Nýja stúdentablaðið - 01.10.1957, Blaðsíða 2

%
2
NÝJA STÚDENTABLAÐIÐ
Árið 1954 skipaði háskólaráð
prófessorana Ármann Snævarr,
Bjöm Magnússon, Júlíus Sigur-
jónsson, Leif Ásgeirsson og Þor-
kel Jóhannesson í nefnd til að
semja frumvarp til nýrra laga um
Háskóla fslands, en árið eftir skip-
aði þáverandi menntamálaráð-
herra, Bjami Benediktsson, nýjan
formann, dr. Benjamín Eiríksson.
En í stað prófessoranna Leifs Ás-
geirssonar og Þorkels Jóhannes-
sonar kvaddi háskólaráð til starfa
prófessorana Finnboga R. Þor-
valdsson og Steingrím Þ. Þor-
steins. Þessi nefnd sendi fmmvarp
sitt öllum deildum Háskólans til
umsagnar svo og stúdentaráði. Þá
er því var lokið, var fmmvarpið
lagt fyrir þingið nokkuð breytt.
Stúdentar höfðu lengi búizt við
nýju frumvarpi til laga um Há-
skóla íslands, og var heldur uggur
í mönnum, að nú yrði tækifærið
notað til að skerða akademiskt
frelsi. En afístaða stúdenta var
ekki einungis til að halda fomum
réttindum. Þeir vildu einnig hljóta
sem að ofan em greind, nema
nr. þrjú, og var það allmikill sig-
ur, — sem ekki má vanmeta. En
þannig breytt fór frumvarpið fyrir
þingið. Nú reyndi fyrst á stúdenta
hversu samtaka þeir væm og ötul-
ir að sannfæra þingmenn.
Frumvarpið var fyrst lagt fyrir
efri deild. Sannaðist þegar, að
þingmenn Alþýðubandalagsins
voru fyrst og fremst málsvarar
stúdenta. Þeir fylgdu öllum tillög-
um stúdentaráðs og höfðu samráð
HALLFREÐUR ÖRN EIRÍKSSON,
'stud. mag.:
Háskóla-
frumvarpið
Þáttur stúdenta oq (Dingmanna
ný. Lengi hafði það verið ósk
stúdenta, að öðlast rétt, eins og
Óslóarstúdentar höfðu haft, til
þátttöku í stjórn Háskólans. Til að
vinna að þessum málum og mörg-
um öðmm, sem til hagsbóta voru
fyrir stúdenta grandskoðaði stúd-
entaráð fmmvarpið og lagði fram
ítarlegar breytingartill. Helztu at-
riði þeirra voru:
1. að tryggja akademiskt frelsi
2. að krefjast aðildar stúdenta að
stjórn H. 1.
3. að hindra að menn án stúdents-
prófs öðluðust rétt til náms við
H. í.
4. að koma í veg fyrir takmörkun
fjölda stúdenta í einstakar
deildir.
Auk þessa vom ýms smærri at-
riði sem oflangt er upp að telja í
stuttri grein.
Ekki tókst stúdentaráði að
koma fram öllum þeim atriðum,
við fulltrúa róttækra og formann
stúdentaráðs mn öll atriði máls-
ins. Hins vegar sýndu þing-
menn annarra flokka á þeim lít-
inn áhuga eða mæltu gegn þeim.
Þegar við 1. umræðu hélt Alfreð
Gíslason læknir ræðu og mælti
harðlega gegn því ákvæði í 21. gr.,
að háskólaráði væri heimilt að tak-
marka aðgang að vissum deildum.
En menntamálaráðherra Gylfi Þ.
Gíslason vildi halda ákvæðinu og
sagði, m. a., að háskólinn mundi
aldrei grípa til þessarar heimildar
nema í fullu samráði við ríkis-
stjórnina.
Að frumkvæði Alfreðs Gísla-
sonuar og með atkvæðum Alþýðu-
bandalagsins og flestra Sjálfstæð-
ismanna var þó samþykkt þessi
krafa stúdentaráðs:
Nú er til umræðu á fundi há-
skólaráðs mál, er varðar sérstak-
lega stúdenta háskólans, og skal
rektor þá kveðja á fundinn einn
fulltrúa stúdenta, sem stúdenta-
ráð nefnir til. Hefur fulltrúinn þar
málfrelsi og atkvæðisrétt." En
aðrar tillögur Alfreðs stúdentum
til hagsbóta voru felldar með at-
kvæðum Framsóknar- og Alþýðu-
flokksmanna.
Fór nú frumvarpið til neðri
deildar, og þar höfðu þingmenn Al-
þýðubandalagsins enn forystu um
að fylgja fram breytingatillögum
stúdentaráðs við frumvarpið.
Þannig voru þeir raunverulega
fulltrúar stúdenta á Alþingi og
mun skeleggari en íhaldsfrúin, eins
og þeir vita gerzt, sem fylgdust
með málinu. Aðrir þingmenn voru
ýmist hálfvolgir eða á móti.
Þannig klofaði klofnaði mennta-
málanefnd um 23. grein frumv.,
sem er um heimild til handa próf-
essorum að hafa eftirlit með tíma-
sókn stúdenta. Sem framsögumað-
ur menntamálanefndar beitti Ein-
ar Olgeirsson, formaður þingflokks
Alþýðubandalagsins öllum áhrif-
um sínum til að fá framanskráða
grein fellda. Þetta var eina tillaga
Einars í málinu, sem ekki náði
fram að ganga að þessu sinni.
Einnig mælti hann mjög fram
með því, að rýmka ákvæðin með
verkfræðideildina. Að lokum má
nefna, að Einar Olgeirsson beitti
sér fyrir því að setja þau bráða-
brigðaákvæði, er nú verða greind:
Stúdentar þeir, er hófu nám í
skóla Apótekarafélags Islands
haustið 1955 skulu hafa sama rétt
og nemendur Lyfjafræðingaskóla
Islands til að taka próf við lækna-
deild í lyfjafræði lj^fsala, er veiti
þau atvinnuréttindi, sem hingað
til hafa fengizt við fyrrihlutapróf."
Hefðu þessi ákvæði ekki verið
sett, hefðu stúdentar þessa skóla
ekki rétt til að taka próf í þeirri
námsgrein, sem þeir hafa stundað
sumar sem vetur um tveggja ára
skeið.
En þingmenn Framsóknar og
Alþýðuflokksins héldu fast við þá
skerðingu akademisks frelsis og
með þeirra atkvæðum var áður-
nefnd 23. gr. frv. lögfest. Og lítt