Íslendingur - 27.09.1946, Blaðsíða 5

Föstudagur 27. september 1946'
ÍSLENDINGUR
5
ÍSLENDINGUR
Ritsljóri og abyrgðarmaður:
MAGNÚS JÓNSSON.
Útgefandi: BlaBaútgáfufél. Akureyrar.
Skrifstofa Hafnaritr. 101. Sími 354.
Auglýsingar og afgreiðsla;
Svanberg Einarssoj}..
Pósthólf 118.
Vonbrigði
kommðnista.
Bandaríkin hafa lýst yfir, að
! brottflutningur herliðs þeirra
! af Islandi sé hafinn og sam-
i kvæmt samningstilboði því, sem
; ríkisstjórn Bandaríkjanna hefir
; sent ríkisstjórn Islands á allur
| amerískur her að vera horfinn
af Islandi innan 180 daga frá
gildistöku samningsins. Jafn-
framt er tekið fram, að flug-
völlurinn á Reykjanesi og öll
'föst mannvirki þar, skuli vera
j skýlaus eign íslenzka ríkisins.
Allir góðir Islendingar, sem
hingað til hafa treyst því, að
Bandaríkin myndu virða ský-
lausan rétt íslenzku þjóðarinnar
til þess að ráða ein yfir landi
sínu, munu fagna því, að hið
mikla vestræna lýðræðisríki hef
ir ekki brugðizt því trausti.
Bandaríkin fóru hér fram á
herstöðvar. Islendingar g;átu
sem frjáls og fullvalda þjóð
I ekki orðið við þeirri ósk. Vold-
Ugasta stórveldi heimsins hefir
til hlýtar virt óskir minnsta
lýðveldis heimsins og þannig
gefið ýmsum öðrum stórveldum
fordæmi, sem þau hefðu gott af
að hafa í huga í sambúð sinni
við smáþjóðirnar.
En það eru þó ekki allir glað-
ir á landi voru yfir þessari á-
kvörðun Bandaríkjastjórnar. —
Kommúnistar h.afa risið upp á
afturfæturna með dæmafáum
ofsa og jafnvel ofbeldisverkum
út af því, að* Bandaríkin hafa
farið fram á að fá að hafa
bráðabirgðaafnot af Reykjaness
ftugvellinum.
Þótt á engan hátt sé hægt að
afsaka skrílslæti kommúnista
°g ofbeldisverk, þá er þó af-
staða þeirra skiljanleg. Þeir eru
1 rauninni einu Islendingarnir,
" ef Islendinga skyldi kalla —
hafa talið það æsþilegt, að
■^andaríkin tröðkuðu á rétti ís-
! tendinga og allar aðgerðir
þeirra hafa miðað að því að
j ®sa voldugasta herveldi heims-
ins gegn okkur. Þeim er það á-
reiðanlega þvert um geð, ef vin-
samlegir samningar takast við
^andaríkin án þess, að íslend-
!Ugar þurfi að fórna nokkru af
Uhdsréttindum sínum. Þessu til
j^Ununar má geta þess, að ráð-
®rrar kommúnista sátu hinir
r°legustu í ríkisstjórn, meðan
aðalmáigagn þeirra talaði dag
Gert er ráð fyrir, að brúin
verði fullgerð næsta sumar
I SUMAR hefir verið unnið að smíði brúar yfir Jökulsá á Fjöllum
hjá Grímsstöðum. Verður brú þessi hin mikilvægasta samgöngu-
bót milli Norður- og Austurlands, enda oft verið nefnd fjórðungs-
brú. Hefir minna verið um þetta mikla mannvirki talað en vert
væri, og hefir „Islendingur“ því snúið sér til Árna Pálssonar,
verkfræðings, sem hefír haft yfirumsjón með smiði brúarinnar,
og beðið hann að skýra lesendum blaðsins eitthvað frá brúar-
smíðinnl og gerð brúarinnar. Hefir hann einnig gert frumdrætti
að brúnni og má því sögja, að hún sé að miklu leyti hans verk.
eftir dag um landráðafyrirætl-
anir samráðherra kommúnista
og glæpsamlegt sinnuleysi gagn
vart hersetu Bandaríkjanna á
Islandi. En allt er þetta í sam-
ræmi við það hlutverk, sem
húsbændurnir austur í Moskva
hafa ætlað þeim að leika.
