Vesturland - 24.12.1943, Blaðsíða 2

150
VESTURLAND
„Sýslumenn eiga að beita valdi sínu
friðsamlega og mannlega“.
Viðtal við Torfa Hjartarson
fyrrverandi sýslumann.
T október s. 1. fluttist þau alfarin héðan frá ísafirði
Torfi Hjartarson fyrrverandi sýslumaður og bæjar-
fógeti og kona hans, frú Anna Jónsdóttir. Höfðu þau þá
dvalið hér í tæp 10 ár og hlotið hér miklar vinsældir, í
senn fyrir afburða embættisrekstur sýslumannsins og
alúð og drengskap þeirra hjóna utan heimilis þeirra
sem innan.
16. júlí í sumar var Torfa Hjartarsyni veitt tollstj óraem-
bættið i Reykjavík, eitt umfangsmesta og virðulegasta embætti
landsins. Lét hann þessvegna af embætti sínu hér vestra.
Enda þótt Isfirðingar í bæn-
um og sýslunum báðum hörm-
uðu að sjá á bak hinum vin-
sæla sýslumanni sínum fylgdu
lionum óg fjölskyldu lians
hinar hlýjustu óskir um gæfu
og gengi í hinu nýja embætti.
Ritstjóri Vesturlands heim-
sótti þau hjónin á hinu n<’ja
heimili þeirra og átti samtal
við Torfa Hjartarson og bað
hann að greina lítillega frá
starfi sinu og kynnum hér
vestra.
Var 10 ár á Isafirði.
Er Oddur Gíslason sýslu-
maður andaðist í júlí 1932 var
ég settur sýslumaður á Isafirði,
segir Torfi Hjartarson. Tók ég
við embættinu 1. ágúst og
gegndi þvi til aprilloka 1933,
en um veturinn hafði Sigurður
Eggerz verið veitt það og tók
hann við því 1. maí það ár.
Vorið 1934 var honum síðan
veitt Akureyri og Eyjafjarðar-
sýsla. Var ég þá aftur settur í
embættið á Isafirði og tók við
þvi 1. júní en var skipaður í
það 16. júlí um sumarið og
gegndi því síðan til 1. okt. s. 1.
Hefi ég því dvalið á Isafirði
rúm 10 ár.
Fyrstu kynni.
Hvernig leizt þér umhorfs
hér vestra við fyrstu kynni?
Daginn, sem ég kom til Isa-
fjarðar í fyrsta skipti var sól-
skin og sumarbliða, einn hinn
fegursti dagur sumarsins. Og
þegar á land kom átti ég hver-
vetna alúð og vinsemd að
mæta, þótt flestir menn væru
mér ókunnugir. Má því segja
að Vestfirðir hafa heilsað mér
vel. Þykir mér nú við lok
dvalar minnar vestra, sem
koman til Isafjarðar hafi ver-
ið réttur fyrirboði um síðari
dvöl þar. Hún var mér mjög
ánægjuleg allan þennan tíma.
Kynntist ég þar fjölmörgu
ágætu fólki, bæði í bænum og
sýslunum og naut alla tíð mik-
illar velvildar og alúðar hér-
aðsbúa, scm ég fæ ckki full-
þakkað og gerði mér starl'
mitt ánægjulegt og rniklu létt-
ara en það hel'ði annars orðið.
Torfi Hjartarson.
Sýslumannsstörfin eru fjöl-
breytt.
Iivernig féllu þér annars
embættisstörfin í fyrstu?
Ágætlega. Er ég kom vestur
var ég embættisrekstrinum
gersamlega ókunnugur og stóð
liálfgerður beigur al' að taka
við þessu umfangsmikla em-
bætti. 'En er ég fór að kynn-
ast störfunum Jéllu mér þau
vel. Þarna þurfti að vinna
mikið og verkin voru svo fjöl-
breytt að ekki var hægt að
láta sér leiðast þau. Menn
gera sér e. t. v. ekki fyllilega
grein fyrir því, hve ljölbreytt
störl’ sýslumannanna eru yfir-
leitt og hve viðskipti þeirra
við héraðsbúa eru víðtæk. Svo
nokkuð sé nefnt má minnast
á þetta: Dómsvald í öllum
inálum í undirrétti, svo sem
almennum einkamálum, hvers-
konar refsimálum, fógetamál-
um sjódómaramálum, skipta-
málum, barnfaðernismálum o.
fl. Þá má og geta giftinga og
hjónaskilnaða. Ennfremur lög-
regluframkvæmd. Þá er og
hverskonar innheimta opin-
berra gjalda, sýslustjórn og
margskonar afskipti af mál-
efnum hreppanna, utanréttar-
úrskurðir í ýmsum niálum svo
sem sveitfestis- og fátækra-
málum, kosningamálum o. fl.
Þá hafa sýslumennirnir einnig
scm fonnenn yfirskatlanefnda
mikil afskipti af skaltamálum
í umdæmum sínum. Auk þess-
ara o. fl. skyldustarfa, koma
fjölda mörg önnur mál, sem
menn jafnan leita með til
sýslumanna sinna lil álita og
leiðbeininga. Má i stuttu máli
segja., að varla sé um það til-
vik að ræða í lífi og athöfnum
liéraðsbúa, sem ekki geti eða
þurfi á einhvern hátt að koma
til afskipta þessara sýslu-
manna. Verður það þessvegna
með sanni sagt að líf hérað-
anna og athafnir fólksins
hrærist í smækkaðri mynd á
skrifstolum þeirra og starfs-
sviði.
