Dýraverndarinn - 01.11.1938, Blaðsíða 7

DÝRAVERNDARINN
5i
heimilislíf súlunnar væri taliö til fyrirmyndar í
flestu, en eitt var þó undanskiliS, en þa'S var þrifn-
aðurinn ; hann er vægast taliB bágborinn. Súlan er
hinn mesti jarðvöSull. En súlan á ætt til þess a'ð
vera sóði. Hún telst til pelikana-ættbálksins, en þar
til teljast flestir hinna svonefndu „gúanó“-fugla,
sem vel mætti nefna taðfugla á islenzku, vegna
drits þess, sem hrúgast upp á varpstöðvum þeirra.
Væri loftslagið hér á landi þurrviörasamara en það
er, mætti búast við því, að það væri gróðavegur
að moka undan súlunni. Alkunna er það, aö helztu
tekjulindir Perú- og Chileríkjanna i SuÖ-
ur-Ameríku, eiga rót sína a‘ð rekja til
hagnýtingar jiykkra jarðlaga, sem nær
eingöngu eru mynduð af árþúsunda-
gömlu fuglataði, og er einhver sá bezti
áburður, sem til er. I >að er gamalt og
nýtt pelikana-, súlu- og skarfatað. Sá
dritur er gulls ígildi.
Súlustofninn mætti eflaust auka eitt-
hvað hér við land með skynsamlegri. frið-
un, og gagnsemi mætti af súlunni liafa
sem áður, þótt allri rányrkju væri hætt
og nokkrar varpstöðvar alfriðaðar. Á
Bretlandseyjum hefir súlu fjölgað á sið-
astliðnum 20 árum, síðan farið var að
friða hana. Þó er það enn eigi vitað,
að sú fjölgun sé veruleg aukning á jaess-
um fuglastofni í heild, ])ví að fuglinn
flytur sig oft þaðan, sem hann er ófrið
helgur til þeirra staða, sem reynslan hefir kennt
honum, að hann á friðland. Skepnurnar finna
fljótt, hvað að þeim snýr, og hegða sér þar
eftir. Friðun Grassholm’s í Wales sýnir þettá
mjög ljóst. Samkvæmt skýrslum, sem safnað
hefir verið um súluveiðar þar, á tímabilinu frá
1886—1914, hafa þar að jafnaði orpið 200—300
hjón, en árið 1922 er talan kontin upp í 800—1000
hreiður. Árið 1924 fór þar fram nákvæm talning og
fundust þá 2000 hreiður, 1933 var enn taliö þar og
var útkoman 4750 hreiður.
Hér á landi voru súlur taldar tvisvar á árunum
1932—34. Voru það Bretar, sem það gerðu. Sum-
arið 1932 komu tveir ungir menntamenn þessara
erinda til Vestmannaeyja (Bryan Roberts og J. A.
iBeckett) og árið eftir kom B. R. þangað aftur
sömu erinda, en bróðir hans, Lieut. P, L, Roberts,
sem var sjóliði á brezka herskipinu ..Cherwell" hér
við land sumarið 1934, gerði ágizkanir um súlu-
fjöldann i Eldey, en kom þar engri nákvæmri taln-
ingar-aferð við. Þeir Bryan Roberts og félagi hans
komust að þeirri niðurstöðu, að hér á landi mundu
verpa alls um 13.600 súluhjón. Skiptist það á varp-
stöðvarnar sem hér segir: Vestmannaevjar; i
Brandinum 530, Hellisey 2600, Geldungi 260, Súlna-
skeri 1300 hjóna. í Eldey geröi hann ráð fyrir 9000
hreiðrum, en það mun vera mjög óvarlega áætlað
og allt of hátt. Lieut. P. L. Roberts gizkaði á, að
hann hefði séð um 14,000 súlur við og umhverfis
eyna og má þá varla gera ráð fyrir mikið fleiri en
7000 hreiörum. Sumarið 1933 fór Bryan Roberts
ásamt tveimur öðrunt (G. C. L. Bertram og D.
Lack) til Grímseyjar og dvöldu þar í 5 daga og at-
huguðu ]?ar m. a. súluvarpið. Var varpið þá á breiðri
syllu norðaustan í eynni, um 170 fet frá brún, en
alls töldu þeir bergið þar um 400 fet á hæð. Var
sigið þangað niður og fundust 21 hreiður. Af geld-
fugli sáu þeir 28, og var aöeins einn þeirra sýni-
lega ungur. Til samanburðar rná geta þess, að
Faber telur árið 1819 aðeins 3 hreiður á eynni, en
12 á Hafsúlustapa. Plantzsch telur árið 1903 milli
50—70 hreiður á báðum stöðum samtals og virðist
það vera ágizkun hans, en eigi talning
Sumarið 1934 dvöldu tveir ungir Bretar, P. F.
Holmes og D. B. Keith, um fjögurra vikna tíma
Eldey. Þar er hið mesta súluvarp hér við land.