Dýraverndarinn - 01.06.1938, Blaðsíða 7

DÝRAVERNDAR1N N
2 7
mannöpum, eins og- þeir Köhler og Yerkes hafa
sýnt fram á.* Hér skal aöallega getiö hinnar á-
gætu lýsingar á gáfnafari nokkurra shimanza, er
Köhler rannsakaöi á mannapastö'ðinni í Teneriffa
1914—17.
Svonefndir hálfapar eru engu betur gefnir en
mörg önnur spendýr, nema síöur sé. En mannap-
ar, svo sem orangútan, gorilla og einkum shimanzi,
viröast betur gefnir en önnur dýr, enda fylgist þar
að liugur og hönd og þeir hafa iðkað það frá
ómuna tið, að handleika hlutina, svo að tækin ættu
ekki aö vera þeim með öllu ókunnug. Þaö kom
nú þegar i ljós viö nánari kynni, að hver hinna 7
shimpanza hafði sitt séreðli og gáfnafar. Sultan
var liezt gefinn, Rana sizt. Sum dýrin voru eigin-
gjörn og mislynd, önnur gæf og góðlvnd. En flcst
hugsuðu þau skammt fram eða alls ekki og mundu
heldur ekki langt aftur nema þá helzt það, er
snerti nauðsynjar þeirra. Fátt eitt varð þeim og
kennt nema það, sem á einhvern hátt viðkom ósk-
um þeirra og fýsnum og var skylt því, sem þau
áður kunnu. Þau tóku helzt eftir svip manna og
augnatilliti, en siður eftir handhreyfingum og höfðu
fátt eftir þó fyrir þeim væri haft.
Apar þessir voru hafðir i stóru búri, með svefn-
klefum innar af en rimlagirðingu fyrir framan og
allstórum leikvelli, svo að þeir kunnu þar vel vi'ð
sig. Köhler fékk þá til að sýna hugkvæmni sina
á því að ná i aldini, oftast nær banana, er þeir voru
mjög sólgnir í, sem annaðhvort voru hengdir upp
yfir þá í meira en seilingarhæð eða svo langt fyrir
framan búrið, að sérstakar tilfæringar þurfti til
að ná í þá. Fyrst var reynt með snúrurn, er brugð-
ið var um aldinin, og drógu þeir þau þegar til sín.
Þá voru jierur grafnar niður i sandinn fyrir sjón-
um þeirra og sléttað yfir, og rötuðu þeir þegar á
staðinn, þótt liðinn væri hálftími, klukkutími og
allt að þvi 16V2 stund frá því, er þetta hnossgæti
var grafiö, og sýnir þetta þegar, hve mjög þessir
mannapar bera að minni til af öðrum dýrum. Þeir
könnuðust og mjög vel við mennina, sem hirtu þá,
tóku sérstaklega vel eftir svi]i þeirra og augnaráði
og voru fullir eftirvæntingar, er þeir fóru með
eitthvað matarkyns. Þeim sinnaðist oft við þá og
grýttu þá með steinum og öðru lauslegu; en oftast
* W. Köhlér: The Mentality of Apes. 2. útg.
1927, R. M. Yerkes: The Mental Life of Mon-
keys and Apes, 1916.
Grantle að ná í banana.
voru þeir i góðu skapi og hávaðasamir og gátu
sezt á háhest á mönnurn til þess að réyna að ná
í aldinin. En oftast voru þau hengd hærra en það,
að það dygði, eða svo fjarri rimlunum, að örðugt
var að ná til þeirra og stundum aðeins á króka-
leiðttm, með því fyrst að ýta þeim aftur af hrett-
inu, sem þau lágu á, og stjaka þeim svo til sin.
Flestir reyndu nú að klifra eða teygja sig eins langt
og þeir komust. Þá reyndu þeir að sveiíla sér á
köðlum til og frá og stökkva það, sent eftir var.
En er það dugði ekki, fóru þeir að hlaða undir sig
kössum, er lágu á við og dreif, og loks að nota
bamusstengur, er voru í búrinu, til þess ýmist að
krafsa til sín aldinin með að slá þau niður. Þegar
aldinin voru lögð á brettin, sem opin voru aftan til,
skildist Nueva þegar, að ýta þurfti þeim íyrst aft-
ur úr og svo til sin, til þess að ná í þáu. Sultan átti
hágra með að skilja þetta, en komst þó fljótt upp
á lagið með það; en Rana lærði þetta aldrei, enda
var hún heimskust. Grande var sérstaklega lag-
inn á að hlaða undir sig og hlóð allt að fjórum