Dýraverndarinn - 01.03.1929, Page 5

DÝRAVERNDARINN
ii
Mér finnst, sem hér veröi vart skylclleikans viö
Þóruskapiö. Og eg býst viö, aö um þaö geti menn
oröiö mér sammála.
HafnfiríSingur.
Bækur.
Dýraverndarinn nnm annaö veifiö láta getið bóka,
sem út koma, þótt vart veröi aö því ráöi horfið, að
hirta umi þær svonefnda ritdóma. Viö himí veröur
aö snúast, að segja nokkuð frá góÖum bókumi, sem
]>aö liafa aö færa, er alþjóð manna má til góðs
verða. Fortakándi er þó ekki, að drepið v.erði og
á bækur, semi svo væri farið að oröbragði og efni,
aö þær að góöra manna dómi þætti lítt kjörnir gest-
ir í hús óspilltra manna.
Að þessu sinni verður getið nokkurra bóka.
A öndveröum þessum vetri komu út Málleysingj-
ar, eftir Þorstein skáld Erlingsson.
Bók ]>essi hefir þegar hlotiö dóma merkra manna
í blöðum og timaritum. Hafa dómar þeirra allra
verið á eina leið, lofsamlegir.
Bókin er svo svipgóð að ytra gervi, að hún vek-
ur þokka við fyrstu sýn. Fremst er ágæt mynd af
höfundinum, og er það hókarbót. Siðan eru mynd-
ir viö upphaf hverrar sögu cg niðurlag, sumar vel
drcgnar og hýrlegar. Prentun er í bezta lagi, letur
skýrt og prentvillur fáar eða engar. Pappír er
stinnur og staðgóður. Og kápa og bindi eru einkar
snotur.
Fh ])ó ber af, þegar menn kynnast efni bókar-
innar.
í henni eru fimmi sögur, allar með nokkuð sam-
eiginlegum kostum, þó að þær fjalli að sumu leyti
um mismunandi efni. Sami andi fer um þær allar.
f hverri þeirra má finna ást á sannleikanum, virð-
ingu fyrir réttlætinu, vináttu til allra smælingja og
umihyggju fyrir þeim, andstyggð á misrétti og
þrælatökum rangláts einveldis og ofurmennsku,
skilning á mannfélagsmeinum og loks trú á sigri
kærleikans — og þó er stundum ])ví líkast, sem sú
trú fljóti ekki ofan á.
Eigi er þörf á að greina vendilega efni sagn-
anna. En rétt er að geta hins, að það er af þeim
toga spunið, að flestir munu njóta ánægju af að
kyrina sér það. Þá er meðferð þess og stíllinn.
Hvorttveggja er ljóst og létt og þó þrungið alvöru
og ádeilu með köflum, jafnframt og þar er barns-
leg einlægni og drengileg hreinskilni.
í skömmu máli má segja, að Málleysingjar Þor-
■steins Erlingssonar séu ein þeirra fáu bóka, sem
betúr væri að lesnar yrði á flestum heimilum. Og
íslenzk sveitaheimili munu cigi lítið úr lagi færð,
frá því sem áður var, ef þau taka ekki opnum örm-
um slíkri I)ók, og lesa liana sjijaldanna á milli.
Dýraverndarinn telur sér skylt, að mæla fast-
lega með Málleysingjum og aö eggja jafnt konur
og karla á áð lesa þá. Engan mun iðra þess. Allir
munu finna sig góðu bætta eftir lesturinn og njóta
yndis aí meðferð efnis, sem sums staðar er frábær.
Vart munu aðrar af nýrri bókum kjörnari til
fermingargjafa eða annara tækifærisgjafa en Mál-
leysingjar. Og bókin má teljast ódýr, þegar þess
er gætt, að hún er gefin út með einstakri vand-
virkni, og hvergi virðist ti! sparað, aö hún megi
verða prýðileg á allan hátt.
Frú Guðrúnu, ekkju Þorsteins skálds Erlings-
sonar, ber þökk fyrir að hafa gefið út sögur þessar
í einu lagi, en áður liöfðu þær birzt í Dýravininum
á víð g direif, á tuttugu ára bili. Og þakkir á hún
fyrír ífeira. Hún á eigi síöur skylda þökk fyrir
])ann ditgnað og þá órofa tryggð við minningu Þor-
steins, sem ber er af því, að hún hefir, að honum
látnumi, komið ritum hans öllum á prent i vand-
aðri útgáfu. —
Síðastliðið haust komu út Undirbúningsárin, eft-
ir síra Friðrik Friðriksson.
Dýraverndarinn telur skylt að vekja athygli
manna á þessari bók. Þar fer flest sannan, sem gott
má telja: aðdáanleg hreinskilni, sannleiksást og
samvizkusemi, margs konar fróðleikur fyrir alþýðu
manna, hispurslaus sjálfslýsing, brot úr mannfræði,
óbilandi trúartraust og svo fölskvalaus ást á guði,
að langt mun að leita slíkrar annars staðar — að
öliu ööru ótöldu, svo sem nekkurum þætti úr menn-
ingarsögu þjóðar vorrar á vissu árabili.
Dýraverndarinn hvetur menn til að lesa þessa
einstæðu og góðu bók, en beinir þó hvötinni eigi
sizt til æskulýðsins. Myndu allir telja þeim tíma vel
varði, sém til þess færi, aö lesa hana —■ og sumir
finna sig að einhverju betri eftir en áður. —
Skömmu fyrir jól í vetur kom út bók, eftir vest-
ur-íslenzka skáldið Jóhann Magnús Bjamason, og
heitir Haustkvöld við hafið.