Eyjablaðið - 03.10.1926, Blaðsíða 1

5. október 1926
„Eyjablaðií1* Símnefni: „Eyjablaðið“
Pósthólf 113. 'Útgefandi Ycrkamanna'
(jelagið „I)rifandi“ Vcstraannaeyjum.
Ritstjórn: ísleifur Högnason, Haukur
Bjömson og Jón Rafnson. ICemur út
hvern sunnudagsmorgun. Argangurinn
kostar 6 krónur innanbæjar 7 krónur
ÍAálgagn alþýðu
í Vestmannaeyjum
Um áramótin sífiustn gurðu
kaupmenn þessa bæjar herferð á
hendur kaupgjaldsins meS Gísla
Johnsen í fararbroddi.
An þess að leita samninga. An
þess að minnast á það við verka-
mannafjelagið, tilkyntu þeir lækk-
un á tímakaupi verkamanna, sem
þá var ein króna og þrjátíu aurar
um klukkustund í dagvinnu.
Akváðu þeir að greiða ekki
meir en eina krónu og tíu aura
um tímann, eða með öðrum orð-
um að lækka kaupið um tuttugu
aura; á klukkustund.
Þessi vægðarlausa lækkunartil-
raun, sem kom eins og þruma úr
heiðskíru i lofti mældist illa fyrir
hjá verkamönnum.
•Komu þeir samstundis saman á;
fundj-til þess að ræða málið, og
var þar ■ ákveðið að kjósa ■samn*
ingsnefnd sem færi til atvinnurék-
enda og íeyndi að leita samkomu-
lags við þá.
En atvinnurekendur brugðust
illa við og vildu í engu slaka til
frá ákvörðun sinni.
Tóku þá verkamenn það ráð að
hefja verkfall við vinnustöðvar
atvinnurekenda, til þess að knýja þá
til að borga áframhaldandi rjett-
mætan taxta verkamannafjalagsins
kr 1.30 um tímann.
Með milligöngu bæjarfógetans
voru atvinnurekendur og samnings-
neínd verkamannafjelagsins kallaðir
á fund. En ekkert samkomulag
fjekst. Atvinnurekendur voru óðir
og uppvægir yfir dirfsku verka*
manna að neita að vinna fyrir
það kaup sem i boði var.
Kröfðust þeir að settur yrði á
stofn hvítur her gegn verkamönn.
um. Bæjarfógeti spurðist fyrir um
það í hinu háa stjórnarráði hvort
honum væri heimiluð aukninglög-
reglunnar og fjekk auðvitað ját-
audi svar. En alt kom fyrir ekki.
Rjetturinn var verkamanna.
Samúðin var með þeim í þessari
sjálfaögðu kröfu þeirra og enginn
ærlegur borgari þessa bæjar fjekst
til þess að Ijá sig á leigu kaup-
mönnum og rjúfa samtök verka-
manna.
Yerkamenn voru samtaka —
þeim var ijóst að gæfu þeir eftir
mundu atvinnurekendur halda
áfram að sveifla kúgunarsvipu
sinni á bak þeirra.
Frá árla morguus til síðla
kvölds í slagviðri janúarmánaðar
stóðu þeir hvor Jvið annars hlið
alvörugefnir og ákveðnir í að
slaka i engu til uns kröfu þeirra
yrði fullnægt.
A þriðja degi verkfallsins urðu
kaupmenn að láta undan og kom
svohljóðandi tilboð frá þeim:
komið iil hugar að komið gæti til
mála a j kaupmenn gætu orðið
svo ósvífnir að brjóta þenn-
an tamning.
En hvað kom ekki fyrir?
Með köldu blóðl, aítur með
írisla Joliusen i fararbroddi,
gengu atvinnurekendur á hak
orða sinna, brutu gerðan
samning, þegar ör&irgð og
atvinnuleysi daglaunamannslns
gaf Jeim færi til.
Verkamannafjelagið tók þá það
ráð að leita rjettar síns hjá
dómstólunum og fól einum manni
úr stjórn sinni að hofða mál á
hendur Gíala Johnsen íyrir van-
goldið kaup.
Bæjarfógeti hefir gengið úr
dómarasætinu vegna afskifta sinna
af málinu og var skipaður setu-
dómari Pórhallur Sæmundsson.
