Víðir - 03.11.1951, Page 3

VÍÐIR
3
Hagstæð utanríkis-
verzlun Belga.
Belgar hafa sett nýtt met
í hagstæðum verzlunarjöfn-
uði með því að koma honum
upp í sem svarar 650 milj.
króna í septemberlok. Eink-
um á þetta rót sína að rekja
til útflutnings vegna. vígbún-
aðarins.
VatikaniS byrjar
skipaútgerð.
Vatikanið er minnsta sjálf-
stæða ríkið í heiminum, hálf-
ur ferkílómetri að stærð, og
liggur ekki að hafi. Það hefur
nú ákveðið að eignast sinn
eigin verzlunarflota.
Páfalegúr embættismaður
tilkynnti um miðjan fyrra
mánuð reglur í 31 grein um
fyrirkomulagið á þessari
skipaútgerð, og' hefur páfinn
nú staðfest þær. I reglum
þessum er m. a. ákveðið, að
öll skip, sem sigla undir hvít-
gula fánanum, verði að hafa
skipsprest um borð, sem
ganga skal skipstjóranum
næstur að virðingu.
Stjórn siglinganna og sigl-
ingamála Vátikansins á að
vera í lröndum sérstakrar
deildar.
Þungaiðnaður Þýzka-
lands verður frjáls.
Utanríkisráðu neyti Frakka
hefur tilkynnt, að þegar Schu-
man-áætlunin kemur til fram-
kvæmda, verði eftirlit Vest-
urveldanna með stál- og kola-
iðnaði Þýzkalands afnumið.
Innflutningurinn til Vest-
ur-Þýzkalands jókst um 90
milj. dollara í september, og
við það varð verzlunarjöfnuð-
urinn óhagstæður í fyrsta
sinn í marga mánuði, um 50
milj. dollara. Utflutningurinn
er nú 93°ý meira en fyrir ári
síðan og innflutningurinn
45% meiri.
Óhagstæðari utanríkis-
verzlun hjá Argentínu.
Þó að íslendingar hafi líti!
viðskipti við Argentínu, þá
hefur hún allmikla utanríkis-
verzlun, enda er hún stærsta
Suður-Ameríkuríkið. Við-
skipti Breta og Argentínu-
manna eru löngu kunn, eink-
um fyrir langdregna samn-
inga. íslendingar ættu að geta
haft hagkvæm viðskipti við
Argentínu. Svíar hafa þar
mikil vðiskipti og miklar
beinar skipasamgöngur við
Argentínu.
Upp á síðkastið hefur verzl-
unarjöfnuður Argentínu
nokkuð versnað, og kann þess
að gæta á n^estunni í minni
innflutningi frá öðrum lönd-
um. Þannig hefur frosið inni
hjá Svíum yfir 100 miljónir
sænskra króna.
Skyggir í hjá Bretum.
Verði utanríkisverzlun
Breta eins næstu 8 mánuðina
og s.l. 4 mán., verða þeir með
1.500 milj. punda óhagstæðan
verzlunarjöfnuð. Árið 1951
var hann óhagstæður um 348
rnilj. punda. En síðustu 4
mánuðina hefur hallinn num-
ið 4 milj. punda á dag (180
milj. króna).
Þegar byrjaði að síga á
þessa hlið, vonuðu Bretar, að
verð á útflutningsvörum
þeirra myndi hækka og verð-
ið á innfluttu vörunum lækka,
og hefur þeim orðið að ósk
sinni. En þá hafa brugðizt
vonir manna um, að takast
mætti að auka útflutninginn,
einkum hefur útflutningurinn
minnkað til U. S. A. og
Kanada.
Svíar auka gúmmí-
íramleiðsluna.
Svíar hafa gúmmíverk-
srniðju í Gislaved og áforma
nú að stækka hana fyrir sem
svarar 10 milj. ísl. króna.
Sammála um austur-
verzlun Svía.
Svíar og Sendiráð Banda-
ríkjanna í Stokkhólmi hafa
undanfarið rætt um verzlun
Svía við Austur-Evrópulönd-
in og komizt að niðurstöðu,
sem báðir geta unað við. Elcki
er látið neitt uppi um, í hverju
samkomulagið er fólgið, en
talið er víst, að ekki verði um
að ræða aukinn útflutning á
mikilvægum hernaðarvörum.
Sovétríkin vantar umfram
allt ýmsar smíðavörur, sem
hingað til hafa verið afgreidd-
ar innan ramma miljarðsláns-
ins (þar sem Svíar sömdu við
Rússa 1946 um 15 ára gjald-
frest, er þeir óttuðust kreppu
í iðnaðinum upp úr stríðinu,
og Myrdal var aðalhvatamað-
urinn að því). Af Svia hálfu
er mest sótzt eftir mangan-
málmi og krómi og vissum
tegundum af fóðurmjöli.
Ný SKF-verksmiðja
í U. S. A.
