Dýraverndarinn - 01.06.1938, Blaðsíða 11

D ÝRAVERNDARIN N
og fóöurblöndupokarnir ? Mér er spurn. Ekki styrk-
ir ríkiö þessa poka.
Hér þarf hrópandans raddir, sí-klifandi á þessu
eina nauösynlega í íslenzkum búnaðarháttum, hróp-
andans raddir um vothey og vothey og aftur vothey.
Rað hæfir ekki lengur íslenzkum bændum aí stór-
ættuöum hetjustofni, að verða ráðalausir, ef skúr
kemur úr lofti.
Margir eiga nú þegar eina votheyshlööu (gryfju)
fyrir háartöðuna. Þetta er ágætt. En hver bóndi
þarf einnig að eiga eina eða tvær hlöður (gryfjur),
til að lijarga einhverjum hluta fyrri sláttarins, ef
illa viðrar. Þegar mikið hefir safnazt fyrir af
slegmu heyi og stuttir eru þurkar eða vætusöm tíð,
verður einatt mikið útundan til að liggja undir
nýjum skemdum, t. d. vegna mannfæðar. Hafi ein-
hver hluti heysins verið 'látinn niður sem vothey,
verður hitt viðráðanlegra og alt kem-st inn óskemt
eða litið skemt.
Hér má því við bæta, að sé þunhey sætt upp í
galta, t. d. sem svarar 2—4 hestburðir í hvern
þeirra eftir ástæðum, má verja galtana með ódýr-
um striga. Þó heyið sé illa þurt, er það er þannig
sætt upp, verst það undravel þó rigni og rigni
mikið og lengi. Heyið jafnar sig í göltunum, það
l>læs og þornar, og svo undrum sætir, sé það stór-
gert. Fyrir slíku þjóðráði er mikil og óyggjandi
reynzla. Slíka aðferð má enginn bóndi láta undir
höfuð leggjast. Þurheysgaltana geta menn geymt
úti svo vikum skiftir og flutt þá inn, þegar bezt
stendur á fyrir þeim.
En þess ber og að gæta, að þó takizt að ná inn
sæmilega verkuðu heyi í óþerritíð sem þurheyi, er
þvi einatt samfara svo mikið erfiði og tilkostnaður
við að breiða og snúa og sæta upp undan rigningu
o. s. frv., og breiða aftur og aftur.
Fyrir votheyinu er ekkert haft nema að flytja
það á sinn stað.
Votheyið, þetta ágætis fóður, — ekki þarf að
óttast rykið, — mundi bjarga bæði arði og afkomu
bændanna með alveg aðdáanlegum hætti. Ef allir
hlýddu þessu bjargráði, mundi það blátt áfrarn
marka straumhvörf í afkomumöguleikum bænd-
anna. Það mundi spara stórfé, ekki aðeins bænd-
um, heldur og hinu íslenzka ríki, skapa tryggari og
stöðugri þjóðarhag, minni gjaldeyrisvandræði, og
öruggari vissu bændanna um árvísan arð.
Nýtt átak þjóðarinnar í ]>essa átt mundi hlátt á-
31
fram vera stórt stökk í áttina til hærri siðmenningar.
Þegar ferðast er um rnilli sveita á óþurkasvæði í
óþerritíð um sláttinn, mætir yfirleitt sama sjónin:
Gult, hrakið hey á túnum og útengi, ómetanleg verð-
mæti, sem eru að ónýtast, og sami vandræðasónn-
inn vegna tíðarfarsins, eða gular skellur eins og
ör eftir nýgróin sár, á túnunum, þar sem taðan hafði
legið lengi óhirt. Vonlítið er að búast við mikilli
háartöðu af túnum, þar sem heyið hefir legið lengi
óhirt. Þessar myndir eru ljótar og þessi sónn er
ömurlegur, ljótur og næsta leiðinlegur. Væri nú
eigi unnt úr þessu að bæta, yrði vitanlega að taka
því með þögn og þolinmæði og bera harm sinn
i hljóði. En það er nú öðru nær. Það eru að all-
miklu leyti sjálfskaparvíti. Þetta er ómenning.
Meðan slíku fer fram, færi betur á að tala færri
orð um framfarir og menning þjóðarinnar. Slíkt
tal væri markleysa á þessu sviði.
Hvað þýðir að þenja túnin út um allar jarðir, ef
svo heyið af túnunum verður að óþverra, ónýtu
fóðri ?
Vér þurl'um þess vegna að fá „meira af kvæðinu
um Babylon“, eins og stendur í sögunni, fleiri vot-
heyshlöður, votheyshlöður á hverjum bæ, nægileg-
ar votheyshlöður á hverjum bæ. Þær spara líka
hlöðurúmið vegna þess hve litið fer íyrir vothey-
inu.
„Ilmur úr grasi angar hér um slóðir,
auður þinn bezti, kæra smáramóðir“,
segir Guðm. Friðjónsson.
Já, hvað hann er sætur, þessi ilmur. Hann er
fyrirheit, hann er yndið sjálft. Vér öndurn að oss
þessum ilmi, þessari ódáins veig. Og skepnurnar,
þær bera þess vott í útliti og hreyfingum, að þeim
líður vel. Þær lifa á þessu ilmandi grasi. Þær safna
holdum. Þær gefa af sér heilnæma fæðu. Þær eru
fallegar og frjálslegar. Og svo ætti þessar sömu
skepnur að lifa á óþverra, á mat, senr er enginn
matur. Hvernig á fjörið að haldast, heilsan og
kraftarnir ? Slíkt er ofætlun.
Mætti til rnikils ætlazt af oss mönriunum, ef vér
ættum að lifa á óþverra, á mat, sem væri enginn
matur, og- hefðum blávatnið eitt til drykkjar? Hver
svari þar fyrir sig.
Nei, skepnurnar leggja af, þær verða daufar í
dálkinn. Og sé ekki að gert, horast þær og vesl-