Skutull - 13.01.1968, Page 2

/
2
S K U T U I L
lægra en sl. 5 ár. Er þá al-
veg gengið fram hjá öllum
verðhækkunum innanlands á
sama tíma, sem vitanlega
hafa stóraukið framleiðslu-
kostnaðinn, Svona blekkinga-
iðja dæmir sig sjálf.
I sambandi við verðfall útfl.
afurðanna er rétt að hafa í
huga, að verðfallið hófst þeg-
ar vorið 1966, en bæði þá og
sl. ár var hægt að bæta sjávar
útveginum það að nokkru með
tilstilli ríkissjóðs vegna góðr-
ar afkomu hans. Var einnig
komið á verðstöðvun, sem
launþegasamtökin tóku af
miklum skilningi, einmitt af
því, að þau gerðu sér grein
fyrir aðsteðjandi vanda, og
tóku aðvaranir ríkisstjórar-
innar trúanlegar. Var þess
vænst, að verðlag útflutnings
ins mundi aftur fara hækk-
andi, en fram til þessa hefir
lítil sem engin breyting orð-
ið til batnaðar. Þvert á móti
hefir nú frézt, að Rússar hafi
lækkað verð á þeim hraðfrysta
fiski, sem þeir kaupa, og eyk
ur það enn á vandann.
Uppbætumar og verðstöðv-
unin voru bráðabirgðaaðgerð-
ir, og hafa alltaf verið kynnt-
ar sem slíkar. Hefir aldrei
verið dult með það farið, að
meira þyrfti til að koma, ef
verðlag á útflutningnum lag-
aðist ekki á þeim fresti, sem
vannst vegna þessara aðgerða.
Þegar fjárlög voru lögð fyrir
Alþingi í haust, var gert ráð
fyrir, að ríkissjóður þyrfci að
bæta stöðu sína um 750 rnillj.
kr., til þess að unnt væii að
veita atvinnuvegunum sömu
aðstoð á árinu 1968 og sl.
tvö ár. Var skýrt tekið fram,
að þetta út af fyrir sig mundi
ekki reynast nægilegt vegna
hins gífurlega verðfalls og
stórminnkaða afla.
Var það vissulega ætlun
stjómarflokkanna, að reyna
að komast hjá
gengisfellingu í lengstu lög,
en áður en önnur úrræði
höfðu verið könnuð til hlítar,
skeði það, að Bretar felldu
gengi pundsins um 14,7%.
Var þá einsýnt, og viðurkennt
af öllum, að ekki yrði hjá
því komizt, að fella gengi
krónunnar a.m.k. sem svar-
aði gengisfellingu pundsins.
Þótti þá ráðlegast, úr því
sem komið var, að stíga skref
ið til fulls, og fella gengi
krónunnar það mikið, að
gengisfellingin nægði til þess
að skapa sjávarútvegi og iðn
aði viðunandi rekstursgrund-
völl á ný.
Þessi þróun mála skapaði
miklar annir á Alþingi fyrir
jólahátíðina, og er ekki lokið
við alla þætti þeirrar laga-
setningar, sem gengislækkun-
inni fylgir. Þó hefir verið
gengið frá nokkrum mikil-
vægum atriðum.
Verðhækkanir á birgðum
innfluttra vara hafa verið
bannaðar.
Verðlagsákvæði hafa verið
aukin á ný, og verzlunarálagn
ing lækkuð.
Framleiðendur útfl. sjávar-
afurða fá nýja gengið fyrst
frá áramótum, en gengishagn
aði fram að þeim tíma, ca.
400 millj. króna, verður öll-
um varið til þarfa sjávarút-
vegsins með ýmsu móti. Land
búnaðurinn fær einnig nokk-
urn gengishagnað af sínum
útflutningi, og er honum var
ið til að draga úr hækkun
landbúnaðarvara innanlands.
í undirbúningi er breyting
á tollalögum, sem mun hafa
í för með sér verulega lækkun
tolla.
Ákvéðið hefur verið að
greiða 10% hækkun á ellilaun
og örorkubætur, og á það að
nægja til þess að trygginga-
bætumar hafi sama kaupmátt
og fyrir gengisbreytinguna.
• í undirbúningi em reglur cun
verðtryggingu fjárskuldbind-
inga.
