Sumargjöfin - 23.04.1925, Síða 15

SUMARG7ÖF1N
15
reka á reiðanum, þangað til glæpir og spell-
virki vaxa yfirvöldunum yfir höfuð. — Því
þegar ódáðaverk fara að verða daglegir við-
burðir, sljógast rjettlætistilfinning almennings
og yfirvalda, og menn athuga ekki hvað er
að gerast.
Með uppeldinu er grunnurinn lagður undir
framtíð þjóðarinnar. Sá grunnur verður að
vera traustur, annars fer illa. Starfsviðin eru
mörg og margt þarf að gera. — Ahrifin að
unglingum berast um þrjár aðal-leiðir. Þær
eru: heimilin, skólarnir og hið daglega líf
úti og lifnaðarhættir þjóðarinnar. — Alt er
þetta samanofið og nátengt hvert öðru.
Fyrstu ár æfinnar verða áhrifin frá heimil-
unum þyngst á metunum. Abyrgð foreldr-
anna og heimilisfólksins er því mikil. Vilji
og tilfinningar eru sveigjanlegri á fyrstu árum
æfinnar og áhrifanæmleikinn mestur.
Miklu varðar því, að rjett stefna sje tekin
í fyrstu. »Lengi býr að fyrstu gerð«.
Nú er þess ekki að vænta, að þeir sem
ala barnið upp, geri hærri kröfur til siðferðis
barnsins en svo, að þeir heimti það, sem þeir
sjálfir álíta sannast og rjettast. — Að minsta
kosti mun þetta reynast svo í framkvæmd.
En þá er þess að gæta, að mennirnir
standa á þó nokkuð mismunandi háu þroska-
stigi í siðferði.
Það er þess vegna nauðsynlegt, að hinir
fullorðnu þroski sjálfa sig í siðferði jafnframt
því, sem þeir ala upp börnin.
Eftirkomandi kynslóð á að vera betri en
hin, sem ól hana af sjer.
Munið að segja barninu ekki annað en
það, sem þjer vitið sannast og rjettast. Látið
barnið ekki sjá, að þjer gerið sjálf það sem
þér hafið sagt því að væri ljótt eða rangt.
Börn hugsa oft rökrjett. Mörg börn hafa
mjög næma rjettlætistilfinningu. Þjer megið
ekki misbjóða henni. Þá beinlínis dragið þjer
barnið niður, í stað þess að lyfta því upp.
Þá missið þjer virðingu barnsins og það
hættir að hlýða yður.
En hlýðni verðið þjer að heimta af barn-
inu, en látið það jafnframt skilja, að því sje
það fyrir bestu sjálfu.
Ef þjer viljið að börnin yðar verði að nýt-
um og góðum mönnum, þá látið þau sjá sem
flest fagurt og gott, en sem fæst af ljótu
og illu.
Sumir hyggja, að hið illa sje nauðsynlegt
— til viðvörunar. En það er háskalegur
misskilningur. Börnin læra það, sem þau
heyra og sjá, en ekki það, sem þau heyra
og sjá ekki.
Ef þjer viljið að börnin tali fagurt mál,
þá er eina ráðið að tala fagurt mál við þau.
Skrift er ekki kend með því að setja ljóta
skrift fyrir barnið — til viðvörunar!
Ekki væri það heppileg aðferð við reikn-
ingskenslu, að setja fyrir barnið vitlausar
töflur og uppsetningu á reikningsdæmum,
eða landafræði með ramvitlausum landabrjef-
um. Nei, þjer fáið barninu fagra skrift, rjettar
reikningsaðferðir og rjett landabrjef. Það er
eina ráðið. Alveg hið sama er að segja um
siðferðið. Fagrar fyrirmyndir eru máttugar í
uppeldi barna. En því er ver, að þetta er
ekki athugað. Börnin eru látin sjá alt annað
en þau eiga að sjá.
Þjer megið ekki láta börn yðar læra að
gera ódáðaverk, með því að leyfa þeim að
lesa siðspillandi-rómana, þó að þeir »fari vel«
sem kallað er. Hjer er fult af þessum óþverra.
Sögur þessar eru samdar og gefnar út, til
að kitla grófustu tilfinningar óþroskaðra les-
enda, því þetta reynist arðvænlegt til fjárafla.
Sama er að segja um sumar kvikmyndir.
]eg á ekki við þær myndir, sem sjerstaklega
eru ætlaðar börnum og valdar úr fyrir þau.
En þegar þau stálpast og fara að hafa aura
í vasanum, þá fara þau á Bio eins og þeir
fullorðnu. Sumar kvikmyndir veita nákvæma
tilsögn í ýmsum glæpum. Hafi áhorfandinn
nokkra hneigð til hinna sömu verka, sem
hann sjer á myndinni, þá er tæpast hægt að
gera honum verra, en að sýna honum slíka