Alþýðumaðurinn


Alþýðumaðurinn - 28.04.1976, Blaðsíða 5

Alþýðumaðurinn - 28.04.1976, Blaðsíða 5
Hvoð er til vamar fyrir íslend- inga í fíkniefna- og áfengis- málum ? — Fyrir rúmu ári síðan skrifaði séra Árelíus Níelsson grein í dag- blaðið Vísi og nefndi þá grein: „Hvað kostar það þjóðina“. Ég hef fengið leyfi Árelíusar til að þessi grein verði birt aftur í blöðum því hún er að mínu mati mjög athyglisverð og gæti vakið fólk til umhugsunar um áfengismál og fíkniefnamál. „HVAÐ KOSTAR ÞAÐ ÞJÓÐINA?" Árelíus Níelsson skrifar: „Varla kemur svo blað um bindindi eða öllu heldur áfeng -ismál frá Ameríku eða Norður löndum, að þar séu ekki birt- ar ályktnair kannana á neyzlu áfengis og afleiðingum þeirrar neyzlu. Svipuðu máli gegnir með tóbaksneyzlu, éinkum vindlingareykingar. Nýlegar þannanir vestra leiddu til þeirrar fullyrðingar, að nær tveir þriðju af sjúkl- ingum, sem dvelja þar á sjúkrahúsum, berjast við sjúk dóma, sem beint eða óbeint stafi af þessum „tilbúnu“ heilsuræningjum. En hér er nú allt miðað við krónutölu og stefnt að því að krónan verði sem smæst og tölur sem hæstar, einkum núllin. Það er því ekki úr vegi, einkum fyr- ir þá, sem finnst erfitt að finna þráð milli orsaka og af- leiðinga, að óska eftir vísinda legri könnun nokkurra atriða um þessi mál: 1. Hve mikið kostar rekstur íslenzkra sjúkrahúsa árlega? Sagt er að það nemi víst eins sjúklings 17 þús. krónur á dag. 2. Hve mikinn hluta sjúkdómsorsaka og sjúkdóma má rekja til neyzlu óþarfra og skaðlegra eiturefna svo sem áfengis, tó- baks, fíkniefna og alls konar lyfja, sem gera ef til vill skaða? 3. Hve mikið kostar hver fangi í íslenzku fangelsi almenning á dag? Þar með tal ið rannsóknir saka, málarekst- ur, dómtaka og allt „uppi- hald“ með gæzlu. 4. Hve mikill hluti afbrota á rætur að rekja til áfengisneyzlu og drykkju- tízku landsmanna og þess hve margir leggja heila sinn „í bleyti“ í þess háttar „fjörefn- um“? 5. Hvað kostar lögreglu- eftirlit og löggæzla — sem sagt lögreglustarfsemin á ís- landi? Og hve mikið mætti fækka og spara í þeirri stofn- un, ef unnt yrði að setja undir áfengislekann? 6. Hve mikið kosta niðurbrotin heimili, for- sjárlausar fjölskyldur, slys, árekstrar bifreiða, íkveikjur, innbrot og alls konar skemmd ir, sem orsakast af völdum áfengis og tóbaks árlega hér á landi? 7. Hve mikið kostar eyðilagt mannslíf ágæts drengs og góðrar manneskju, sár, tár, harmar, skömm, glæp ir og djöfulæði drykkjuskapar ins hér á þessu annars ágæta landi, með sinni gáfuðu og frið sömu þjóð? Erfitt verður sjálfsagt með útreikninginn. En ekki skaðar að reyna með öllum tölvum og allri tækni nútímans. Gæti ekki verið að gróðinn af álagn ingu vínsölunnar næði skammt til að borga þetta allt — eða það sem vísindaleg rannsókn leiddi í Ijós sem tap og tjón? Það yrði allténd eitt hvað til umhugsunar fyrir fólk, „með fullu viti“. Árelíus Níelsson. AFBROT MÁ REKJA TEL ÁFENGIS EÐA FÍKNIEFNA- NEYSLU Það fer ekki fram hjá nein- um að við lesum ekki dagblað, hlustum og horfum ekki á út- varp og sjónvarp öðruvísi en að ekki sé minnst á afbrot svo sem innbrot, þjófnaði, árásir á fólk og jafnvel morð. Núna er verið að vinna að rannsókn eins mesta glæpamáls sem framið hefur verið á íslandi. Ég hed að í öllum eða flestum tilfellum, sem að afbrot eru framin megi rekja til