Alþýðumaðurinn - 26.03.1987, Blaðsíða 1

3. tbl. 26. mars 1987
Abyrgðarmaður: Óskar Alfreðsson.
Afgreiðsla: Strandgötu 9 - Sími 24399.
Setning og prentun: Dagsprent hf. Akureyri.
ALÞÝÐUMAÐURINN
Hitaveitan tekur lán til skuldbreytinga:
Skattur í ríkissjóð
vegna lántökunnar
19 milljónir
Á fundi bæjarstjórnar Akureyrar véfréttir frá stjórninni um að
sl. þriðjudag var samþykkt lán-
taka hjá Citycorp Investment
bankanum í Lundúnum að upp-
hæð 32 milljónir dollarar. Lánið
er tekið til endurfjármögnunar á
lánum Hitaveitu Akureyrar.
Málefni hitaveitunnar hafa nú
um skeið verið til umfjöllunar hjá
ríkisstjórninni og hefur hvorki
gengið né rekið með að fá svör
frá stjórninni um hvað hún hygð-
ist gera til að leysa vanda veit-
unnar. Annað veifið hafa borist
búið væri að afgreiða málið og
hitavatnsnotendur á Akureyri
gætu búist við 20% lækkun á
gjaldskrá. - En þegar spurst hef-
ur verið fyrir um í hverju lausnin
væri fólgin, hefur orðið minna
um svör. Þó er haft eftir Stein-
grími Hermannssyni, forsætis-
ráðherra, og Þorsteini Pálssyni,
fjármálaráðherra í Morgunblað-
inu í gær, að ríkissjóður muni
aðstoða Hitaveitu Akureyrar til
skuldbreytinga á lánum, en ekki
mun vera á borðum ríkisstjórnar-
innar nein áætlun til lækkunar
skulda veitunnar.
Vissulega getur skuldbreyting
eitthvað gagnast veitunni, en
raunskuldir hennar lækka ekki
við það.
Þess má svo að lokum geta, að
fyrrgreint lán, sem bæjarsjóður
er nú að taka til skuldbreytingar
á lánum Hitaveitu Akureyrar, er
með ríkisábyrgð. Og ekkert gerir
ríkið án þess að fá eitthvað fyrir
sinn snúð. Ábyrgðargjald, sem
bæjarsjóður verður að greiða
ríkissjóði vegna þessarar lán-
töku, nemur krónum 19 milljón-
um! Þetta lántökugjald í ríkis-
sjóð fékkst ekki niðurfellt, þrátt
fyrir að ríkt væri eftir því leitað. -
Það er gott, að við Akureyringar
eigum góða að í ríkisstjórninni -
en gæti „aðstoðin" ekki orðið
okkur of dýr, áður en yfir lýkur,
ef svona heldur fram?

Undirbúningur kosningabaráttunnar ræddur á flokksskrifstofunni á Akureyri: Árni, Hreinn, Arnór og Sigbjörn.
Húsnæðismálastjórn:
Réttindi falla niður vegna
árs námsdvalar erlendis
Nýtt kerfi húsnæðismálastjórn-
arlána hefur tekið gildi og hefur
vissulega orðið þess valdandi að
mikill fjöldi fólks hér á Akureyri
hefur litið til þess vonaraugum að
geta nú ef til vill farið að hugsa til
þess að eignast þak yfir höfuðið.
Þó er ekki þar með sagt að allir
geti vænst fyrirgreiðslu úr þessum
sameiginlega sjóði landsmanna,
jafnvel þótt venjulegu fólki finn-
ist að það eigi að eiga sama rétt
og aðrir.
Ungt sambýlisfólk héðan frá
Akureyri, sem nú er í Dan-
mörku, hún við nám en hann í
vinnu, áætla að koma heim til
íslands í ágúst á þessu ári.
Aðstandendur þeirra hér heima
fóru á stúfana til að kanna láns-
möguleika þeirra hjá húsnæðis-
málastjórn, en bæði hafa þau
borgað í lífeyrissjóði hér heima
um margra ára skeið. Og þá kom
babb í bátinn. í ljós kom að
vinnuveitandi unga mannsins í
Danmörku hafði ekki dregið af
honum til lífeyrissjóðs þar og
unga konan greiddi að sjálfsögðu
ekki í neinn sjóð undanfarin ár,
þar sem hún var jú í námi og
tekjulaus. Og þar með féll
úrskurðurinn, lok lok og læs. Þið
getið vænst láns 24 mánuðum eft-
ir að þið komið heim, það er að
segja ef þið greiðið þá samfleytt í
tvö ár í lífeyrissjóð. Eins árs fjar-
vera vegna náms ungu konunnar
varð til þess að réttindi féllu
niður! Sanngjarnt, ekki satt. -
„Kerfið" lætur ekki að sér hæða.
