Víðir - 07.04.1951, Qupperneq 1

xxm.
13. tölublað.
Iteykjavík, laugardaginn 7. apríl 1951.
Lifað um efni fram.
Síldarmerkingar við
Noreg.
Norðmenn hafa merkt 20,-
000 síldir í ár, 10.000 norður
i'rá og 10.000 á suður-síldar-
svæðinu. Hingað til hefur
síldin verið' merkt þannig, að
merkinu, stálþynnu, hefur
verið komið fyrir inni í síld-
inni með smásprettu, sem
gerð hefur verið á henni, en
að sjálfsögðu heíur ekki verið
auðvelt að finna hinar þannig
merktu síldir. Nú er síldin
merkt að utan með hring,
sem gerður er úr efni, sem
heitir alcathen. Hringurinn er
festur með nylonþræði rétt
fyrir framan bakuggann.
Aloathen er léttara en vatn
og á ekki að liindra síldina í
að syjida. En þar sem alca-
thenið liefur svo að segja
vatnslitinn, voru settar rauð-
ar og bláar sellofanrendur í
Iiringinn, til þess að auðveld-
a.ra verði að koma auga á
hann. Stálmerkið verður not-
að áfram til merkingar á sömu
síldum, og kemur þá í ljós,
hvort merkið er hagkvæmara
við hin misnmnandi skilyrði.
Sá, sem finnur síld með hring,
getur því sprett á henni, og
á þá stálmerkið einnig að
koma í Ijós.
Fram að 20. febrúar höfðu
Norðmenn fengið 33 merktar
síldir í vetur, sumar allt frá
árinu 1948. Meðal þessara
sílda voru nokkrar síldir
merktar við ísland 1948 og
eins nokkrar síldir merktar
af „G. O. Sars“, norska haf-
rannsóknarskipinu, s.l. sumar
við Island. Leiðir þetta í ljós
fyrri kenningar um, að það sé
sami síldarstofninn, sem fer
á milli Islands og Noregs.
Ný bðk um bofnvörpu
og bofnvörpuveiðar.
Fabritius & Sönners Forlag
í Noregi eru í þann veginn
að gefa út margar nýjar fræði-
bækur fyrir fiskimenn, og er
sú fyrsta nýkomin út. Hún
heitir „Trál og trálfiski“ og
er skrifuð af enskum sérfræð-
ingi, A. Hodson. Bókin er gef-
in út með' styrk frá Fiski-
málaráðuneytinu. Tilgangur
bókarinnar er að veita upp-
lýsingar um gerð botnvörp-
uitnar og hvernig hún vinnur.
Af bókinni má fá mikinn fróð-
leik um einstaka hluti botn-
Það vekur athygli þessa
dagana, er Marshallað'stoðin
hefur starfað í 3 ár, að íslend-
ingar hafa á þessu tímabili
fengið $ 22.5 milj. eða 286
milj. lcróna. Og þetta er ekki
eina erlenda aðstoðin. Bretar
lána einnig mest allt andvirði
nýjustu togaranna, £ 1.250
þús. eða 56 milj. króna. I júni-
mánuði fyrir rúmum 5 árum
áttu ísl. bankarnir hjá er-
lendum bönkunt 580 ntilj.
króna. Breytt í núverandi
gengi væri þetta geysihá upp-
hæð í krónum.
Þetta hefur vet'ið varasjóð-
ur íslenzka þjóðarbúskapar-
ins undanfarin 5 ár. Hann er
nú allur til þurrðar genginn.
Landið hefur að vísu eignazt
mikil framleiðslutæki, sem
eru því mikilvægari en fé, en
það er langt frá því, að öllu
þessu fé liafi verið varið til
þess að kaupa ný framleiðslu-
tæki. Það þarf að vísu meira
til en framleiðslutæki, það
þarf líka ýntsar aðrar frant-
kvæmdir. Og vissulega hefur
verið ráðizt í margar að'rar
mikilvægar framkvæmdir
undanfarin ár og þar á nteðal
húsabyggingar, sem dregið
hafa mikið til sín. En þjóðin
á að geta byggt yfir fjölgun
landsmanna af árlegunt þjóð-
artekjum sínum án þess að
ganga á sjóði sína og fá til
þess aðstoð erlendra þjóða, ef
ekki er lifað um efni fram, svo
ntikill er útflutningurinn. Nú
er svo komið', að þjóðin getur
vörpunnar og hvernig þeir
vinna og um botnvörpuna í
heild. í bókinni er einnig
margvísleg fræðsla um notk-
un botnvörpunnar.