áfengis eð faíkniefna. Það stóra glæpa mál, sem verið er að rannsaka í dag og margir þættir þess máls hafa komið fram, í fjöl- miðlum hafa slegið óhug á margan landann. Hvað skyldu þessir glæpir hafa kostað mörg tár, sár og harma? Þar á ég sérstaklega við aðstand- endur þess fólks, sem misst hefur ástvini sína og einnig að standendur þess fólks, sem á ættingja og vini lokaða inn í fangelsi, en þeir eru lokaðir inni vegna þess að þeir hafa villst svo langt af leið vegna áfengisbölsins. Ég get nú ekki státað mig af því að vera algjör bindindis maður. En ég álít nú samt að hægt sé að styðja stúkurnar og bindindishreyfingarnar al- mennt í landinu þótt fólk sé ekki starfandi félagar sem slík ir. Þetta mikla glæpamál, sem ég hef verið hér að fjalla um hefur vakið mig verulega til umhugsunar um það, hvað áfengisbölið er orðið alvarlegt á íslandi og hygg ég að það hafi vakið fleiri íslendinga en mig til umhugsunar. HVAÐ ER TIL VARNAR? En hvað er hægt að gera þessu til varnar? Mér hefur dottið sú hug- mynd í hug að ef allar stúkur í landinu og allar bindindis- hreyfingar í landinu tækju höndum saman og fengju alla fjölmðila með sér til að berjast við þennan mikla vanda, að þá vil ég leyfa mér að vera svo bjartsýnn að það sé hægt að sigrast á vandamálunum. Og ekki þarf að efast um að prest ar þessa lands muni ekki leggja þessum málum lið. Þeir hafa beðið fyrir drykkjusjúk- um mönnum í kirkjum lands- ins. Bænin er sterk og vafa- laust hefur hún hjálpað mörgu fólki. Prestar hafa oft sagt í viðtölum að langflestir hjóna- skilnaðir stafi af áfengis- neyslu. Ég vil minna á að þeg- ar fjölmiðlar héldu hátt á lofti baráttu gegn reykingum, að það hafði ekki svo lítil áhrif á fólk. Alveg eins tel ég að þá leið megi fara í sambandi við áfengisbölið og það sem ég hef verið að fjalla um hér nú. Ég álít einnig að það muni hafa góð áhrif á fólk, sem hef- ur fyllst ótta vegna þessara voða glæpa, sem verið er að koma upp um. En það er vitað mál að það eiga fleiri þjóðir en íslendingar við sama vanda að etja. En ef við tökum upp þá baráttu, sem ég gat um og ef að okkur tækist að gera ís- lensku þjóðina að bindindis- þjóð, gætu þá ekki fleiri ríki tekið okkur íslendinga til fyr- irmyndar? Það er hægt að hugsa sér baráttuna án tillits til kynþátta, þjóðernis, trúar, stétta eða stjórnmálaskoðana. LOKUNIN VAR TIL GÓÐS í síðasta verkfalli lét dóms- málaráðherra loka áfengis- verslunum landsins og einnig vínveitingahúsum. Og hver var árangurinn af því? ENGIN SLYS. ENGIR GLÆPIR. RÓ- LEGIR DAGAR HJÁ LÖG- REGLU O. S. FRV. Og það urðu mikil umskipti þegar opnað var aftur og þá sönn- uðu vínveitingahúsin ógagn sitt, stóðu höllum fæti. Fyrir stuttu héldu félagar laganema við Háskóla íslands ráðstefnu Orators um síbrotamenn. M. a. kom það fram að vistin á Litla-Hrauni bætir engan mann. Bent var á að 2/3 hlut- ar þeirra manna sem væru sendir á Litla-Hraun til betr- unarhúsvistar, kæmu þangað aftur. Jafnframt var bent á, að það væru fá dæmi þess að ekki væri hægt að rekja orsakir af- brota hjá unglingum til erf- iðra heimilisástæðna, svo sem drykkjuskapar, skilnaðar for eldra o. fl. Umferðaráð hefur gefið út skýrslu um kærur vegna ölvunar við akstur árið 1975. Þar kemur fram, að ölv- aðir ökumenn voru valdir að 39 slysum. Aukningin er því 0.4% miðað við árið 1974. Fyrr í vetur kom út skólablað M. T., Andríki, sem veitir upplýsing- ar um niðurstöður atferlis- rannsóknar í einum skólanna í Reykjavík. Þar segir m. a. Fimmti hver menntaskóla- nemi notar fíkniefni. 