Þegar á allt þetta er litið,
munu menn skilja að „sýsli“
hefur oft í mörg horn að líta
og verður að hlaupa. úr einu
í annað og ol t að taka ákvarð-
anir án jiess að hafa mikið
næði til umhugsunar. Má af
því sjá að ekki er óeðlilegt að
ýmiskonar glappaskot hendi
og fólkið þurfi á því a.ð halda
að vera þolii^nótt og geta fyr-
irgefið sýsíumanni sínum.
Virðast mér Isfirðingar í bæ
og sýslum skilja þetta vel og
kann ég þeim þakkir fyrir að
hafa jafnan fært glappaskot
mín á betri veg.
Dökkar hliðar.
Þá má og minnast þess, að
enda þótt starf sýslumannanna
sé yfirleitt ánægjulegt á það
þó sínar dökku hliðar. Þeir
þurfa oft í störfum sínum að
ganga nólægt einkalííi manna
og hagsnmnum og skyldu sinn-
ar vegna að beita hörðum að-
ferðum, sem ekki eru cinatt
geðfelldar. Það er þó skoðun
mín "'á þessum efnum, að hezt
fari á því að sýslumennirnir,
scm eru i senn, umboðsmenn
framkvæmdavaldsins í land-
inu, og þjónar fólksins í liér-
uðum sínum, beiti v.aldi sinu
friðsamlega og sem mannleg-
ast, þó með festu verði að
vera. Hygg ég það affærasæl-
ast að á þessu ríki fullur skiln-
ingur bæði bjá yfirvöldum og
almenningi, enda þótt oft sé
vandratað meðalhóf.
Samstarfið í héraði.
Hvernig féll þér samstarfið
við sýslunefndirnar og aðra
forráðamenn liéraðanna ?
Sýslufundirnir þóttu mér
jafnan mjög ánægjulegir.
Samstarfið var þar gott og
sýslunefndarmennirnir ræktu
störfin með alvöru og áhuga
og varð þar naumast vart
jjólitísks ágreinings þó menn
væru þar af ýmsum flokkum
og stundum va’ri slegið í
brýnu. Var vinskapur góður
með mönnum og olt glatt á
hjalla og á ég um það ýmsar
skemmtilegar endurminningar.
Mér er einnig ánægja að því
að á þessum árum, scm mörg
voru þó crfið kreppuár, hatn-
aði fjárhagur sýslnanna vcru-
lega og ýmsum umbólamálum
komið fram eða nokkuð á
leið, svo sem vegagerðum og
samgöngum á sjó.
Samstarfið við hreppstjóra
og hreppsnefndir var einnig
hið ánægj ulegasta.
öllum þessum mönnum bið
ég þig að flytja kveðju mína
með þakklæti fyrir ánægjulegt
samstarf.
Horft fram á veginn.
Hverjum augum lítur þú
framtiðina hér vestra?
Allan fyrri hluta þess tíma
er ég var vestra var þar, eins
og víða annarsstaðar, mjög
örðugt árferði til lands og
sjávar, oft atvinnuskortur og
bág afkoma og hjá ýmsum
fullkomin örbirgð. tJr þessu
hefur nú stórum ræst svo að
segja má að afkoma manna
sé víða sæmileg og sumstaðar
mjög góð. Er vonandi að það
haldist þó húast megi við örð-
ugleikum. Lífsbaráttan á Vest-
l’jörðum er liörð. Nokkuð hef-
ur borið á því að fólki hafi
fækkað þar í sveitunum og að
menn leiti til annara héraða.
Ég vil þó líta björtum augum
á framtíð Vestfjarða. Þar er
mikið af þróttmiklu fólki, sem
liefur stælst í harðri lífsbar-
áttu og má mikils af þvi vænta.
F ramtíðarmöguleikar V est-
fjarða eru miklir. Þar eru
víða góðar bújarðir og vax-
andi ræktun.
Vestfirðir liggja við ágæt
fiskimið og í Arnarfirði bíða
orkumikil fallvötn virkjunar,
sem þegar er í undirbúningi og
vænta má að innan skamms
verði framkvæmd. Ilygg ég
það vera glæsilegasta fram-
faramál Vestfirðinga. Má
segja að upphafsmemi þess
hali verið hinir slórhuga og
1 ramsýnu .Sólbakka-bræður
þótt þeir liafi verið það á und-
an sínum tíma að þeim auðn-
aðist ekki að sjá framkvæmd-
irnar: — Ef vel er á haldið
ættu Islendingar ekki a.ð þurfa
að kvíða framtíðinni. Við
strendur landsins erú auðug-
ustu fiskimið heimsins, óþrjót-
andi náma fjölbreyttra fisk-
tegunda. Fiskimiðin sjá okk-
ur fyrir óþrjótandi hráefni
fiskjar og lýsis. Mesl af þessu
er nú flutt úr landi lítt eða
óunnið.
Fiskurinn, feitin og foss-
aflið.
I framtíðinni mun hagur
þjóðarinnar fyrst og fremst
byggjast á því að henni takist
að hagnýta sem liezt þetta
þrcnnt, fiskinn, feitina og
fossaflið, láta fossaflið verða
lyftistöng fjölhreytts fisk- og
feitisiðnaðar.
1 þessum efnum standa Vest-
firðingar vel að vígi og ælti a.ð
niega vænta þar blómlegs at-
vinnulífs og bjarlrar frám-
líðar.