Ægir - 15.06.1967, Síða 15

213
ÆGIR
„Það var fyrst samfara stöðugri aukn-
ingu sjávarhitans á N.-Atlantshafi, sem
hófst í byrjun þessarar aldar, að botnfisk-
arnir juku útbreiðslu sína á landgrunnum
þessa svæðis, einkum í Barentshafi. Við
vitum ekki ennþá með vissu hvort þessi
aukning hitastigsins hefir náð hámarki.
Ýmislegt bendir á það, einkum eftir miðj-
an sjötta tuginn, að hitastigið sé tekið að
lækka, og virðist fara örar lækkandi eftir
1960. Ef þessi þróun hitastigsins niður á
við heldur áfram, þá munu þýðingarmikil
beitilönd á norðanverðu NA-Atlantshafi
hverfa."
Um hafsvæðin á NV.-Kyrrahafi voru
nienn sammála um, að þau væru komin á
stig fullnýtingar. Er hér um að ræða svæð-
in á vesturhluta N.-Kyrrahafs, hafið norðan
Pormósu, að nokkru leyti Beringshaf, haf-
svæðið umhverfis Japan, á Okotskahafi
°g á A.-Kínahafi. Þetta svæði allt gefur
nú af sér alls 10,5 millj. lesta.
Á báðum þeim stóru hafsvæðum, sem
hér voru nefnd má því ekki reikna með
niöguleikum til aukningar á fiskveiðunum.
Öll önnur hafsvæði töldu sérfræðingarn-
lr að byggju yfir ónotuðum auðæfum af
fiski og öðrum sjávardýrum.
Aðallega er hér um að ræða landgrunnin
í Kyrrahafi, Indlandshafi og Atlantshafi.
Dr. Meseck áætlaði, að unnt ætti að vera
nð auka heildaraflann á Kyrrahafi úr 27
niillj. lestum í 36 millj. lesta, á Indlands-
hafi úr 2,5 millj. í 5 millj. lesta og á At-
lantshafi úr 19 millj. í 25 millj. lesta
Þegar rætt er um ræktun og fóðrun
sjávardýra er einkum átt við krabbadýrin.
Talið er að unnt sé með árangri að rækta
^sekjur í hálfsöltu vatni, en slíkt hefir
verið gert á Filipseyjum. Einnig er ræktun
skeldýra, einkum kræklings, talin fýsileg,
en á þann hátt mætti framleiða allverulegt
niagn af eggjahvítu á tiltölulega skömm-
nm tíma. I þessu sambandi má geta þess,
að eftirspurn eftir krabba- og skeldýrum
eykst stöðugt. Um það bil 7% alls sjávar-
afla í heiminum eru þessar tegundir, en
kræklingur einn er 5%.
Síðasta atriðið var svo nýting sjávar-
aflans og kom Dr. Meseck sérstaklega inn
á það atriði, og sagði:
„Hagnýting sjávaraflans hefir tekið all-
miklum breytingum á síðustu áratugum. Á
áratugunum 1948—1958 fóru um 85%
beint til manneldis og 15% til vinnslu
fiskmjöls og lýsis, en á árabilinu 1960—
1964 hefir orðið hér breyting á, eins og
eftirfarandi yfirlit sýnir:
1960 1961 1962 1963 196h
Beint til manneldis,
millj. lestir 31,0 32,2, 33,3 34,4 35,2
% af heildarafla 78,2 75,1 71,9 72,6 68,2
Til vinnslu fiskmjöls
og lýsis, millj. lestir 8,6 10,7 13,0 13,0 16,4
% af heildarafla 21,8 24,9 28,1 27,4 31,8
Svo sem hér kemur fram, minnkaði hlut-
ur, sem fór beint til manneldis á þessu
tímabili úr 78,2% í 68,2%, en þó er mun-
urinn enn meiri ef litið er lengra aftur í
tímann, sbr. það sem áður segir. Að sama
skapi jókst sá hluti, sem fór til vinnslu
mjöls og lýsis, úr 21,8% í 31,8%. Aukning
þess, sem fór beinttilmanneldis,varþannig
ekki nema 13,5%,enaukninghinsvar91%.
Þetta er auðvitað bein afleiðing af hin-
um miklu fiskveiðum Perúmanna, en meira
en 95% af þeim afla verður að hagnýtast
til vinnslu mjöls og lýsis, þar sem enginn
annar möguleiki er til nýtingar hans. Að
áliti sérfræðinga er ekki unnt að sjá fyrir
hvort mikill hluti sjávaraflans muni einnig
í framtíðinni fara í fiskmjölsverksmiðj-
urnar. Það mun fyrst og fremst verða háð
því hvert hlutfall verður milli botnfiska og
uppsjávarfiska í aflanum. Ýmsar tegundir
uppsjávarfiska, eins og t.d. „ansjóveta,“
„menhaden" og „pilchard" eru fyrst og
fremst hentugar til vinnslu fiskmjöls og
lýsis. Enda þótt framleiðsla fóðurmjöls geri
einnig sitt til að auka framboð á eggja-
hvítu til manneldis, ætti það þó að vera
yfirlýst stefna í fiskimálum að auka sem
mest þann hluta, sem er beint til mann-
eldis og kemur þá einnig til greina fram-
leiðsla mjöls til manneldis.“