Gengisfellingar hér á landi
eru jafnan gerðar aðallega til
þess að rétta við hag út-
flutningsatvinnuveganna, en
fari svo, að almennar launa-
hækkanir fylgi þeim, áður
en þeim tilgangi hefir verið
náð, þá em þær að mestu
unnar fyrir gíg. Þessu vanda-
máli þurfti nú að mæta, eink-
um að því er varðar vísitölu-
uppbætur á laun, sem vom
lögboðnar. Átti kaup að
hækka um 7,5% samkv. eldri
vísitölugmndvelliinum 1. des.
sl., en svo mikil hækkun hefði
þegar í stað dregið stórlega
úr jákvæðum árangri gengis-
breytingarinnar fyrir útflutn-
ingsatvinnuvegina.
Verkalýðshreyfingin setti sig
upp á móti áformum um að
gera hvorttveggja, að fella
niður 7,5 prósentin, og afnema
vísitölubindingu kaupsins, og
höfðu mörg verkalýðsfélög
boðað verkfall 1. des. til að
mótmæla þessu.
Nýr vísitölugmndvöllur
hafði verið reiknaður út, og
samkvæmt honum átti kaupið
1. des, að hækka um 3,39%.
Kom það í ljós í viðræðum
ríkisstjómarinnar við fulltrúa
launþegasamtakanna, að þau
mundu út af fyrir sig ekki
snúast gegn því, að nýi grund
völlurinn yrði tekinn til við-
miðunar, og mun sannast
mála, að þegar til lengdar
lætur, verði hann launþegum
hagstæðari en sá gamli.
Var nú horfið að því ráði,
að taka upp nýju vísitöluna
frá fyrsta des. sl. og hækka
laun almennt um 3,39%, en
jafnframt er svo frágengið í
bili a.m.k., að vísitöluuppbæt-
ur em hvorki leyfðar né bann
aðar, og geta þær því verið
samningsatriði milli stéttarfé-
laga og vinnuveitenda. Eftir
atvikum létu verkalýðssam-
tökin þessa lausn mála kyrra
lyggja, a.m.k. fyrst um sinn,
og boðuðum verkföllum 1.
des. var aflýst. 1 samningaum
leitunum um þessi mál sýndi
ríkisstjórnin enn á ný vilja
sinn til þess að eiga góða
samvinnu við verkalýðshreyf-
inguna, og þó ekki hafi verið
um formlega samninga að
ræða, náðist þama vemlegur
gagnkvæmur árangur. Þótt
segja megi, að nokkur óvissa
ríki um frekari framvindu
þessara mála, er full ástæða
til að ætla að hinir ábyrgari
forustumenn stéttarfélaganna
geri sér það ljóst, að margt
skortir enn þá til þess að
rekstrargrundvöllur sjávar-
útvegsins sé nægilega vel
tryggður. Meðan svo er, er
heldur ekki ömggt, að full
atvinna haldist, en atvinnu-
öryggi og vinnufriður hafa
meiri þýðingu fyrir launþega
en hækkun kaups í krónutölu.
Á miklu veltur, ekki sízt
fyrir Vestfirðinga, að vel tak
ist til um ákvörðun fiskverðs
ins, sem ná er beðið eftir.
Sölusamtök fiskútflytjenda
þurfa að viðurkenna þá stað-
reynd, að fiskur veiddur á
línu er sérstök gæðavara, sem
ber að greiða mun hærra
verði en annan fisk. Eins og
nú horfir, er tilgangslaust að
Það er staðreynd að...
!
rúmlega 90 miljónir króna verða greiddar í vinninga 1968.
.... 70 krónur af hverjum 100 verða endurgreiddar viðskiptamönnum í vinningum.
.... þetta er hæsta vinningshlutfall, sem nokkurt happdrætti greiðir hérlendis.
. . . . einungis í Happdrætti Háskólans er möguleiki á að vinna 2 miljónir króna á
sama númerið í einum drætti.
. . . . 4. hvert númer hlýtur vinning að meðaltali.
. . . . allir vinningar eru undanþegnir tekjuskatti.
.... Happdrætti Háskólans er eina happdrættið hérlendis sem greiðir alla vinn-
inga út í peningum
.... með því að spila í því stuðlið þér að auknum vexti Háskóla Islands og takið
þátt í að gera möguleg hin umfangsmiklu vísinda- og rannsóknarstörf sem fara fram á
vegum hans.
Vinsamlegast endurnýjið sem fyrst til þess að forðast biðraðir síðustu dagana. Fastir
viðskiptamenn eiga forgangsrétt á miðum sínum til 7. janúar.
i
W
Happdrætti Háskóla Islands
Umboð á Isafirði og Hnífsdal: Bókaverzlun Jónasar Tómassonar.