Heilbrigðismál - 01.09.1977, Blaðsíða 8

farið, þegar við segjum þeim að við
höfum sjálfar gengið í gegnum það
sama og þær. Samkvæmt þessu
vonumst við til að þeim finnist
auðvelt að tala við okkur. Það er
svo margt sem þær veigra sér við að
ræða við lækna og hjúkrunarfólk.
Þær vita hve allir eru önnum
kafnir, oft vegna skorts á starfs-
fólki, og vilja ekki verða til að
íþyngja því.
Það er alveg eðlilegt og auk þess
hollt að sleppa sér einhvern tíma og
gefa tilfinningum sínum lausan
tauminn. Enginn þarf að skammast
sín fyrir að gráta eða æsa sig upp.
Við gerðum það líka, en við getum
huggað með því að þetta líður hjá
og þegar nokkuð er um liðið
gengur lífið sinn vanagang á ný.
Oft stendur konan sig vel í öryggi
sjúkrahússins, hún setur metnað
sinn í að vera „góður og þægur
sjúklingur", en fær svo bakslag eftir
að heim er komið.
Það er von okkar að konurnar
leiti til okkar. Við erum einnig
reiðubúnar að tala við makana og
aðra aðstandendur. Þeir eru, eins
og áður var nefnt, oft alveg eins
Ellefu
iDörn
á dag
Árlega fæðast rúmlega
fjögur þúsund börn hér á
landi. Um áttatíu af þessum
börnum eru tvíburar og oft er
ein þríburafæðing á ári.
Aðeins einu sinni það sem af
er þessari öld hafa fæðst fjór-
burar hér, en það var árið
1957. Það voru tværstúlkurog
tveir drengir, en annar þeirra
fæddist andvana.
Aldur mæðra við barnsburð
hefur verið frá 13 ára til 52ja
ára. -jr.
hræddir og konurnar sjálfar. Það er
oft hjálp fyrir þá að tala við ein-
hvern sem hefur gengið í gegnum
þetta og fá að sjá og heyra að við
lifum eðlilegu lífi. Margir halda
meira að segja að kynlíf sé úr
sögunni eftir að annað eða bæði
brjóstin hafa verið tekin. Það er
þörf á meiri almennri fræðslu. Við
hvetjum konurnar til að tala við
lækninn um þessi mál, gjarnan
ásamt maka, áður en þær fara heim
af sjúkrahúsinu svo þær fari ekki
heim fullar efa, óvissu, og með
spurningar sem þær hafa ekki
fengið svör við.
Brátt verða þær eins frískar og
áður, þær eru ekki sjúklingar
lengur.
Aðstoö við útvegun
gervibrjósta
Við getum veitt aðstoð með því
að veita fræðslu um gervibrjóst sem
hægt er að nota strax eftir að-
gerðina, svo að konan geli orðið
eðlileg í útliti í fötum eins fljótt og
hægt er. Því þótt við hvetjum til
hreinskilni er ekki nauðsynlegt að
allur heimurinn fái að vita að tekið
hafi verið af konu brjóst.
Margar konur eiga í erfiðleikum
með að sætta sig við gervibrjóstið
til að byrja með og hafa ógeð á því.
Þær þurfa tíma til að venjast því og
þar kemur bráðabirgðabrjóstið að
góðum notum.
Gervibrjóst eru mjög góð og
úrvalið er alltaf að verða meira og
betra. Æskilegt væri að sjúkrahúsin
hefðu sýnishorn af hinum ýmsu
gerðum gervibrjósta, sem eru á
markaðnum, svo sjúklingurinn geti
kynnst þeim meðan hún er á
sjúkrahúsinu, einkum þegar fleiri
en einn aðili verslar með þessa
vöru.
Sjúkrasamlagið norska greiðir
eitt gervibrjóst á ári. Margar konur
vita þetta ekki og troða hálsklútum
og sokkum I brjóstahaldarann. Þar
að auki hafa ýmsar konur lent í
erfiðleikum vegna kerfis sjúkra-
samlagsins. Margar þeirra verða
undrandi þegar þær komast að því
að þær verða sjálfar að leggja út
fyrir kaupunum. Gervibrjóst eru
dýr, þau kosta frá 250 norskum
krónurn, upp í 1.300 no. kr. (10 þús.
- 50 þús. ísl. kr.). Ekki hafa allar
konur næga peninga á sér þegar
þær koma og það getur haft í för
með sér, að þær kaupa ódýrt brjóst
jafnvel þótt dýrari gerð hæfi þeim
best. Hér er þörf á frekari fræðslu
og við viljum aðstoða við að svo
megi verða. Æskilegast væri auð-
vitað að konan þyrfti ekki að leggja
sjálft út upphæðina, heldur fengi
kaupmaðurinn peningana beint frá
sjúkrasamlaginu.
Við gefum góð ráð viðvíkjandi
baðfötum, sólkjólum o.s.frv.
Úrvalið af slíku hefur verið og er
lélegt — við erum þróunarland
hvað þetta snertir.
Verra gæti það veriö
Það kann að hljóma óraunveru-
lega í eyrum konu, sem nýlega
hefur verið skorin upp við krabba-
meini í brjósti, þegar við segjum:
„Þetta hefði getað verið svo miklu
verra — fyrst þú á annað borð
fékkst krabbamein." Brjóst er jú sá
líkamshluti sem maður kemst best
af án en við verðum að læra að
viðurkenna þennan „nýja“ líkama
okkar og gervibrjóstið, treysta á
lækninn og vera jákvæðar.
Við sem skornar höfum verið
upp við brjóstakrabba förum
reglulega í eftirlit hjá lækni og við
ættum í raun og veru að vera
öruggari gagnvart sjúkdómum en
kynsystur okkar sem kannski fara
aldrei í læknisrannsókn.
Ég ætla ekki að draga úr því að
brjóstakrabbi er alvarlegur sjúk-
dómur, en það eru óteljandi aðrir
sjúkdómar, sem miklu erfiðara er
að lifa nteð en velheppnuð brjósta-
krabbaaðgerð sem framkvæmd
hefur verið nógu snemma, en um
þessa aðra sjúkdóma er talað eðli-
lega og í hcyrenda hljóði.
Þessu viðhorfi þarf að breyta og
að því keppum við. D
8
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGÐISMÁL-