann heimilis-
kennari hjá presti einum í nánd við Kiel, og mintist hann jafnan
síðar þeirra ára með mikilli ánægju, því þar hafði hann bæði tóm-
stundir til að lesa margar nytsamar bækur og auðga með því anda
sinn, og einnig lærði hann margt gott af prestinum og kyntist
ýmsu i söfnuði hans, er síðar kom honum að góðu haldi.
Árið 1806 var Harms kosinn aðstoðarprestur (Diakonus) í
Lunden í Norður-Þjettmerski. Hann prjedikaði annanhvorn
sunnudag með mikilli andagipt og skörungsskap. Ræður hans voru
djúpkristilegar, brennandi af áhuga og skáldlegar; eínnig voru þær
„praktiskar“, því hann tók fyrir þau mál, sem þá voru helzt á
dagskrá og sýndi fram á, hvernig skoða ætti þau frá sjónarmiði
trúarinnar. Það fór því brátt mikið orð af honum sein ræðumanni;
einkanlega vakti þó ræða ein, er hann hjelt gegn hernaðinum,
mikla eptirtekt. Bn þótt hann þætti mikill ræðusnillingur, fanst
mönnum ekki síður mikið koma til barnafræðslu hans og skörungs-
skapar í sveitamálum, og hvernig hann kom fram gagnvart fá-
tækum og vesælum og yfir höfuð rjetti hverjum einum safnað-