í bókinni eru 36 ágætar
rnyndir, sem einar út af fyrir
sig eru framúrskarandi, hvað
viðkemur botnvörpu og botn-
vörpuveiðum.
Botnvörpuveiðar eru stund-
aðar miklu meira á Islandi en
í Noregi, og væri það mikið
gagn fvrir Islendinga, ef þess-
ari bók væri snarað á ís-
lenzku, þó að flestir íslend-
ingar myndu þó hafa hennar
full not á norskunni. Það' væri
mikilvægt, ef einhver bóksali
hér vildi taka að sér að ltafa
bækur þessar á boðstólum. Ef
með þyrfti, ætti L. í. Ú. eða
Fiskifélagið að beita sér fyrir
því, að svo yrði.
ekki leyft sér að byggja eins
og þörfin krefst, hvað þá að
ráðast í slíkar stórfram-
kvæmdir eins og viðbótar-
virkjun Sogsins og Laxár og
áburðarverksmiðj u nema
með erlendri aðstoð.
Þjóðin hefur undanfarin ár
búið við mjög mikið ójafn-
vægi í þjóð'arbúskap sínum.
Verðbólgan hefur átt þar í
sinn stærsta þátt. Og ástæðn-
anna fyrir verðbólgunni er
mikið að leita innan lands.
Skortur hefur verið á sam-
ræmi milli þess, sem hin al-
menna neyzla gerir ki’öfur til
af vörubirgðum og þess, sem
framleiðslugeta landsmanna
hefur megnað að láta í té,
Það hefur iðulega verið
bent á, að leiðin til þess að
ná jafnvægi í þjóðarbúskapn-
um sé sú að auka framleiðsl-
una, og það er vissulega rétt.
En það er líka önnur leið, en
hún er miður vinsæl og því er
minna haft við að benda á
hana. En hún er sú að halda
eyðslunni í skefjum. S.l. ár
var verzlunarjöfnuðurinn ó-
luigstæður um 122 milj. kr.
Og nú er gengið' feti lengra
en áður. Nú er áformað að
láta ekki sitja við Marshall-
aðstoðina og lán til kaupa
framleiðslutækja, heldur er
áformað að taka önnur erlend
lán til almennra vörukaupa,
þó að enginn viti enn, nema
þau gufi upp í nýju verð-
bólguflóði. En það kemur að
því að' lokum, að sá, sem tek-
ur lán á lán ofan, á eltki leng-
ur neina lánsmöguleika, og
hann verður að bjargast af á
eigin spýtur. En auk þess að
verða að sjá sér farborða verð-
ur hann að fara að endur-
greiða lánin. Og það er langt
bil frá því að framfleyta sér
á lánum að verulegu leyti og
til þess að eiga að fara að
endurgreiða þau. Það þykir
þröngt í búi nú, og er það hjá
mörgum, en hvað verður þá.
Og þó eru nú uppgangstímar
og auðvelt að selja fram-
leiðsluvörur þjóðarinnar fyrir
heldur hækkandi verð og sum-
ar þeirra fyrir ágætt verð.
Hvernig væri ástatt, ef
kreppa væri, eins og þegar
verðfallið mikla varð eftir
1930—31 og á kreppuárunum
þar á eftir. Eða eftir verðfall-
ið mikla 1921—22 eftir fyrri
heimsstyrjöldina og erfiðleik-
ana af því. Eða ef farið væri
enn lengra aftur í tímann.
Skyldi það bara hafa verið
að gamni sínu, að menn unnu
almennt 12 og upp í 18 tíma
á sólarhring. Nei, afrakstur
vinnunnar var ekki meiri en
þetta, og þó var það ekkert
líf, sem menn lifðu þá á móti
því, sem nú er, hvorki í húsa-
kosti né viðurværi.
