Íslendingur - 18.05.1946, Blaðsíða 6

6
ÍSLENDINGUR
Laugardaginn 18. maí 1946
\
íslenzki söngkórinn
hefir nú sungið í Oddfellow-höllinni
í Khöfn. Dómar Hafnarblaðanna
um sönginn eru inir lofsamlegustu.
Kórinn söng í gærkveldi í Stokk-
hólmi.
Landssöfnunin
hjer til Norðmanna og Dana nam
'alls 4.5 milj. króna. Peningagjajirn-
ar voru rúml. 3.5 milj.
Reikningar landssöfnunarinnar
hafa nýlega verið birtir í Lögbirt-
ingablaðinu. Nefndin, sem stóð fyr-
ir söfnuninni, sundurliðar gjafir og
kostnað, en í henni áttu sæti: Gunn-
laugur E. Briem, ftr. í Stjórnarráð-
inu, form., Birgir Thorlacius, Bjarni
Guðmundsson blaðafulltrúi, Henrik
Sv. Björnsson og Torfi Jóhannsson.
Rússar vilja engin afskipti
smáþjóðanna eða íhlutun
um friðarsamningana
Það hafði verið gert ráð fyrir
því, að friðarráðstefnan byrjaði 1.
maí. Úr því varð ekki. Utanríkisráð-
herrar fjórveldanna komu saman í
París 26. f.m., og enn sitja þeir þar.
Myllan gengur, en hvar er mjölið?
Þar sem friðarfundurinn (þ.e. alls-
herjar-friðarþing) fórst fyrir 1. maí,
lagði Byrnes, utanríkismálaráðherra
Bandaríkjanna, til, að hún yrði haf-
in 15. júní, og studdi Bevin, ulan-
ríkisráðherra Breta, þá tillögu, en
Molotov, utanríkismálafulltrúi
Rússa, var henni andvígur. Segist
honum svo frá, að á ráðstefnunni í
Moskva í deshr. s.l. hafi samkomu-
lag orðið um það, að utanríkisráð-
herrar fjórveldanna skyldu fyrst
semja um friðinn í aðalatriðum, áð-
ur en samningarnir væru lagðir fyr-
ir friðarþingið.
Er nú deilt um það, hvort smá-
ríkin fái að leggja nokkuð til mál-
anna eða ekki.
Það virðist vera stefna Molotovs,
að stórveldin eigi að ganga alveg
frá friðarsamningunum og að því
húnu skuli þeir lagðir fyrir friðar-
þingið til undirskriftar, og hafi þá
smáþjóðirnar engan rjett til þess að
gera nokkrar breytingar á þeim. —
Þjóðirnar, sem áttu upprunalega að
taka þátt í friðarþinginu, eru 21 að
tölu.
Svona vilja Rússar búa að smá-
þjóðunum á friðarj)inginu.
Rússar neita að verða á
brott með setulið sitt úr
Búlgaríu
Ekkert samkomulag hefir náðst á
ráðstefnu utanríkisráðherranna um
Rúmeníu og Búlgaríu frekar en um
önnur mál, er miklu skipta. Bevin
mæltist til þess við Molotov fyrir
nokkrum dögum, að Rússar yrði á
brottu með allan her sinn úr Búlga-
ríu. Molotov tók því fjarri, kvað
JRússa ekki geta það, af því að þeir
yrði að verja samgönguleiðir um
Dóná.
Yfirleitt vilja Rússar ekki fara
með setulið sitt úr löndunum, heldur
halda fast því, sem þeir einu sinni
hafa náð.
Áburðarverksmiðittmálið,
sem Ólafur J ónsson ritar um í
„Dag“ í fyrradag, verður athugað
bráðum hjer í blaðinu.
Enn er Ólafur sáróánægður yfir
því, að byggðavaldið (þ.e. búnað-
arsamböndin) sknli hafa fengið
Búnaðarmálasjóð til ráðstöfunar.
Það virðist ekki vera mikið sam-
ræmi í því hjá „Degi“, að halda
fram byggðavaldinu og illskast svo
yfir því samtímis, að það skuli vera
eflt, 'eins og gert er með lögunum
frá síðasta Alþingi um Búnaðarmála
sjóðinn.