Hinar í'rægu sænsku kúlu-
leguverksmiðjur hafa nýlega
fært út kvíarnar með því að
kaupa nýbyggða verksmiðju
í Pennsylvaníu, sem á að hag-
riýta til framleiðslu á kúluleg-
um. SIvF átti 5 verksmiðjur
fyrir í Bandaríkjunum.
Beíri skór.
Sænskar skóverksmiðjur
hafa nú ákveð'ið að gera skó
með ýmsum breiddum, en
menn eru, sem kunnugt er,
mjög misfótbreiðir. I Ameríku
er langt síðan farið var að
fullnægja þessum kröfum við-
skiptavinanna.
★
Demantur verð'ur ekki tær
án slípunar, og maðurinn
verður ekki fullkominn án
reynslu.
K O R N.
Skammvinnt lán. — Dag-
inn eftir að .Tohn T. Brown
hafði gefið blóð til blóðbank-
ans við sjúkrahús eitt í Hous-
ton, særðist hann sjálfur illi-
lega, þurfti blóðgjöf og fékk
sitt eigið blóð aftur.
Látið ekki þann, sem á ekk-
ert hús, rífa nið'ur hús ann-
arra. Látið hann byggja hús
handa sjálfum sér með' ötulli
vinnu. Þá getur hann verið
viss urn, að það stendur ör-
uggt, þegar það er fullgert.
(Abraham Lincoln).
Meðal við sjóveilci. Menn
hafa á margan hátt reynt að
vinna bug á sjóveikinni. Arið
1873 smíðaði Henry Besse-
mer skip, sem kallað var
„Bessemer“, og var allur sal-
urinn hengdur upp, svo að
hann hélzt alltaf nokkurn
veginn láréttur. Aftur á móti
var ekki auðvelt að stýra
skipinu. Annar hugvitsmaður
gekk ekki eins djarft til verks.
Hann lét smíða káetu, sem
hengd var upp, og var borði,
stól og legubekk komið fyrir
í hálfkúlu. En þessi uppfinn-
ing átti. heldur eldci neina
framtíð fyrir. sér.
Öruggastá starf í heimi hef-
ur ljósmyndarinn í París, sem
hefur einkarétt á að ljós-
mynda hina nýutnefndu ríkis-
stjórn.
Fyrir 100 árum höfðu lækn-
ar mikla andúð á algjöru
bindindi. Það var álitið, að
bindindismenn hefðu lélegri
heilsu og lifðu skernur en aðr-
ir. Þeir gátu að'eins fengið að
iíftryggja sig gegn því að
greiða aukagjald.
„Pamir" og „Passat"
fara aftur á sjó.
Hin tvö fjórmöstruðu skip
„Pamir“ og „Passat“ liafa
verið dregin frá Lubeck til
Kieler Howaldtswerke í Kiel,
þar sem ljúka á við að búa
þau sem bezt út til brottferð-
arinnar, en þau eiga. að fara
til austurstrandar Suður—
Ameríku nú í haust. Hin fasta
áhöfn er þegar komin um
borð, og auk skipstjórans
sigla með skipunum 4 yfir-
menn, 1 læknir, 1 loftskeyta-
maður, 2 verkfræðingar, 2
seglasaumarar, 2 timbur-
smiðir ásamt 60 nemendum,
sem sigla frítt. I skipin var
sett 1000 hestafla dieselvél,
sem tryggir seglskipunum í
logni ca. 8 sjómílna hraða á
klst. Vistirnar eru geymdar í
kælirúmum. Hin fasta áhöfn
býr í rúmgóðum einbýlis- og
tvíbýlisklefum. Mikil til-
hlökkun er meðal sjófarenda
að' hitta fyrir þessi háreystu,
stóru seglskip aftur á hafi úti.
G5 aura fyrir krabbann.
Norskir sjómenn, sem veiða
krabba fyrir niðursuð'uverk-
smiðjurnar, fá sem svarar 65
aura ísl. fyrir stvkkið. Verk-
smiðjurnar hafa báta í ver-
stöðvunum til þess að kaupa.
Skyldu ekki hér vera skilyrði
til þess að veiða og sjóða nið-
ur krabba.
Varalitur og stál.
Pakistan hefur orðið að
kaupa varalit, vín og öl til
þess að geta fengið keypt stál,
en það var sett að skilyrði,
sem landið varð að ganga að,
þó að það hefði engin not fyr-
ir þessar vörur.
★
Væri ekkert liámarksverð á
matvörum, hefði ríkisstjórnin
heldur ekki neina afsökun fyr-
ir styrkveitingum til bænda.
arhafsráðinu, qg ennfremur
að Englendingar skyldu láta
liðsveitir frá öllum þátttöku-
ríkjunum koma í stað her-
sveita sinna á svæðinu um-
hverfis Súezskurðinn. Eins og
nú er komið, hefur þetta allt
bara verið boð, — en þó mjög
fallegt boð.
Kringumstæðurnar eru á-
» kaflega hörmulegar, — ekki
fyrst og fremst með tilliti til
Englendinga. Að því er tekur
til Súezskurðarins, er England
varðhundur Vesturveldanna.