88.9% nemenda við Menntaskólann við Tjörnina nota vímugjafa. (Áfengi eða fíkniefni.) MENNTAMÁLARÁÐHERRA REIÐ Á VAÐIÐ Oft hafa komið fram tillög- ur til þingsályktunar á Al- þingi um að fella niður vín- veitingar í opinberum veislum. En þær hafa aldrei náð fram að ganga heldur verið svæfðar í nefndum. Þó hafa þessar til- lögur mælst vel fyrir og fólk verið þeim fylgjandi langt út fyrir raðir bindindismanna. Þegar Vilhjálmur Hjálmarsson varð menntamálaráðherra sum arið 1974 ákvað hann að hafa ekki vínveitingar í þeim veisl- um, sem hans ráðuneyti stæði fyrir meðan hann gegndi þessu starfi. Þetta vakti talsverða at hygli og mæltist vel fyrir. En Vilhjámur er sjálfur bndindis- maður og hefur alltaf verið. Sagðist hann því ekki geta hugsað sér að standa fyrir vín veitingum. Ýmis félög gerðu samþykktir og þökkuðu ráð- herranum þessa skeleggu af- stöðu gegn áfengisneyslunni. Meira að segja bæjarstjórnir og hreppsnefndir, þar sem all- ir flokkar eiga fulltrúa. Not- aði ráðherrann sérstaka skrif- borðsskúffu fyrir þessar sam- þykktir og eru þær þar geymd ar. Þótti honum vænt um þess ar kveðjur þar sem tekið var undir þá ákvörðun, sem hann hafði tekið. Ég vil því spyrja: Væri þetta ekki öðrum ráð- herrum og ráðuneytum þeirra, þessi ákvörðun Vilhjálms, lær dómsrík? Mörg ráðuneytanna eyða óhemju fé í drykkjuveislur. Væri þeim fjármunum ekki betur varið til vangefinna barna, til fátækra ekkna eða gamals fólks? Ég vil að lokum óska öllum bindindishreyfingum í land- inu alls hins besta 1 baráttu sinni. Snælaugur Stefánsson. Tilkynning um aðstöðugjöld Samkvæmt heimild í 5. kafla laga nr. 8/1972, um tekjustofna sveitarfélaga, samanber reglu- gerð nr. 81/1962, um aðstöðugjöld, hefur bæjar- stjórn ákveðið að innheimt skuli aðstöðugjald í kaupstaðnum á árinu 1976 samkvæmt eftirfarandi gjaldskrá: 0,33% af rekstri fiskiskipa og flugvéla. 0,65% af rekstri verslunarskipa og af fiskiðnaði. 1,0% af hverskonar iðnaðarrekstri öðrum. 1,3% af öðrum atvinnurekstri. Með skírskotun til framangreindra laga og reglu- gerðar er ennfremur vakin athygli á eftirfarandi: 1. Þeir sem ekki eru framtalsskyldir til tekju- og eignarskatts, en eru aðstöðugjaldsskyldidr, þurfa að senda skattstjóra sérstakt framtal til aðstöðugjalds, fyrir 8. maí nk., samanber 14. gr. nefndrar reglugerðar. 2. Þeir, sem margþætta atvinnu reka, þannig, að útgjöld þeirra teljast til fleiri en eins gjalda- flokks samkvæmt ofangreindri gjaldskrá, þurfa að senda fullnægjandi greinargerð um hvað af útgjöldunum tilheyrir hverjum einstökum gjaldflokki, sbr. 7. gr. reglugerðarinnar. Framangreind útgjöld ber að gefa upp til skatt- stjóra fyrir 8. maí nk., að öðrum kosti verður að- stöðugjaldið, svo og skiptingu í gjaldflokka, á- ætlað, eða aðilum gert að aðstöðugjaldið að öllum útgjöldum skv. þeim gjaldflokki, sem hæstur er. Akureyri 21. apríl 1976. Skattstjóri Norðurlandsumdæmis eystra. ALÞÝÐUMAÐURINN - 5

x

Alþýðumaðurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðumaðurinn
https://timarit.is/publication/597

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.