Eða er kannske baráttan fyrir
hyggðavaldinu hjá „Degi“ ekki svo
einlæg, sem maður skyldi ætla?
Heimili og skóli,
tímarit um uppeldismál, 5. ár, 2.
hefti 1946, nýlega sent blaðinu. Efni:
Hannes J. Magnússon: Óttinn við
einveruna. Árni M. Rögnvaldsson:
Nýtt skólahús, með tveimur mynd-
unr. Snorri Sigfússon: Mark og leið-
ir. Fr. W. Foerster: Gott hjónaband
er lífsins mesta lán (Til ungra karla
og kvenna). Þýtt hefir Sigurður
Gunnarsson. Margt er nú reynt (mál-
fræði í Ijóðum eftir Örn Snorrason).
Hersilía Sveinsdóttir frá Mælifellsá:
Nokkrar hugleiðingar um kristin-
dómskennslu. Nokkrar smágreinar
úr hókinni llationel Skrivning, eftir
II. C. Pedersen. M. S. þýddi. Áfengi
og langlífi. Ur ýmsum áttum, eftir
ritstjórann. Kennarafjelag Eyjafjarð
ar gefur tímarit þetta út. Ritstjóri er
Hannes J. Magnússon yfirkennari.
FRÉTTATILKYNNING FRÁ
UTANRÍKISRÁÐUNEYTINU
Hjer með skal vakin athygli
þeirra, er ferðast ætla til Sviss um
París á eftirfarandi:
Fararleyfi til stuttrar dvalar í
Sviss er að jafnaði hægt að fá, ef
viðkomandi hefir gjaldeyri til dval-
ar þar og engar sjerstakar ástæður
eru til þess að synja um leyfið. Um-
sókn verður að sendast í þremur ein-
tökum ásamt tveinr ljósmyndum. Um-
sóknareyðublöð er hægt að fá í ut-
anríkisráðuneytinu, og mun það sjá
um áframsendingu þeirra til sendi-
ráðs íslands í París til frekari fyrir-
greiðslu. Svari má búast við eftir
þrjár til fjórar vfkur.
Loks skal tekið fram, að þegar til-
kynning hefir borizt frá sendiráðinu
í París um að fararl^fi til Sviss
verði veitt, verða menn að snúa sjer
til franska stjórnarfulltrúans í
Reykjavík vegna fararleyfis um
Frakklands.
Utanríkisráðuneytið
~ Reykjavík, 10. maí 1946.
Á boðstólnm er
Rijjlað jlauel í síðbuxur
Mislit sœngurveraejni
Drengjafataejni
Ullarpeysur og vesti á ungl.
Barnakjólar, jleiri stœrðir
Kvenblússur og pils
Silki- og bómullarsokkar
Náttkjólar og nœrföt
Kventöskur og hanzkar
og margt jleira.
Anna & Freyja
„En eí saitið
dotnar?“
Nú er loks fallinn dónrur í málinu
Júlíus Davíðsson gegn Ólafi Ásgeirs-
syni. En eins og mörgum er kunnugt,
reis mál þetla út af því, ltver hefði
íbúðarrjett í húseign okkar Sniðg. 1
hjer í bæ.
Þar sem jeg hefi áður skýrt nokk-
uð frá gangi þessa máls hjer í blað-
inu, sje jeg ekki ástæðu til að end-
urtaka neitt af því, en vil aðeins
gefa mönnum kost á að fylgjast nreð
lil enda, því að jeg hefi orðið þess
vör, að margir hafa áhuga á því.
