Dýraverndarinn - 01.11.1963, Page 5

lega upp á að varast eitruð egg. Gísli hefur og sagt
það í útvarpsviðtali, að hann hafi séð svartbak taka
í nefið eitrað egg, fljúga upp með það og láta það
síðan detta. Eggið hefur svo brotnað, þegar niður
kom, og innihald þess eitrað gróður á dálitlum
bletti og stundum rennandi vatn, en slík eitrun
getur haft ærið víðtækar og liáskalegar afleiðingar!
Eina verulega virka aðferðin til fækkunar á svart-
baki hefur hér alls ekki verið notuð, en hún er
sú, sem Hollendingar og ef til vill fleiri þjóðir nota
gegn honum og hettumávi. Hollendingarnir banna
að taka egg þessara fugla. „Það er ekki til neins,“
segja þeir. „Þeir verpa aðeins aftur — já, aftur og
aftur.“ En Hollendingar skipuleggja ferðir um
varptímann á varpstöðvar fuglanna og rjóða á
hvert einasta egg efni, sem byrgir loftgöt eggj-
anna. Þau verða því kaldegg, en fuglinn situr samt
á þeim, unz hann gefst upp og verpur ekki aftur
það vorið eða sumarið.
Hvað svo um minkinn og refinn? Það er fullvíst,
að minkur leggur sér alls ekki til munns neins
konar hræ — nema þá í einstakri matnauð. Aftur
á móti hefur það sýnt sig, að unnt er að fækka hon-
um með minkaliundum, jafnvel verjast því, að hann
vinni nokkurt teljandi ógagn á ákveðnum svæðum.
En auðvitað þarf þarna að koma til almenn og
þrautseig viðleitni meðal allra þeirra, sem á minka-
stöðvum búa. Þeim, sem þekkja bezt lifnaðarhætti
og eðli tófunnar, kemur og saman um, að skæðustu
dýrin og vitrustu leggi sér ekki til munns hræ, og
að þau læri að minnsta kosti mjög fljótt að íorðast
eitruð Iiræ. Aftur á móti bani eitrunin þeim refum,
sem séu hrædýr og htt slyng að varast þær gildrur,
sem mannvitið leggur fyrir þau. Refaskyttur liafa
kveðið svo að orði, að eitrunin feli í sér eins konar
hreinræktun dýrbítanna! Gegn refnum gildir sam-
vizkusamleg grenjaleit og grenjavinnsla — og alls
ekkert annað!
Eiturlögin eru því ekki aðeins brot á friðunar-
lögum arnarins og á mikilvægri aljjjóðasamþykkt.
Þau brjóta og ekki einungis í bág við réttlætis- og
sómatilfinningu heilbrigt hugsandi íslendinga og
spilla hróðri þjóðarinnar út á við, heldur eru þau
i hrópandi ósamræmi við reynslu og skynsemi og
íið því leyti skaðleg þeim tilgangi, sem þau eiga
að þjóna, að þau draga úr raunliæfum og virkum
aðgerðum gegn meindýrunum, svartbaki, mink og
ref- G. G. H.
Afréttir ofbeittax*?
Blað á Akureyri flutti í haust eftirfarandi greinar-
korn:
„Atvinnudeild Háskólans hefur undanfarið ár lát-
ið kortleggja afréttir og ennfremur rannsaka beitar-
þol hinna ýrnsu svæða hálendisins og gera tilraunir
með gróðurrækt á beitilöndum. Ingvi Þorsteinsson
magister hefur stjórnað þessum verkum. Telur hann
fullvíst, að afréttir, einkum sunnanlands, séu of-
beittar. Sé það rétt, virðist ekki aðrar leiðir fyrir
liendi en að takmarka fjölda búpenings á vissum
svæðum — eða auka gróðurinn með þeim aðferðum,
sem tiltækar eru.
Þessum athugunum á beitarþoli og gróðurfars-
breytingum, sem rekja má til ofbeitar, þarf að gefa
sérstaklega mikinn gaum. Og í því efni ntega Norð-
lendingar ekki eingöngu horfa suður yfir heiðar,
heldur líta sér nær.“
Fyrir íáum árum voru samþykkt lög um ítölu fjár
á afréttir, Jr. e. að gert er ráð fyrir, að eftir gaum-
gæfilega athugun beitilanda og vænleika fjárins,
verði beinlínis ákveðin tala Jress fjár, sem beita rnegi
á Jrennan eða hinn afrétt, og bændur Jieir, sem eiga
Jrar beit handa fénaði sínum, verði að fækka eftir
réttum hlutföllum Jrví fé, sem Jreir hafa áður rekið
þangað til sumarbeitar. Nú ber auðvitað að beita
Jsessum lögum, og fara Jrar saman hagræn sjónar-
mið og sjálfsögð náttúruvernd.
Annars eru Jress sorgleg dæmi, að bændur hafi
beitt fé sxnu sumarlangt á girt land, sem helur verið
svo lélegt, að féð hefur bókstaílega verið liorað, Jreg-
ar Jxess liefur verið vitjað, og Jrarf ekki síður að hafa
eftirlit með Jrvi, að slíkt korni ekki fyrir, heldur en
nteð fjárfjölda á afréttum.
Það hefur aftur og aftur verið á þá staðreynd bent
hér í blaðinu, að forðagæzla í landinu er í hinum
mesta ólestri, og hafa meira að segja bændur látið
Jxað í ljós hér í blaðinu, að við svo búið niegi ekki
standa, enda voði vís, ef harður vetur kemur. Mundi
ekki kominn tími til Jress, að forðagæzlumennirnir
yrðu launaðir úrvalsmenn, sem hefðu í umsjá sinni
stór svæði og væri veitt óskorað vald? Slíkir menn
ættu Jrá lika að hafa með höndum framkvæmd lag-
anna um ítölu og eftirlit með beitilöndum, sem fé
BÝ RAVE R NDARINN
73