Verði ljós - 01.11.1900, Qupperneq 9

169
If sumarfcrð fil Danmcrkur og lorcgs.
ii.
I?egar íslendingur kemur eftir liálfan inannsaldur lieiman að frá
„Öxará í fásinninu“ upp á „háa steinstræti11 Edinborgar, er liann stund-
arkorn að átta sig á umskiftunum. Eg leitaði sem fyrst upp i brekk-
uua, þar sem Gamli kastalinn gnæfir uppi yfir, á tiudinum, með þúsund
ára sögumenjum, óvinnandi vigi á sverðöldinni. I brekkunni er alt
kyrt og hljótt undir trjánum, nema hvað gufusnákurinn hvæsir við og
við langt niðri í djúpinu, og skýtur bláum mékki upp um limið. Eg
var að hugsa um, hvort að dalurinn eða gilið milli ásanna hefði ekki
verið fegra forðum, þegar engin voru komin mannvirkin, hvorki blóma-
reitir nó glerhallir. Eu livað um það, Edinborg er gullfalleg í góðu
veðri eins og hún er nú, frá guðs og mauua hendi.
Stutt er á milli stórbæjanna Edinborgar og Glasgowar, ekki nema
góð bæjarleið að tímalengd, en íjarska eru það ólíkir bæir. Þrátt fyrir
straumiun á strætunum af mönnum og hesturn fanst mér Glasgow vera
óendauleg grjótauðn. Hvergi eygist grastó; á tveim stöðum sá ég fá-
einar grænar hríslur, aunars bara steinninn. Það er frágaugssök að
komast nokkra götu á enda, og þó að komið væri úpp á ás eða öldu
með nokkru viðsýni, dró eigi augað í kolasúldinni út yfir þetta gráa
húsahaf, og yfir höíði manns er riðið jafnóendanlegt málþráðanet. Og
eftir alt samau er Glasgow ekki nema 5- 6. lilutiun af Lundúuaborg.—
Öllu má venjast og stórbæjalífinu með, en fýsilegt er það ekki í fyrstu sjón.
Kolin ala þenna mikla mannfjölda í Glasgow, og við ána Clyde er
einhver hin allra mesta skipagerð í heimi; liggur við að eitt gufuskip
hlaupi af stokkunum hvern virkan dag ársins. Járnbrautarstöðváruar
keuna aunars betur eu allar skólabækur við hvað fólkið elzt: I Noregi
viðarkestirnir, ó Sjálandi og Ejóni klaðarnir af mjólkurílátum, en í kring-
uni Glasgow kolabyngirnir; annað, sem þar bar mest á við stöðvarnar,
voru öltunnurnar.
Og sjálfsagt mætti fiuua nóg orsakasambönd milli öls og kola og
andlitanna annars vegar, sem fyrir bera beggja megiu Clyde-árinnar.
Þvi fleirum mannskepnum sem lirúgað er saman, því ánægjuminna
verður lífið þorranum. Afskræmdari og ógeðslegri maunsmyudir liefi
ég hvergi slikarsóð, hópum saman, sem niðurvið tilydo. Óheilnæmt mjög
kvað vera i fátæku hverfunum, og verður það eflaust mesta liapp fyrir
borgina, að svarti dauði hefir gert vart við sig. Slíkur voði vekur
samvizkurnar, og nógur ei' auðurinn og mannval eflaust mikið. Vér
þekkjum allir ágætau Glasgow-mann, nýdáinn á bozta aldri, prestinn
og náttúrufræðinginn Henry Drummond, sem liafði mikil og góð áhrif
á stúdentana bæði þar og í Edinborg.