Ægir - 01.10.1970, Blaðsíða 7

ÆGIR
293
Gunnar Jónsson, fiskifræðingur:
-----------------------------A
Haf- og fiskirannsóknir
_____________________________
SPÆRLINGURINN
Innpanpur:
Spærlingur (Trisopterus esmarkii
(Nilsson, 1855)), er lítill fiskur af þorsk-
fiskaætt (Gadidae). Við Island hafa ekki
veiðzt lengri fiskar en 25 cm og flestir
fiskanna sem veiðast eru 16—19 cm lang-
ir. I Barentshafi og undan Norðvestur-
Noregi hafa veiðzt 31, 34 og 35 cin langir
spærlingar (BARANENKOVA & KHOK-
HLINA, 1968).
Enda þótt mergð spærlings við Island
sé gífurleg og yfirgnæfi e. t. v. aðra þorsk-
fiska, þá var íslenzkum fiskimönnum öðr-
um en Vestmannaeyingum ókunnugt um
tilveru hans allt þar til árið 1896 að spær-
lingur fannst í þorskmaga undan Vest-
fjörðum (SÆMUNDSSON, 1926).
Árið 1958 byrjuðu Danir spærlings-
veiðar í Norðursjó og Skagerak í stórum
stíl til bræðslu og árið eftir náði spærlings-
aflinn 100 þús. tonnum. Um svipað leyti
fóru Norðmenn einnig á stúfana og er
spæidingurinn orðinn vinsæll bi’æðslufisk-
ur hjá þessum þjóðum. Nú virðist áhugi
okkar íslendinga á spærlingsveiðum vei’a
að vakna og s.l. ár gerði vb. Halkion frá
Vestmannaeyjum tilraunir til að veiða
spæi’ling til bi-æðslu, og í ár fengu nokkrir
bátar leyfi til spæxdingsveiða í tilrauna-
skyni og stunduðu þær veiðar frá því í lok
apríl til miðs júní sá sem lengst hélt út.
Spæi’lingurinn hefur enn sem komið er
ekki náð neinum vinsældum sem manna-
fæða, en hann gegnir mikilvægu hlutverki
sem fæða fyrir þorsk, ufsa, löngu o. fl.
fiska.
Heimkynni.
Heimkynni spæi’lingsins eru Norður-
Atlantshafið austanvert og er hann mjög
algengur á 100—200 metra dýpi undan
vestui’- og noi’ðurströnd Skotlands, í norð-
anverðum Noi’ðursjó þar sem hann er einn
algengasti þorskfiskurinn (RAITT, 1968)
og í Skagerak. Einnig finnst hann í Katte-
gat og flækingar finnast í norðanverðum
dönsku sundunum (POULSEN, 1968). Þá
er spæi’lingurinn algengur við Færeyjar
og Island. Meðfram Noregsströndum
finnst spærlingurinn og í Barentshafi allt
norður til suðvestui’strandar Svalbarða.
Suðurtakmörk útbi’eiðslusvæðis hans eru
Ii’landshaf og einn spæi’lingur hefur fund-
izt í vestanverðu Ermai’sundi. Vestan Ir-
lands hefur hans oi’ðið vai’t.
Við Island hefur spærlingurinn fundizt
á 40—380 metra dýpi allt frá Stokksnes-
grunni eða austar vestur með endilangri
suðurströndinni og allt norður á Stranda-
grunn1). Einnig hafa fundizt einstakir
fiskar í Eyjafjai'ðarál2) og á Skjálfanda3)
að því að talið er (SIGURÐSSON, 1960,
1962, 1964).
Samkvæmt Bjarna Sæmundssyni (1926) fer
spærlingurinn að ganga inn á hin dýpri fiski-
mið við suðurströndina (Vestmannaeyjar, Sel-
vogsbanki) á útmánuðum. Er hann þá ýmist í
hrygningargöngv eða ætisleit. I maí leitar hann
enn grynnra (100—60 m) en hverfur svo aftur
fyrir sólstöður og gengur þá að öllum líkindum
vestur og norður með landinu. A vorin og sumr-
in verður hans vart á djúpmiðum í Faxaflóa
(Jökuldjúp og víðar), í Kolluál, í ísafjarðar-
djúpi og allt út á Hala. Á veturna hverfur
spærlingurinn líklega út á djúpið.
1) 66°56'N—22o10'V, 155—174 m, 12. des.
1968, r/s Hafþór.
2) 66°09'N—18°32'V, marz 1962, 66°12'N—
18°35'V, sept. 1964, 66°14'—18°25'V, sept.
1964.
?) 66°03'N—17°33'V, júlí 1960.