En dómsorð hæstarjcttar eru þessi:
„Hinn áfrýjaði úrskurður á að
vera óraskaður. Áfrýjandi Júlíus
Davíðsson greiði stefnda, Olafi As-
geirssyni, .500 krónur í málskostnað
fyrir liæstarjelti. Dóminum ber að
fullnægja, að viðlagðri aðíör að lög-
um.“
Það er einkennilegt, að flestir,
sem heyrl liafa dóm þennan, hafa
horðið fram spurningar, og er gam-
an að taka eftir, hvernig þær skipt-
ast, eftir því hvað hverjum er kær-
ast. En það eru aðallega þessar:
„Hvað er orðið af rjettlætinu? Hvað
er orðið af eignarrjettinum“. En öll-
um virðist Ijóst, að þessi tvö hugtök
hafi nú orðið að lúla í lægra lialdi
fyrir lögunum.
Þetta mun ekki hafa verið óþekkt
út í löndum, að menn væru reknir
frá eignum sínum út í óvissuna; má
þar minna á Gyðinga-ofsóknir og
fleira. En því hefir að þessu almennt
verið trúað, "að við byggjum við
stjórnarfyrirkomulag, sem ekki leyfði
slíkt, hvað þá löghelgaði það. Jeg
veit ekki hvort nokkur aísökun er
í því fólgin fyrir þingmennina, sem
sarnið hafa og samjrykkt lögin, að
sumir þeirra að minnsta kosti telja
sig ekki hafa skiiið jjau á jjennan
hátt. Það er hæði snúninga- og
kostnaðarsamt fyrir einstaklinga að
þurfa að kosta hæstarjetlardóma lil
að korna jreim í skilning um, livað
þeir hafa gert.
Þeir, sem spyrja í sambandi við
dóm þennan um rjettlæti, liafa
kannske einhverntíma gengið um
„bragga“-hverfin hjer úli á eyrun-
um. Þar er hægt að sjá, hvaða trygg-
ing lögin eru fyrir þá sjúku og fá-
tæku.
Það er gumað af hjálp jjeirri, sem
send er til útlanda, og er gott, 'ef
Island hefir á sómasamlegan hátt
orðið jrar ofarlega á lista. En fyrir
sumum mun það draga nokkuð úr
hrifningunni að vita, að hjer á
eyrunum verða konur að bera vatn
langa vegu, efnalitlir ménn að leggja
sinn síðasta eyri í ónýt hús og heilsu
fjölmargra barna stefnt í augljósa
hættu, og þetta fólk er ekki talið
hafa rjelt á neinu öðru, enda Jiótt
hjer inn í hænum búi lillar fjöl-
skyldur í stórum tveggja 4il þriggja
hæða húsum, án þess að leigja frá
sjer íbúðir. Hefði engin leið verið
að gera eilthvað fyrir sína eigin
landa hjer heima eða voru þá engir
peningar til?
Sú mikla tregða, sem virðist vera
á að fá dóm þenna fram, hefir að
líkindum stafað af því, aö rjettum
aðiljum hefir verið ljóst, að virðing
laganna myndi ekki vaxa í augum
fjöldans við staðfesjlngu á jafn-aug-
Ijósu broti á þeirri gömlu siðfræði,
sem talin var sjálfsögð lil skamms
tíma. Því að hverjum nreðalmanni er
ljóst, að Jjað er engin hót ráðin á
húsnæðisvandræðunum, joó að það
sje þessi frekar en hinn, sem ekki
hefir nægilegt húsrými, og sannar á
nokkuð sjerstakan hátt, fyrir hverj-
um hezt sjeð með lögunum. En
þau eru trygging fyrir því, að menn,
sem voru á góðum launum í stríðs-
hyrjun, þurfa ekki að leggja fje sitt
í hús, meðan dýrast er að byggja,
því að jreir, sem góð laun iiöfðu,
leigðu sjer íbúðir samkvæmt jiví
meðan verkamennirnir, sem lagt
höfðu margfalt meira en jieir áltu
að koma upp húsum, urðu að búa í
kjöllurunum eða alltof þröngt til að
standa í skilum með rándýr lán. En
þeir vonuðu í lengstu lög, að fram
úr myndi rakna, svo að Jjeir gætu
búið- rýmra, og af því er komið í
lögin ákyæðið um, að j)ví aðeins
er leigjendum skylt að skipta á ibúð
við húseiganda, að um jafn góða
eða svipaða íbúð sje að ræða.
