Ægir - 01.05.1939, Side 7

Æ G I R
107
unum, sem lána fé til sjávarútvegsins,
mest fjárhagslegt öryggi.
Með frumvarpi um lilutarútgerðarfé-
lög, sem birl er liér á eftir, er byggður
grundvöllur til að reisa á félagsleg samtök
um fiskveiðar og aðra starfsemi í sam-
handi við þær, með almennri þátttöku
þeirra, sem að því starfa. Gert er ráð fyr-
ir, að allir, sem að útgerðinni vinna hjá
slíkum félögum á sjó og' í landi, séu fé-
lagsmenn, en þó gert ráð fyrir, að um
undantekningu geti verið að ræða að því
er snertir ráðningu skipverja um stund-
arsakir í forföllum annara. Ábyrgð fé-
lagsmanna á skuldJjindingum félagsins er
takmörkuð við 300 krónur. Þá er svo á-
kveðið, að allir fastir starfsmenn félags-
ins og skipverjar á skipum þess skuli
ráðnir gegn ákveðnum hluta af afla, en
ekki fyrir fast kaup. Með þessu er að því
stefnt, að allir, sem að útgerðinni vinna
á sjó og landi, sjómenn, verkafólk, sem
vinnur að verkun aflans í landi, skrifstofu-
menn, framkvæmdarstjórar og stjórnend-
ur, fái vinnu sína greidda með aflahlut
í stað fastra launa. Er þetta því miklu
víðtækara hlutaskiptafyrirkomulag held-
ur en áður hefir tíðkazt, þar sem nú munu
það eingöngu vera sjómennirnir, sem
taka aflahlut fyrir vinnu sína. Verður
það að teljast réttast skipulag i útgerðar-
málunum, að allir, sem i þeirri atvinnu-
grein starfa, taki laun eftir því sem aflast,
°g verður það ekki betur tryggt á annan
liátt en þennan. Með þessum liætti verður
það hagur þeirra allra hlutfallslega jafnt,
þegar vel aflast og verð afurðanna er
liátt, og aftur á móti leggjast byrðarnar
®f aflaleysi og lágu afurðaverði hlutfalls-
lega jafnt á alla þátttakendur í útgerðinni,
en ekki aðeins á nokkurn hluta þeirra,
eins og nú tíðkast.
Því hefir verið haldið fram, að eigi
niyndi unnt að koma við hlutaskiptum
að því er snertir þá menn, sem vinna að
verkun og hagnýtingu aflans i landi. Þetta
mun þó auðvelt, ef vilji er fyrir hendi.
Yerður að teljast vel hægt fyrir landverka-
fólk að taka þátt í slíkum félagsskap og
taka að sér fiskverkun gegn ákveðnum
hluta af aflanum í verkunarlaun, og vrði
sá aflahlutur mismunandi stór, eftir því
á hvaða verkunarstigi fiskurinn yrði
seldur.
í frumvarpinu er ákvæði um stofnun
tryggingarsjóðs, i þeim tilgangi að tryggja
félagsmönnum lágmarkstekjur. Á síðustu
árum hefir það farið í vöxt, að sjómönn-
um, sem ráðnir eru fyrir aflahlut, hafa
verið tryggð lágmarkslaun yfir útgerðar-
tímann, venjulega allmiklu lægri en kaup
fastlaunaðra sjómanna. Þó að þessi trygg-
ing sé ekki miðuð við hátt kaup, eru þess
dæmi, að mjög erfitt hefir orðið fyrir
einstaka útvegsmenn að uppfylla þessar
kröfur um lágmarkskaup, þegar illa árar,
því að þá er af engu að taka lijá útgerð-
inni. Er þess því mikil þörf að koma þess-
um tryggingum þannig fyrir, að viðráð-
anlegt sé fyrir útgerðarfyrirtækin, en þó
nokkurt öryggi um afkomuna fyrir sjó-
mennina. Er hér ákveðið, að leggja skuli
í tryggingarsjóðinn ákveðið liundraðs-
gjald af verðmæti aflans, miðað við verð
hans upp úr skipi, og að hæjar- eða sveit-
arfélag, þar sem hlutarútgerðarfélagið á
heima, skuli leggja jafnháa fjárhæð í sjóð-
inn á móti tillagi félagsins. Þetta ákvæði
er byggt á því, að rekstur útgerðarinnar
sé svo þýðingarmikill fyrir viðkomandi
bæjar- eða sveitarfélög, að réttmætt sé
að leggja á þau nokkra kvöð til að tryggja
þeim mönnum, sem að útgerðinni vinna,
lágmarkslaun fyrir unnið erfiði. Má benda
á, að vafasamt er, að hér yrði um raun-
verulega útgjaldaaukningu að ræða fyrir
bæjar- eða sveitarfélögin, þar sem þau
yrðu sennilega að veita fé til atvinnubóta