Alþýðumaðurinn - 20.11.1956, Blaðsíða 1

XXVI. árg.
Þriðjudagur 20. nóvember 1956
36. tbl.
Lðndinarddlan við Breta lejst
íslendingar haía eítir sem áður óbund-
•¥. Fylkir
§ekkur
Síðastliðinn miðvikudagsmorg-
un fórst botnvörpungurinn Fylk-
nar hendur með stækkun landhelginnar ir þf sem íann var að'veiöum
| um 30 sjomilur norour af Horni.
Svo sem öllum landsmönnum! Allar fisklandanir íslenzkra' ^0111 skipverjar að diaga inn
er kunnugt, hafa Bretar meinað skipa í Bretlandi eru þó háðar V01Puna’ þeSal skyndilega vaið
leyfi íslenzku ríkisstjórnarinnar sPrenSinS’ °S er talið íullvíst’ aS
og mun það leyfi væntanlega lundurduíl haíi valdið’ komið 1
verða bundið því, að íslenzku vorPuna °S sprungið þar. En það
hraðfrystihúsin skorti ekki hrá- hefir alloít komið f>rir áður’ að
efni, meðan þau eiga við sæmi- tundurdufl llaíi koinið 1 vorPur
legan markað að búa. I l0Saranna‘ l10 að slys hafi ekki
Smávægilegur ágreiningur orðið af fyrr’ °S tókst að vísu
virðist liafa verið um það innan betur tif nu en á horfðist’ því að
íslenzku ríkisstjórnarinnar, hvort o11 ahofnin bjargaðist, að kalla
gera skyldi þetta samkomulag eða ómeidd-
ekki. Héldu ráðherrar Alþýðu-1 Skipið laskaðist mjög mikið við
bandalagsins því fram — að því sprenginguna og sökk á 15 mínút-
er Þjóðviljinn segir — að engin um’ en skiPverJum tokst að koma
ástæða væri til að auðvelda Bret- oðrum björgunarbátnum á flot og
um undankomuleiðina frá ofbeld- komUol; allir 1 bann,
okkur að landa ísvörðum fiski í
Bretlandi alll frá því, að fisk-
veiðitakmörkin voru færð út hér
við land fyrir 4% ári. Opinber-
lega hefir það heitið svo, að það
væru samtök brezkra togaraeig-
enda, sem banninu réðu, en eng-
um hefir dulizt, að ríkisstj órnin
brezka hefir ekkert gert til að fá
þá ofan af ofríkisaðgerðum sín-
um, en þær áttu að knýja okkur
til að leyfa brezkum togurum að
veiða hér við land inn að 3ja sjó-
mílna landhelgi.
íslenzkir togaraeigendur hafa
talið sér mikilsvert að brezki fisk-
markaðurinn stæði þeim opinn,
enda þótt engum dyljist, að þjóð-
hagslega séð beri að keppa að
því að flytja fiskinn út sem mest
unninn. Það er hins vegar mikils-
vert að eiga sem flesta og fjöl-
breyttasta markaðsmöguleika, svo
að hægt sé að velja hverju sinni
Þingsályktunartillaga í Sameinuðu þingi:
Rikíð dbyrgíst tllt il 81) prM
:h«tnaðanreris hraöfrystihúsa
þdrra, stm nií tni í smíium
isaðgerð, sem þeir væru sjálfir
orðnir uppgefnir á og skömmuð-
B.v. Hafliði frá Siglufirði kom
á vettvang, stuttu eftir að slysið
ust sín fyrir. Hinir ráðherrarnir,varð’ °S tok bann áhöfn Fylkis
nunu hafa litið svo á, að sambúð °° flutti tif ísafjari>ar-
þessara tveggja þjóða væri það Skipstjóri á Fylki vai Auðunn
hagfelldara, að löndunardeilan (Auðunsson.
ræri formlega leyst, og það væri
Islendingum útlátalaus kurteisi að
lýsa yfir frestun á aðgerðum í
VEGNA
fjarveru. ritstjórans kemur
Alþýðumaðurinn ekki út í
rueslu viku.
það, sem bezt hentar, og því hafa landhelgismálum fram yfir alls-
íslendingar reynt að fá löndunar- herjarþing S. Þ., þar eð til út-
deiluna leysta, án þess að nokkuð færslu fiskveiðitakmarkana
yrði þó slakað til við Breta um mundi bvort eð er ekki koma fyrr
fiskveiðitakmörk. j cn eftir þann tíma.