Það er að vísu langt frá því, að
allir hafi hagnýtt sjer lögin úl í æs-
ar, og hafa mjög margir vikið fyrir
húseigenduin eða á annan hátt með
lipurð hliðrað til. En slíkt er aðeins
komið undir innræti manna og skap-
gerð, en hætir ekki lagastafinn á
nokkurn hátt.
Hins vegar er slíkur lagastafur
frekar afsökun fyrir j)á, sem hrasað
hafa í sambandi við eignarrjett ná-
ungans, og tæplega liægt að taka
eins hart á unglingum, j)ó jreir skilji
ekki hvar takmörkin eru eða hverjir
mega taka til sín eignir náungans,
án hans samþykkis, og hverjir ekki.
Og hvar erum við þá stödd, ef lögin
gefa tilefni til að taka svari smá-
Jrjófanna?
Nú þykir rnjer fróðlegl að vita,
hvort allir þeir, sem virðingarstöð-
mn gegna hjer í bæ, eru svo sýktir
orðnir af þessari nýju siðfræði, að
þeir gangi jjegjandi fram hjá. Eða
hugsa þeir líkt og Pjetur Sigurðsson
segir í Einingu, 4. tbl. þ. á., þar sem
hann fer nokkrum orðum um ó-
sæmilegt hátlalag foruslumanna J»jóð
arinnar: „Við skiljum að við „biðj-
um banvænu illgresi hlíf“ og „bæl-
um“ þar með og tröðkum í „eyði“,
ef við látum Jretta óálalið; við svíkj-
um þá einnig J)jóðina. Við gerumst
þá samsekir eyðingaröflununr. Þess
vegna tölum við, J)ótt menn kunni
að „gnísta tonnum“ yfir hinum
beiska sannleika“. Því enn er í gildi
sá sannleikur, að hver sem ekki vinn-
um með rjeltlætinu er á móti J>ví.
Akureyri, 24. apríl 1946
Anna HelgadóTtir.
Starfið er margt,-
en vellíðan,
afköst og
vmnuþol er
háó þvi að
fdtnadurinn
se
hagkvœmur
»8
traustur
VQK
VDWWHtFATrAO>g:tD{Ð ÓStLAÞItDS % Reykjavit
Elzta, itœrjto og •ullkomnaito vorksmld|o ilnnar grelnar ó lilandi
Margskonar
vinnufatnaður
ávallt fyrirliggjandi.
Kivcrzli
Valg.Sfefánssonar
Sími 332. — Akureyri.
!—
NYJA-BIO
Föstudagskvöld kl. 9:
M.G.M. Stjörnurevyan
Laugardaginn kl. 6:
Tarzan og
skj aldmeyj arnar
Laugardagskvöld kl. 9:
Flugferð frá Shungking
Sunnudaginn kl. 3:
Tarzan
sk j aldmeyj arnar
Sunnudaginn kl. 5:
Undrabarnið
í síðasta sinn
Sunnudagskvöld kl. 9:
M.G.M. Stjörnurevyarr
I síðasta sinn
Skjaldborgarbíó
Föstudagskviild kl. 9:
B L E SI
Laugardagskvöld kl. 5 og 9:
BLESI
Sunnudaginn kl. 5:
Draugurinn glottir
(I síðasta sinn samkv. áskorun)
Sunnudagskvöld kl. 9:
Auglýst síðar.
I
I

i
I
I
m
m
Páll Sigurgeirsson
Drengja-
milliskyrtur 1
8
Fjölbreytt úrval.
BraunS'Verzlun
|
1
UPPBOÐ
á ýmsu lausafé, svo sem:
Dýnum
Bekkjum
Þvollafötum
Vatnsglösum
Hirslum
Fatnaði
Uppkveikjuvið o. fl.
fer fram við Slökkvistöðina
Laugardaginn 18. þ. m. kl.
2 e. h. Staðgreiðsla.
EGGERT ST. MELSTAÐ.
SVEINN BJARNASON.
Borðstoíuborð
og 6 stólar til sölu í Strand-
#
götu 29. Sími 267.