Verði hundurinn rekinn burt,
standa dyrnar opnar fyrir alls
konar innbrotsþjófum. Þar að
auki er það mjög mikilvægt
fyrir verndun Miðjarðarhafs-
ins og landanna lengra aust-
ur frá, að allgott samkomu-
lag sé milli Egypta og vest-
rænu þjóðanna. Menn geta
reynt að hugga sig með því,
að Egyptar leiki djarfan leik
og séu neyddir til að' tapa, —
þegar lengra líður. Það er
sennilega rétt, enda þótt ýms-
ir bendi á Persíu og það, að
slíkt pókerspil geti einnig sá
unnið, sem minni máttar er.
En þetta með Egyptaland
er raunalegt, þegar litið er
fram í tímann. Það, sem nú
er að gerast, sýnir greinilega,
að ekki einu sinni þetta land,
sem stjórnað er á mjög ólýð-
ræðislegan hátt, skilur, hver
er tilgangurinn með' lögreglu-
valdi Vesturveldanna um all-
an heim. Egyptar sjálfir vita,
að laridið hefur ekki nokkra
sigurmöguleika, ef kæmi til
vopnaviðskipta við Stóra-
Bretland, sem gæti fengið full-
kominn efnalegan stuðning
frá Bandaríkjunum og öðr-
um. En það lítur út fyrir, að
Egyptar viti ekki, að með að-
gerðum sínum vinnur þjóðin
nú að því, að landið liggi op-
ið fyrir miklu verri kúgara
en brezka Ijóninu. Egyptaland
er nauðsynlegur hlekkur í
varnarkeðju; bresti hlekkur-
inn, er keðjan ónýt.
LjóniS bærir á sér.
Atburðirnir síðustu daga
bera það með sér, að London
mun ekki í þetta sinn láta
traðlca sér um tær. Ákvörð-
unin mun vafalaust studd af
almenningsálitinu í öllum
vestlægum löndum. Siðferði-
lega séð er stað'a Stóra-Bret-
lands í Egyptalandi töluvert
öruggari en í Persíu. Og þeg-
ar á allt er litið, þá beinist
líka almenningsálitið í þá átt,
að með tilliti til valds og virð-
ingar hinna lýðræðislegu
landa um allan heim er nauð-
synlegt, að nú sýni þau ófrá-
víkjanlega festu. Það er full-
komlega einkennandi fyrir
Stóra-Bretland sjálft, að „The
Times“, sem í aðalatriðum
réði til þess að fara gætilega í
Persíu, hvetur nú eindregið
til þess að láta hart mæta
hörðu í þessum málum. Á-
stæðan fyrir því, hve Bretar
voru varkárir í ákvörðunum
sínum um Persíu, er auðvit-
að sú, að Persía var í hern-
aðarlegu tilliti sérstaklega
viðkvæm vegna nágrennisins
við Sovétsambandið. Egypta-
land er hægt að einangra, og
enginn samningur við nokk-
urt annað ríki tryggir Egypta-
landi stuðning. Þetta hefur
sín áhrif.
Viðbrögð Arabaríkjanna.
Varðandi stuðning gera
Egyptar ráð fyrir, að hin
Arabaríkin muni bregða fljótt
við þeim til hjálpar, ef til á-
taka kemur. Reyndar er aug-
Ijóst, að í þeim efnum fara
Egyptar villir vegar. Stjórn-
endur Arabaríkjanna eru
mjög várkárir náungar og
fara sér hægt í öllum stjórn-
málaaðgerðum. I fvrri heims-
styrjöldinni var næstum ekk-
ert afhafst, fvrr en Araba-
furstunum skildist, að' Tyrkja-
veldi var í raun og veru alveg
að sundrast. Þá hófust þeir
handa til að tryggja sér hinn
réttmæta hluta af herfanginu.
Svo er það annað, að stór-
veldin sviku mörg af loforð-
um sínum, og sú breytni
þeirra er að sjálfsögðu ekki
gleymd (sbr. Arabíu Lawr-
ence). Arabar tefla sjaldan á
tvísýnu, nema nauðsynlegt
sé. Það á vissulega við um
Ibn Saud, sem sjálfum finnst
hann vera keppinautur Far-
ouks konungs, og vill ekki
láta Farouk hrifsa til sín sér-
stök völd innan arabiska
bandalagsins. Hið sama virð-
ist eiga við um ríkisstjórann í
Irak, en hann álítur reyndar,
að hann muni brátt fá tæki-
færi til að ná ýmsum hlunn-
idnum. í vesturátt er Tripoli-
tania, sem gera má ráð fyrir,
að beri mjög hlýjan hug til
Stóra-Bretlands, þar sem
Bretar hjálpuðu þeirn til að
öðlast frelsi í síðustu heims-
styrjöld. Fleira mætti nefna.
Arabisku „vígstöðvarnar“ eru
ákaflega illa varðar, — en
ekkert hinna einstöku ríkja
mun skoða huga sinn um að
veiða í grugguðu vatni, hver
svo sem syndaselurinn kann
að verða.
/