Nii er svo komið fyrir railli- ^
göngu óformlegrar nefndar á veg-
um Efnahagssamvinnustofnunar-
innar í París, að endi hefir verið
bundinn á deilu ])essa. Hajn Brel- \
ur með öllu horfið frá kröfum'
sínum um ívilnun á fiskveiðitak-
mörkum hér við land og upphafið
löndunarbann sitt gegn því einu, Leikfélag Akureyrar frumsýndi son heimilislækninn og Jóhann
að við fœrum ekld út fiskveiði- síðastliðið fimmtudagskvöld sjón- Ogmundsson vin hússins.
takmörk okkar, meðan áUsherjar- leikinn Logann helga eftir W. So-1 Frumsýningargestir tóku leikn-
þing S. Þ., er nú situr og mun merset Maugham, en þýðingu um vel og leikstjóra og sumum
fjalla um þjóðarrétt á hafinu, leikritsins hafa annazt Karl Guð- leikendum bárust blóm.
stendur, en því mun sennilega mundsson og Flosi Sigurbjörns-
lokið í janúar eða febrúar nœst- son.
komandi. | Sjónleikur þessi er í þremur
Að loknu allsherjarþinginu eru þáttum, og höfundur kann vel til
íslendingar hins vegar alls ó- verks, því að leikurinn er prýði-
Fyrsta viðfangsefni Leikfélags Akur-
eyrar í vetur er Loginn helgi
Guðmundur Gunnarsson annast leikstjórn
Höfðingleg gjöf
Hannes
Árið 1934 stofnaði
Davíðsson á Hofi
í Hörgárdal
bundnir og geta þá fært út fisk- lega byggður upp. En jafnframt sjóð með 10 þús, kr. gjöf til minn-
veiðitakmörk sín, ef þeim sýnist gerir hann miklar kröfur til leik- j ingar um foreldra sína á aldaraf-
svo, en það er einmitt eitt af stjórnar og leikenda. Verður hér mæli föður hans. Síðar jók hann
stefnuskráratriðum núverandi rík- að sinni sökurn rúmleysis í blað- 5 þús. kr. í sjóðinn. Og nú fyrir
isstjórnar að taka þau mál til | inu ekki lagður neinn dómur á.1 skömmu afhenti hann sjóðnum
gaumgæfilegrar íhugunar* Fyrir hvernig Leikfélagið veldur þessu 100 þús. kr. í skuldabréfum, og
Vestfirðinga og Norðlendinga er j viðfangsefni, en bæjarbúar hvatt-Jhefir þannig lagt fram í minning-
það afar mikilsvert, að fiskveiði- ir eindregið til að fara sjálfir í arsjóðinn 115 þús. kr. Vöxtum af
takmörkin verði færð út fyrir leikhúsið, sjá og dæma. sjóðnum skal varið til eflingar
Vestfjörðum og lagfærð hér fyrir
Norðurlandinu, og á sama hátt er
Leikendur eru 8, 4 konur og 4 búnaðarframkvæmdum
karlar: frú Jónína Þorsteinsdótt- inu.
hérað-
nauðsyn á útfærslu fyrir Aust- ir leikur aldraða móður, ungfrú
fjörðum. Er þess að vænta, að Brynhildur Steingrímsdóttir unga1
slíkar aðgerðir dragizt ekki úr eiginkonu bæklaðs flugkappa,
Slys í Pylsogerð KEA
hömlu. j ungfrú Þórhalla Þorsteinsdóttir Það slys varð í Pylsugerð KEA
A grundvelli áðurnefnds sam- hjúkrunarkonu haus, ungfrú síðastliðinn föstudagsmorgun, að
komulags hafa brezkir og íslenzk- Anna Þ. Þorkelsdóttir stofustúlku, Skarphéðinn Karlsson, kjötiðnað-
ir togaraeigendur gert með sér Jón Kristinsson sjúklinginn og armaður, lenti með hægri hönd í
fisklöndunarsamning, er tók gildi eiginmanninn, Guðm. Magnússon' rafurmagnshakkavél, og tók hönd-
15. nóvember síðastliðinn. | bróður hans, Gunnlaugur Björns-1 ina af rétt ofan við úlnlið.
Framkvæmdir við hraðfrysti-
húsbygginguna hér á Akureyri og
fleiri frystihúsa á landinu hafa
nú stöðvazt að mestu eða öllu
vegna lánsfj árskorts.
Af þessu tilefni hafa fimm
þingmenn frá fjórum kaupstöðum
flutt í sameinuðu þingi svofellda
tillögu til þingsályktunar:
Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að hraða, svo
sem frekast má verða, nauð-
synlegri fyrirgreiðslu varðandi
lántökur til þess að fullgera
þau hraðfrystihús, sem nú eru
í smíðum í landinu.