Eftir fyrstu yflrheyrslu í málinu
fjekk G ,J. J. 2 mán. frest til þess
að tefja framgang málsins. Kemur
það nú fyrir í næsta mánuði.
Hvaða árangur menn mega
vænta af dómstólunum f landi
ihaldsstjórnar er ekki hægt að
segja.
„Greitt sje samkvæmt aug-
lýstum og tilkyutum taxta
verkamainiafjclagsins liér
þar til næst vcrður ákveðlð
kaupgjald í Reykjavik með
samningi milli aðila Jiar. fá
hefjist aftur samningur um
l>etta lijcr."
Yestmannaeyjam 7. ;an. 1926
pr. pr. G. J. iíolniscn
Jes Gislason
» 1
Hclgi Bcnc^iktssou
Verkamannafjelagið gekk að
þ^ssu tilboði samningsnefndar
atvinnurekenda og var það þannig
löglegur samDÍngur.
Vinna hófst aftur og var þá
greiddur taxtinn.
Engum verkamanni hafði
JEn djúpt vœri rjettarfarið solckið
i landi voru ef einum eða öðrum
væri látið óhegnt að brjóta gerða
samninga éftir geðþótta sínum.
Engin getur borið á móti þvi
að árferðið sje vont. En hve lengi
geta verkamenn liðið atvinnurek-
endum, að í hvert sinn sem að at-
vinnurekstri þeirra krepir sje lág
laun lækkuð ennþá meir. Hve lengi
geta þeir skipað verkamönnum fyrir
verkum og rekið þá áfram með
hungursvipunni?
Afurðasalaner skipulagslaust fálm.
Tollarnir hærri en hjá nokkuri
ófriðarþjóð álfunnar.
Islenskir verkamenn og bændur
verða að vakna til varnar hags*
munum sínum.
I. árgangur ~ Nr. 2
út um land. Auglýsingaverð 1 króna
sentimeter eindálka. Smáauglýstngar
5 aura orðið. Auglýsingum sje skilað í
prentsmiðjuna. Afgreiðsla blaðsins er í
prentsmiðju Guðjonsbræðra Heimagötu
22 sími. 163 Prentað í prentsmiðju
— Guðjónsbræðra Vestmannaeyjum —
Vinnulausir!
Bjargráðatíminn/sumarið er að
enda. Úr öllum landsfjórðungum
flykkist kaupafólk^verkamenn og
sjómenn heim. Fjöldi þessa fólks
kemur með tóma vasa og alstað-
ar sama sagan: Lftgt kaup, litill
afli og í mörgum tilfellum, svik
útgerðarspekúlantanna.
feir sem heima voru hafaheld*
ur ekki riðið feitum hesti frft
sumrinu. Vinnan heflr vérið stop-
ul og aú litla vinna sem stórversl-
anirnar hafa þurft að kaupa, hefir
verið ver launuð en akyldi, því
fullyrða má að margir þeirra hafi
svlkið loforð sín um kaupgjald
verkamanna og ekki borgað sam*
kvæmt samningi þeim sem veika-
mannafjelagið náði samkomulagi
um í vetur leið.
Útvegsbændurnir, að minsta
koeti þeir smærri, eru lítið betur
á vegi staddir, en daglaunaverka-
mennirnir. Þrátt fyrir tvö ágætis
aflaár, hafa margir þeirra, vegna
óhagstæðrar skuldaverslunar, illra
lánskjarra og hárra skatta, ekki
getað trygt sig fyrir þesau eina
misæri og eru nú margír hverjir
svo skuldabyrgðum hlaðnir, að
vaDsjeð er hvort þeir halda sínnm
litlu eigum og geta gert út
bátsparta sína næsta vetur, sem
einvöoðungu er skipulagsleysi
framiciðslu og vcrslunar að
kcnna, heflr þær illar afleiðingar
í för með sjer, að sumaratvinnan
bændanna, sem hafa verkað flsk
einn, er gcrsamlega verðmæt-
laus, borið saman við það, að
þeir hefðu seít fiskinn upp úr salti
strax í vetur og fengið þá alt að
100 krónur fyrir skippunið.
Framundan bíða fjórir hauit og
vetrarmánuðir, sem engin von er
að íæri öllum þeim mörgu atvinnu*
lausú mönnum vinnu, til þess að
afla sjer lífsviðurværis. I alt
sumar hafo menn beðið óþryjufullir