Nýja Ísland - 01.10.1904, Side 9

sér gegnum alla bókina. Vinsæld bókarinnar
má af því marka, að á fáum árum hafa komið
út undir 30 útgáfur á cnsku og auk þess befir
hún verið þýdd á flestöll menningarmál heimsins
Kaflinn, sem hér fer á cftir er tysingin, scm
söguhetjan gefir áríð 2000 af þegnfélagsskipun
samtiðamanna sinna 1889, með öðrum orðum
þegnfélagsskipun vorra daga:
Til þess að gefa mönnum ljósa hugmynd
um hvernig lífl manna var háttað í þá
daga (1889), einkum hver jöfnuður var á
milli ríkra og fátækra mun bezt að líkja
þegnfélagi þeirra tíma við stóreflis póst-
vagn, sem með miklum erflðismunum var
dreginn af meiri Jiluta mannfélagsins eftir
bröttum sandvegi. Vagnstjórinn hét Sultur.
Ekki var um vægð að tala af hans hendi
enda þótt aksturinn gengi og yrði að
ganga hægt og bítandi. Þrátt fyrir þá
erflðismuni, sem þurfti að beita, til þess
að ýta vagninum úr stað, þar eð vegur-
inn var svo slæmur, sat eigi að síður
fjöldi fólks uppi í vagninum, án þess því
dytti í hug að stíga af, jafnvel ekki við
snarbröttustu brekkurnar. Sætin uppi í
vagninum voru einstaklega þægileg. Rykið
af veginum kom þar hvergi nærri, og gátu
þá vagnbúar í ró og næði notið náttúru-
fegurðarinnar og gert sínar athugasemdir
um þá, er aktygin báru og draga uiðu vagn-
inn undir þeim. Auðvitað var mikið sózt
eftir þessum sætum og barist um þau af
mestu heift oggrimd. Var það aðal mark-
mið allra að tryggja sér þessi sæti og sjá
svo um, að eftir sig fengju börnin þau.
Eftir akstursreglunum gat hver og einn
látið þeim er hann vildi eftir sæti sitt.
En oft nokkuð mistu menn sæti sín fyrir
óhöpp og tílviljuQ. Sætin voru ekki seip
fðstust þótt þægileg væru. Því var það,
að í hvert sinn sem vagninn rakst eitthvað
á, ef steinn var i götunni eða því um
líkt, þá duttu margir af vagninum og voru
þá þegar teknir og beitt fyrir hann. Auð-
vitað gat ekki meira ólán að höndum
borið, en að missa sæti sín á þennan
hátt. Voru vagnbúar síhræddir um, að
þetta kynni að henda sjálfa sig eða sína
nánustu. Þessi ótti hvíldi á þeim eins og
farg og dró úr ánægjunni.
En hugsuðu þessir menn að eins um
sjálfa sig? munu margir spyrja. Gátu
þeir notið sinnar eigin vellíðunar, er þeir
sáu vesældarkjör bræðra sinna og systra,
er vagninn drógu? Leið þessu fólki ekki
illa við meðvitundina um, að einmitt það
sjálft átti þátt. í að gera þessum aumingja
bræðrum sínnm og systrum hlassið, er
forlögin höfðu á þau lagt að draga,
þyngra. Sei, sei, jú, þeir sem sjálflr óku
letu jafnaðarlega í ljósi meðaumkun sína,
einkum ef torfæra varð á veginum — og
torfærurnar voru margar — eða ef fara
átti upp sérstaklega brattar brekkur,
Enda var ömurleg sjón að sjá hvernig
þessir aumingjar ryktu í taumana og
engdust sundur og saman undir svipuslög-
um hins grimma vagnstjóra, herra Sults,
hvernig þeir voru traðkaðir undir og spark-
að undir fótum. Þegar þetta kom fyrir
heyrðust oft meðaumkvunaróp og hug-
hreystingarorð til þeirra, sem í vagninum
sátu. Reyndu þeir að hugga þessa vesa-
linga með því, að í öðrum heimi myndu
þeir hljóta umbun fyrir þjáningar sínar í
þessum heimi. Sumir gáfu jafnvel dálít-
ÍQö skerf til að kaupa smyrsli handa þeiin