Abyrgð okkar gagnvart börnum
í barnatíma, sem fluttur var í
Stöð II fyrir nokkrum dögum,
var ég spurður að því, hvað
Alþýðuflokkurinn vildi gera
fyrir börn og unglinga. Þar
nefndi ég þrjú atriði, sem ég tel
mjög veigamikil. Jafnframt
benti ég á það, að á Alþingi
1978 hefði ég flutt yfirgrips-
mikla tillögu um umbætur í
málefnum barna, sem byggðist
að verulegu leyti á stefnumótun
Sambands alþýðuflokkskvenna
í þessum málaflokki. Þessi til-
laga var í 16 greinum, og var
þar meðal annars hvatt til stofn-
unar umboðsmanns barna.
En atriðin þrjú, sem ég
nefndi, voru þessi:
1. Við eigum að skila foreldr-
unum aftur til barnanna.
2. Við eigum að skila börnun-
um aftur þeim peningum,
sem við höfum tekið að láni
erlendis með veði í börnun-
um.
3. Við eigum að skila börnun-
um landinu og gróðri þess í
jafngóðu ástandi, og helst
betra, en þegar við tókum
við því.
Varðandi fyrsta atriðið er
þetta að segja: Á undanförnum
áratugum höfum við fylgt stefnu
í þjóðfélagsþróun, sem í raun er
mannfjandsamleg. Ungu fólki
hefur verið gert að eyða öllum
kröftum og bestu árum ævinnar
til að koma sér upp þaki yfir
höfuðið og stofna heimili. Þessu
hefur fylgt gegndarlaus vinnu-
þrældómur, bæði hjá þeim, sem
fara ungir út á vinnumarkaðinn
og þeim, sem fara í langskóla-
nám. Þegar svo mesta baslinu er
lokið og skuldirnar viðráðanleg-
ar eða að fullu greiddar, þá eru
börnin að hverfa að heiman og
foreldrarnir sitja eftir með sárt
ennið, og hafa kannski aldrei
haft tækifæri til þess að kynnast
börnum sínum, helst séð þau
sofandi.
í allri þeirri firringu, sem
þessu hefur fylgt, hefur heimil-
islífið orðið fyrir stórfelldum
áföllum, mannleg samskipti far-
ið úr skorðum og hamingjan
orðið utanveltu. Mest hafa
börnin liðið fyrir þetta, einkum
vegna þess, að skólakerfið hef-
ur ekki þróast nægjanlega til að
geta gegnt hlutverki uppaland-
ans. - Það er og verður algjört
grundvallaratriði að stokka upp
núverandi kerfi með það fyrir
augum, að börnin fái foreldra
sína aftur, - að eðlilegt heimilis-
líf fái að blómstra. Til að svo
megi verða, þarf að gera grund-
vallarbreytingar á íbúðalána-
kerfinu og fleiri veigamiklum
þáttum samfélagsins, svo for-
eldrar þurfi ekki að nota bestu
ár ævinnar í glórulaust brauð-
strit og glati þar með börnum
sínum.
Um annað atriðið þarf ekki
að fara mörgum orðum. Á
undanförnum árum hefur mín
kynslóð tekið gífurlegar fjár-
hæðir að láni erlendis, svo nú
nemur hundruðum þúsunda á
hvert mannsbarn. Það mun taka
áratugi að greiða þessi lán, og
það er deginum ljósara að börn-
um okkar verður gert að greiða
þau upp, ef við stöðvum ekki
þegar lántökur og hröðum
endurgreiðslu. Fyrir nokkrum
árum hirtum við allt sparifé
gamla fólksins, og nú leggjum
við skuldabyrðar á herðar barna
okkar.
Þriðja atriðið er ekki síður
mikilvægt, þ.e. að skila börnun-
um landinu jafngóðu og helst í
betra ástandi en við tókum við
því. Því miður höfum við ekki
skynjað landið okkar sem lif-
andi veru, sem okkur ber að
umgangast með virðingu og var-
færni. Frá landnámi höfum við
eyðilagt, ásamt náttúruöflun-
um, tugi þúsunda ferkílómetra
af grónu landi, og nú glötum við
árlega um 3500 hekturum. Þar á
móti hefur okkur aðeins tekist
að græða upp um 2500 hektara,
svo 1000 hektarar glatast ár
hvert. Hér verður að spyrna við
fótum. En það er ekki einvörð-
ungu gróðureyðingin, sem við
þurfum að huga að, heldur og
hvers konar umhverfismengun
og aðgæsluleysi gagnvart henni.
Allt eru þetta gífurlega veiga-
mikil mál, sem við verðum að
takast á við. Við eigum börnum
okkar stóra skuld að gjalda. Við
höfum ekki sést fyrir og samfé-
lagsþróunin gert okkur ókleift
að snúast til varnar. Þar vegur
þungt láglaunastefnan, aðförin
að velferðarsamfélaginu og
áhrif nýfrjálshyggjunnar á þró-
un þjóðfélagsmálanna.
Árni Gunnarsson.