Eyjablaðið - 23.10.1926, Page 1
25. október 1926
„Eyjablaðii11 Sínmefni: „Eyjablaðið“
Pósthólf 113. Útgefandi Verkamanna-
fjelagið „I)rífandi“ Vestmannaeyjum.
Eitstjóm: íeleifur Högnason, Haukur
Björnson og Jón ítafnson. Kemur út
hrem sunnudagsmorgun. Argangurinn
kostar 6 krónur innanbæjar 7 krónur
I. árgangur — Nr. 5
út um land. Auglýsiugaverð 1 króna
sentimeter eindálka. Smáauglýsíngar
5 aura orðið. Auglýsingum sje skilað |
prentsmiðjuna. Afgreiðsla blaðsins or x
prentsmiðju Guðjónsbræðra Heimagötu
22 sími 163 Prentað í prentsmiðju
— Guðjónsbræðra Vestmannaeyjum —
Sonn mynd úr þjóðskipulagi auðvaldsins.
Veturinn er nú aö nálgast. At-
vinnuleysið skorturinn og kuldinn
ber aö dyrum hjá fátæklingunum.
Afkoma þeirra versnar. Þegar svo
er ástatt koma hinar dimmustu
rökkurmyndir af stjórnsemi yfir-
stjettarinnar best fram í dagsljósið.
Ein slík mynd sönn og skýr birt-
ist hjer í blaðinu í dag — það er
brjef til bæjarstjórnarinnar frá fá-
tækri ekkju og hefir hún gefið
leyfi til að birta það. fað hijóðar
svo:
„Fátækrafulltrúinn hjet hefir
tjáð mjer að, framfræðsluhrepp-
ur minn Norðurfjarðarhreppur, vilji
ekki greiða mjer og börnum mín-
um hjer og að með næstu ferð
eigi að Benda mig og börn mín
hreppaflutning í hjerað sem jeg
þekki engan mann. Einnig hefir
hreppstjóri Norðfj uðarhrepps —
tilkynt mjer skriflega að jeg eigi
að koma austur þangað og börn-
in eigi að setja niður í ýmsa staði
en mig eigi að ráða í vist.
Enda þótt ráðstafanir þessar
sjeu að sjálfsögðu lögum sam-
kvæmar, á jeg ómögulegt með að
setja mig inn í að nokkur maður
skuli geta beitt mig þessari þungu
hegningu að senda mig nauðuga
í ókunnugt hjerað og tvístra börn-
unum mínum í ýmsar áttir, þar
sem jag á ómögulegt með að líta
eftir þeim.
Hvað hefi jeg til saka unnið?
Fyrir fjórum árum drukknaði mað-
urinn minn hjerna við Eyjarnar.
í þrjú ár hefi jeg unnið baki brotnu
fvrir fimm börnum og hefi aðeins
þurft að Þyggja í tæpt ár.
Jeg vona að ráðandi menn í
þessum bæ afstýri því ranglæti,
sem stendur til að hjer verði fram-
ið, þótt eigi að heita að gert sje
í laganna nafni og sjái um að jeg
fii að vera hjer áfram og hugsa
um börnin mín.“
(undirskriftin).
Þannig er þá íátækralöggjöf ís-
lensku þjóðarinnar. Daglega guma
borgararnir af aukinni menningu,
mannúð og guðsótta. En hvar er
menningin, mannúðin og guðsótt.
; inn?Brjefekkjunnar er spegilmyndin
Hverjir stjónia? Fað er áreiðan-
lega fyrsta spurningin, sem kemur
fram 1 huga þeirra manna, sem
á annað borð nokkuð hugsa og
ekki hafa hjarta steypt úr pening-
um. Fað er fyrsta spurningin eftir
að hafa lesið þettað brjef — þessa
svipu á hið borgaralega þjóðskipu-
lag. Hvað getur betur opnað augu
manna fyrir ofbeldi hins verandi
skipulags? Getur ekki hver góður
maður fyllst rjettlátri reiði og
gremju yfir slíku framferði, sem
nú á að fara að fremja?
„Hvað hef jeg til saka unnið?“
spyr ekkjan. Og því er ekki hægt
að svara nema á einn veg, þú hefir
það til saka unnið, að þú ert fá-
tæk og átt fátæk börn.
„Maðurinn minn drukhaði" segir
ekkjan. Var hann ekki einn af
þeim mörgu sem þræla fyrir gull-
kystu auðmannanna, en bera sjálf-
ir lítið úr býtum, til þess að geta
trygt framtíð konu sinnar og barna?
Feirra voru launin, en hver eru
núlaun ekkjunnar og barna hennar?
I þrjú ár hefir hún ein unnið
baki brotnu til þess að geta látið
litlu börnunm sínum liða vel. Til
að geta alið þau vel upp; til þess
að geta látið þau njóta hlýju og
ummhyggju móðurástarinnar. En
hvað á nú að gerast? Móðurástina
á að virða að vettugi. Litlu sak-
lausu börnin, sem aldrei fyr hafa
orðið fyrir hinum útdregnu klóm
laganna, á nú að slíta frá móður-
brjóstinu og heimilinu á að sundra.
Hreppstjórinn hefir skrifað henni
og tilkynt
aðþaðeigi að ráða hana í vist.
En sú umhyggja! „Henni er
Skipað og hennar er að hlýða"
segir aðvaldið-
Svona er þá ástandið, þrátt fyr-
ir allar ölmusugjafir borgaranna/í
Hvar eru nú öll ykkar lýknar-
fjelög og hjálpræðisherir ? Hvar
eru nú allir ykkar samverjar?
Fað er vitanlegt, að í næstum
hvert skifti þegar eitthvert slysið
steðjar að fátæku heimili, þegar
ástandið er svo slærat, að það
sje opið hverjum manni. Þegar
neyðin er svo himinhrópandi að
allir heyra. Þá hlaupa margir góð-
hjartaðir menn til og gefa gjafir,
en það eru ölmusugjafir. „Eins og
naglilófann stingur fimmeiryngur“.
En að hvaða gagni koma þær?
Skoðun jafnaðarmanna er sú,
að ölmusugjafir eigi ekki að eiga
sjer stað. Heldur að auðæfi nátt-
úrunnar og framleiðslan sje svo
mikil að öllum geti liðið vel og
allir eigi heimtingu á því að fá
nóg til nauðsynlegs lífsviðurhalds,
án ölmusugjafa. En til þess að
þettað verði framkvæmt þaif að
breyta skipulaginu. Og það geta
fyrst og fremst ekki aðrir en þeir
sem hafa fengið augun opin fyrir
göllum þjóðfjelagsins.
Það er rjettur til handa verka-
lýðnum, sem krafan snýat um en
ekki ölmusugjaflr. Þær ná skamt
til þess að bæta neyðarástandið.
Fjöldi fátæklinga sveltur heilu
hungri áður en þeir knjekrjúpa
fyrir fátækrastjórnum og afsala
sjer mannrjettindum.
En gegn öllum slíkum kröfum
berjast valdhafarnir með oddi og
egg, og nota öll sú mörgu meðöl
í baráttunni, hverju nafni sem
nefnast, hvort sem það heitir al-
þingi, bæjarstjórn, lög, skólar, kirk-
ja, ríkislögregla, tollar og skattar.
Blöð gefa þeir út til þess að blinda
fólkið með. —Mætti „tannagnístran
bolsjevikanna" kveða við frá strönd
að strónd, yfir álfur og höf frá
landi til lauds.
Mættu samtök verkalýðsins — fá-
tæklinganna hinna undirokuðu og
olnbogabarnanna, hinna útskúf-
uðu eflast og aukast að viti og
orku, að meðulum og krafti,
þangað til þessi þjóðskipulags-
prammi ihaldsins sekkur tilbotns.
Jafnvel þó allar sagnir auðvalds
ins á okkur jafnaðarmenn um
landráð, trúleysi, glæpaundirróður
og hræsni, væru sannar, þó kæm-
ust þær þó aidrei í hálfkvisti við
hinar fjallháu syndir þessa þjóð-
skipulags valdhafanna.
Alþýða, verkamenn. verkakonur,
bændur! A ykkur hvílir ábyrgðin.
Ykkar er að slá svörtu striki yflr
hin borgaralegu mannúðarlausu lög.
Vilfij. S. Vilhjálmssou.
Burt með ihaldið Kjósið Ali
%
1 ^