Ægir - 01.02.1973, Side 6

Emil Ragnarsson:
FRÁ TÆKNIDEILDINNI
Færeyskt línuvélakerfi
í desember s. 1. kom Halldór Hermannsson
skipstjóri á ísafirði að máli við starfsmenn
tæknideildar Fiskifélagsins og vildi að athug-
að væri á hvaða þróunarstigi línuvélakerfi
það væri sem hann vissi til að færeyskir línu-
veiðimenn væru byrjaðir að nota.
Halldór á 30 tonna bát í smíðum og áleit
af þeim fregnum, sem hann hafði haft af þessu
kerfi, að það gæti komið fyllilega til greina
til notkunar um borð í bátum af þeirri stærð,
sem hann er að láta smíða. Þar sem allir
sjávarútvegsmenn eru á einu máli um það,
að áríðandi sé að fylgjast vel með öllum nýj-
ungum sem leitt geti til aukinnar vélvæð-
ingar í línuveiðum, þá taldi fiskimálastjóri
sjálfsagt að tæknideildin kynnti sér málið
ýtarlega. Það varð svo að ráði að greinarhöf-
undur færi til Færeyja í byrjun janúar ásamt
Halldóri Hermannssyni, sem er þaulvanur línu-
veiðimaður, og við kynntum okkur gerð þessa
vélakerfis af eigin raun.
í Færeyjum dvöldum við dagana 15.—18.
janúar s. 1., en þar hittum við fyrir Árna
Halldórsson umboðsmann framleiðanda, sem
hafði dvalið þar í nokkra daga.
Línuvélakerfið samanstendur af tveimur
sjálfstæðum samtsæðum: Hreinsi- og afvind-
unarkerfi og beitningarkerfi. Fyrir utan þessi
tvö kerfi eru svo línustokkar, sem tengjast
við línuvindu í drætti og beitningarvél í lögn.
Hreinsi- og afvindunarkerfi.
Aftast á þessu kerfi er línuvinda, sem dreg-
ur línuna gegnum tvö rör, sem liggja í fram-
haldi hvort af öðru. Fyrst dregst línan gegn-
um rör, sem drifið er af rafmótor, yfir reim-
drif ög er snúningshraði á röri þessu um
1500 snúningar á mínútu. Framan á þetta
rör er fest keilulaga, ílöng trekt. Tilgangur
þessarar trektar er að hreinsa beituafganga
og annað af krókum og gerist það fyrir áhrif
miðflóttaaflsins. Sjálft rörið gegnir því hlut-
verki að vinda tauma upp á ás línunnar
og verða vindingarnir um 7 talsins miðað við
ákveðna taumlengd. Rafmótorinn sem knýr
rörið er um 2 hestöfl.
Eftir að línan er komin gegnum fyrrnefnt
rör tekur við annað rör sem snýst öfuga
snúningsstefnu og mun hægar en fyrra rörið,
eða um 400 snúninga á mínútu miðað við
eðlilegan dráttarhraða. Rör þetta vindur tauma
ofan af ás línunnar og línan heldur áfram,
dregin af línuvindunni, sem hringar línuna
niður í stamp á sama hátt og gerist með gömlu
hefðbundnu aðferðinni að öðru leyti en því
að krókarnir falla niður á stokk sem stendur
lóðrétt í jaðri stampsins. Rörið og línuvindan
eru knúin af tveimur sjálfstæðum vökva-
mótorum, sem eru þannig samtengdir, að
einn snúningur á línuvindu gefur sex snún-
inga á röri. Dæla í vélarrúmi sér um að skila
nauðsynlegu olíumagni á tímaeiningu við
ákveðinn þrýsting. Magn þetta þarf að vera
32 1/mín. við 40 kg/cm2.
Kerfi þetta samanstendur af mörgum ein-
ingum og eru hlutir eins og mótorar, sem
knýja kerfið, legur og leguhús, sem rörin
sitja í, allt frá þekktum framleiðendum. Sjálf
línuvindan er framleidd af færeyskri vél-
smiðju. Aðrir hlutir eru flestir smíðaðir af
framleiðanda, svo og samsetningin.
Það pláss, sem kerfið tekur er um 3 metrar
að lengd og 0,5 metrar á breidd. Staðsetning á
kerfinu yrði í flestum tilfellum í gangi bak-
borðsmegin á móts við stýrishús. Ekki er
ástæða til að ætla að miklar bilanir geti átt
sér stað í kerfi þessu, en mikilvægt er að
það sé þannig varið, að ekki komist sjór
að því.
Línustokkar.
Línustokkarnir eru smíðaðir úr galvanis-
eruðu járni, og er lengd þeirra um 70 cm.
Þeir hafa tvær rennur fyrir króka, en í drætti
renna krókarnir aðeins í aðra rennuna. Renn-
an tekur um 220 króka af stærð 7. Krókar
22 — ÆGIR