Þetta voru liörmungartím-
ar miðað við það’, sem nú
þekkist, og vonandi þarf ís-
lenzka þjóðin aldrei framar að
búa við slíkt harðrétti. En
það er þó engan veginn víst,
að henni verði þyrmt við því,
ef hún fer gálauslega að ráði
sínu. Það, sem bezt býr þjóð'-
ina undir lífsbaráttuna í fram-
tíðinni, er að gæta hagsýni í
fjármálum og lifa ekki um
efni fram, auka og bæta fram-
leiðslutækin til lands og sjáv-
ar, auka jarðræktina og iðn-
aðinn. Þetta mun ekki aðeins
stuðla bezt að efnahagslegu
sjálfstæði og góðri lífsafkomu,
heldur einnig að stjórnarfars-
legu sjálfstæði.
Lúðuverð lækkar í USA.
Tveimur dögiun eftir að
föstunni lauk féll skyndilega
verð á lúðu í Bandaríkjunum.
Alveg gagnstætt því, sem
menn höfðu búizt við, varð'
alls ekki skortur á lúðu. Sal-
an er dræm, og það eru tölu-
verðar birgðir fvrir hendi.
Verðið á lúðunni féll um 5—6
cent pundið, og er nú 30 cent
í Seattle og niður í 28 cent í
Boston.
Ný vertíð hefst í Seattle í
byrjun maí. Veiðin á austur-
ströndinni er töluverð, en sú
veið'i hefur verið hverfandi
lítil mörg undanfarin ár.
Kanadamenn eru einnig í
undirbúningi með að veiða
mikið af lúðu á árinu 1951.
Vegna verðfallsins er töluvert
af skipum, sem fara ekki á
veiðar, eins og gert var ráð
fyrir.
Að undanteknu verðinu á
lúðunni, er verðið á fiskflök-
um stöðugt, sérstaklega á
flökum í 1 punds öskjum.
31. marz Karlscfni, Ite.vkjavik 25
2. apríl Maí, Hafnarfirði
2. — Elliði, Siglufirði 23
4. — Geir, Reykjavik 21
Landsíminn.
Undanfarin ár hefur verið
unnið mikið að endurbótum
á símakerfi landsins, og hefur
símanetið teygt sig æ lengra
inn til dala. og út til nesja.
Meiriháttar framkvæmdir
símans síðústu árin eru Iagn-
ing jarðstrengsins norður,
fiölgun númera í bæiarsím-
anum í Reykiavík, sjálfvirka
stöðin á Akurevri, stutt-
bvlgjustöðin í Gufunesi og nú
nviu stuttbylgiustöðvamar I
Vestmannaeyjum og á Sel-
fossi.
Siminn er nú orðinn svo
snar þáttur í daglegu lífi
manna, að fáir get.a án hans
verið. sem einu sinni eru bún-
ir að venia sig á hann, og í
viðskintalífinu er hann alveg
ómissandi.
Nú er nokkur andróður
gegn ýmsum meiriháttar
framkvæmdum vegna getu-
levois í fiármáhim og and-
stöðu til flárfpqilno-ar vfir-
leitt. En bað hvílir nokkur
skvlda á bví oninbera gagn-
vart almenningi í landinu,
hvað símann snertir. bar sera
hér er um einknrekstur bess
oninbera að ræða. auk bess
sem síminn er mikið nauð-
svniatæki.
Tekuir Landsímans á s.l.
ári námu 4.3 mili. króna, og
ætti að veria beim öllum til
útbreiðshi símans.
Meðnl beirra framkvæmda,
sem fvrirhugaðar eru, er
stækkun landsímahússins f
Revkiavík. Eru bær fréttir
áreiðanlpga mikið gleðiefni
heim mörgu. sem enn vantar
Sl'ma, bví bað er von þeirra
að þá verði fiölgað númerum.
TÞvTnínrn { ssionum.
TTm allan heim er verið að
leita að hinu dýrmæta frum-
ófni úraníum. sem er miög
mikilsvert við framleiðslu at-
ómsnrengiunnar. Nú mun
leitin einnig færast. út á sió,
bar sem sænskur vísindamað-
ur hefur komizt að raun um,
að úraníummagn siávarins
| eykst, eftir því sem dýpið er
meira.
Grimsby 238 £ 14805 lcr. 2.85
Grimsbv 108 £ 6710 — 2.85
Grimsby 210 £12431 — 2.70
Grimsby 242 £13747 — 2.60
ÍSFISKSÖLUR.
Dagar milli
Söludagar: Skipsnafn: sölu: Sölust.: Lestir: MeSalv.lcg.: