Verði ljós - 01.09.1899, Side 18

146
að sýna fram á, að breytiþróunarkenningin þyrfti alls ekki, eins og
margir héldu, að ríða i bága við hina kristnu trú eða grafa kristindómn-
um þá grðf, er hann aldrei frainar gæti risið úr, og það af þeirri ástæðu,
að hið fyrra væri visindaleg kenning, bygð á vísindalegum rannsóknum,
en hið siðara átrúnaður, er í insta eðli sínu lægi gersamlega fyrir utan
svæði allrar vísindalegrar rannsóknar. Þessar tvær stefnur kæinu þá
fyrst í bága hvor við aðra, er vísindamaðurinn flytti sig yfir á svæði
trúarinnar og ætlaði þar að nota sama mælikvarðann sem á svæði vís-
indanna. Hvað snertir breytiþróunarkenninguua í sjálfri sér, þá efaðist
ræðumaður ekki um, að hún hefði rótt fyrir sér í aðalatriðunuin, hitt
þar á móti taldi liann vafasamt, hvort. darvínskan þekti öll þau öfl, er
væru starfandi í breytiþróuninni. Visindamaðurinn yrði sem vísinda-
maðnr að taka hlutina eins og þeir lægju fyrir í reyndinni, en það úti-
lyki ekki, að hann sein kristinn maður jafnframt dáðist að dýrð drottins,
sem framleitt hefði hlutina. — í umræðuin þeim, er urðu út af fyrir-
lestri þessum og margir tóku þátt í, hólt Pr. Petersen háskólakenn-
ari því fram, að vísindamennirnir einir væru f'ærir um að dæma um
breytiþróunarkenninguna sein vísindi. En þegar darvinskan vildi gera
að eugu trúna á guð sem skapara allra liluta eða réðist á trú kristins
mauns á guðlega bænheyrslu mönnunum til handa, þá yrðum vór að
halda þvi föstu og ekki víkja frá þvi, að guð stendur í lifandi sambandi
við heiminn.
Eftir stutt fundarlilé flutti sænskur prestur, Daniel Rudin (sonur há-
skólakennara W. Itudin, sem áður hefir nefndur verið) ræðu út af orð-
unum i Jóh. 1, 29, um Krist sem friðþægjara vorn, ágæta og
efnisríka. Benti hann á hversu friðþægingarhugmyndin gerði hver-
vetna vart við sig í ritningunni, en 1 insta eðli sínu væri hún órjúfan-
legur leyndardómur mannlegri hugsun. Hann drap því næst á þann
muu, sem gerður væri á andlægri og frumlægri friðþægingu, liversu þeir,
er aðhyltust hina síðarnefndu, höfuuðu öllu tali um reiði guðs, en töl-
uðu sífelt um og legðu allá áherzlu á guðs kærleika. Þessir menn gerðu
sig seka í þeim misskilningi að ætla, að reiði guðs, þ. e. reiði hins
réttláta heilagleika sé saina sem ilska, — en hjá guði væri þetta
tvent aldrei hið sama; syndsamleg reiði væri skyld ilskunni, en það væri
einnig til reiði, er ekki væri syndsamleg og ætti ekkert skylt við ilsk-
una, heldur væri eingöngu opinberun lifandi óbeitar og viðbjóðs á synd-
inni og hinu illa; um þess konar reiði væri að ræða, þar sem talað
væri um reiði guðs.
A kveldfundinum var rætt um aftutverkandi áhrif kristni-
boðsstarfsins meðal heiðingjauna. Sæuskur prestur, Albin Holm,
dvaldi sérstaklega við afturverkandi áhrif kristniboðsstarfsins á einstakl-
ingana, ekki að eius kristniboðaua sjálfa og þá, sem eru að búa sig und-
ir að gerast kristtiiboðar, heldur á alla þá, er vildu hafa fyrir því, að