Jafnframt heimilast ríkis-
stjórninni að ábyrgjast allt að
80% af kostnaðarverði hrað-
fiystihúsa, enda komi þá einn-
ig til ábyrgð bæjar- eða sveit-
arfélaga fyrir þeim liluta lán-
anna, sem er umfram 60%.
Flutningsmenn tillögunnar eru:
Björn Jónsson, Friðjón Skarp-
héðinsson, Emil Jónsson, Björg-
vin Jónsson og Kjartan J. Jó-
hannsson.
Tillaga þessi var til fyrstu um-
ræðu í þinginu í síðastliðinni
viku og var tillagan samþykkt
samhljóða til síðari umræðu og
f j árveitinganefndar.
GREINARGERÐ.
I greinargerðinni segir svo:
„Nokkur afkastamikil hrað-
frystihús eru nú í byggingu hér-
lendis, m. a. á Akureyri, í Hafn-
arfirði, á ísafirði og Seyðisfirði.
Til þessarra framkvæmda hefir
verið slofnað tii þess að stuðla að
atvinnulegu öryggi verkafólks og
tryggja aðstöðu og afkomu út-
gerðarinnar og þá einkum togara-
útgerðarinnar á framangreindum
stöðum, en hún er þar ein allra
veigamesta grein atvinnulífsins.
Bygging allra þessara hrað-
frystihúsa er borin uppi beint eða
óbeint af viðkomandi bæjarfélög-
um, og hafa þau lagt fé til þeirra
eftir fremstu fj árhagslegri getu.
Þá hefir Alþingi viðurkennt þjóð-
félagslega nauðsyn á byggingu
hraðfrystiliúsanna með því að
heimila ríkisstjórninni að ábyrgj-
ast allt að 60% af kostnaðarverði
þeirra.
Framkvæmdir þessar hafa þó
verið liáðar miklum fjárhagsleg-
um erfiðleikum, og eru ástæður
til þess einkum þær, að í hlut
eiga bæjarfélög og útgerðarfé-
lög, sem mjög berjast fjárhags-
lega i bökkum, m.a. vegna þess,
hve aðstaða og rekstrargrundvöll-
ur togaranna hefir torveldazt
vegna vöntunar á fullkomnum
tækjum til að vinna afla þeirra og
til að sjá þeim fyrir ís og öðrum
nauðþurftum. Þá hefir það og
komið til, að fullnægjandi lán til
framkvæmdanna hafa til þessa
reynzt ófáanleg, og hafa fram-
kvæmdir þegar tafizt af þeim sök-
um og orðið dýrari.
Af þessum sökum er svo kom-
ið, að byggingaframkvæmdir og
vinna við niðursetningu véla eru
nú með öllu stöðvaðar, bæði á
Akureyri og i Hafnarfirði, og er
ekki annað sýnt en að svo verði
til langframa til óbætanlegs tjóns
fyrir alla aðila, ef ekki koma til
gagngerðar ráðstafanir af hálfu
ríkisvaldsins.
Þessi stöðvun þjóðnauðsyn-
legra framkvæmda er því alvar-
legri sem þær eru komnar vel á
veg, þegar hafa verið festar í
þeim tugmilljónir króna og þær
gætu, að Ieystum fjárþörfum, tek-
ið að rnæta brýnum atvinnuþörf-
um verkafólks, skila arði og
gjaldeyristekjum þégar í náinni
framtíð, sum snennna á næsta ári,
og mundu einnig renna traustum
stoðum undir togaraútgerðina á
viðkomandi stöðum.
Flutningsmenn þessarar þings-
ályktunartillögu er ljóst, að með
öllu er útilokað, að fjárþörf til
þess að fullgera hraðfrystihúsin
verði leyst, nema til komi rögg-
samleg fyrirgreiðsla ríkisstj órnar
og Alþingis á þann veg, sem í til-
lögunni felst. Hlutaðeigandi fyr-
irtæki hafa þegar leitað allra
Framliald á 6. síðu.
SMir draigur sendur
til Þýihiiloods
Það slys varð hér í bænum 31.
október síðastliðinn, að 13 ára
drengur á reiðhjóli, Halldór Hall-
dórsson, Lækjarbakka, lenti á
mikilii ferð á sendibifreið og
kastaðist í götuna. Kjálkabrotn-
aði hann illa, og hlaut fleiri
meiðsl. I síðastliðinni viku var
hann fluttur til Þýzkalands, þar
sem hann verður lagður inn í
sjúkrahús í Kiel. í fylgd með
drengnum er Kurt Sonnenfeld,
ræðismaður.