Rússar hafa átt erfitt um vik
að afsaka ofbeldi sitt við ýmsar
smáþjóðir í austurvegi, en þeir
telja sér lífsnauðsyn að hafa
tangarhald á þeim þjóðum. —
Bandaríkin hafa reynzt Rússum
þyngst í skauti í þessum mál-
i«n. Það var því ekki lítils um
vert fyrir Rússa, ef þeir gætu
bent á það, að Bandaríkip tröðk
uðu á réttindum smáríkis í
norðurhðfum. Hvort sem ís-
lenzku kommúnistarnir hafa
fengið um það fyrirmæli frá
húsbændunum eystra eða ekki,
þá er það víst, að þeir myndu
gera rússnesku vinunum mikið
gagn, ef þeir gætu komið í veg
fyrir friðsamlega samninga
milli Islands og Bandaríkjanna
og helzt komið því til leiðar, að
Bandaríkin tröðkuðu opinber-
lega á réttindum Islendinga.
Það eru því mikil vonbrigði, er
kommúnistar sjá nú, að fyrir
milligöngu gætinna manna ætla
ágreiningsmál Islendinga og
Bandaríkjanna að leysast á
þann veg, að Islendingum er
tryggður réttur yfir öllu sínu
landi.
Kommúnistar hafa rneö fram'
komu sinni sýnt það, að þeim
liggur í léttu rúmi, þótt þeir
tefli framtíðarsjálfstæði og ör-
yggi sinnar eigin þjóðar í hættu
með ofsa sínum og gífuryrðum
í garð vinveittrar þjóðar. —
Kommúnistar hafa hvarvetna
um heim sýnt það, að þegar
rekast saman hagsmunir þeirr-
ar eigin þjóðar og paradísarrík-
is kommúnista í austurvegi, þá-
verða hagsmunir lands þeirra
að víkja. Kommúnistar í Banda
ríkjunum og Kanada hafa orðið
uppvísir að njósnum fyrir
Rússa og er nú markvisst unnið
að því að útrýma áhrifum
’ kommúnista í þeim löndum.
Þegar Bretar stóðu einir uppi i
baráttunni gegn þýzka nazism-
anum og Þjóðverjar voru enn í
yfirborðsvinfengi við Rússa,
reyndu brezkir kommúnistar að
telja kjark úr þjóð sinni og
sannfæra hana um það, að á-
stæðulaust væri að halda styrj-
öldinni áfram. Fyrir þetta hafa
kommúnistar hlotið almenna
fyrirlitningu meginþorra
brezku þjóðarinnar. 1 her-
numdu löndunum létu kommún
istar sig engu varða baráttu
leynihreyfinganna fyrr en Þjóð-
verjar réðust á Rússa. — Allir
muna eftir framkomu kommún
ista hér heima, sem kölluðu
það landráð að vinna fyrir
Breta, meðan Stalin og Hitler
voru vinir, en landvörn eftir að
Þjóðverjar réðust á Rússa.
Islenzka þjóðin verður að
gæta þess að láta ekki slíka
menn leiða sig á glapstigu. Vér
— Það má segja, að smíði
þessarar brúar hafi verið á döf-
inni um 12 ára skeið. sagði verk
fræðingurinn, og hafa nærliggj-
andi héröð mjög þráð, að hún
Ábyrgðir bœjarstjórnar
í SÍÐASTA blaði „íslendings" var
minnst á þá ákvörðun bæjarstjórnar að
veita ábyrgð bæjarins fyrir láni til bygg-
ingar tveggja bráðabirgðahúsa, og sú ráð-
stöfun talin geta skapað varhugavert for-
dæmi. Annar þeirra manna, sem liefir
fengið þessa ábyrgð, hefir gefið blaðinu
þær upplýsingar, að hjá sér séu óvenju-
lega erfiðar aðstæður, en -ógerlegt að fá
lán án bæjarábyrgðar, og ætti ekki að
vera hætta á, að ábyrgð bæjarins á smá-
lánveitingu til sín skapaði neitt fordæmi,
sem valdið gæti erfiðleikum.
Það var að sjálfsögðu ekki ætlun „Is-
lendings" að mæla gegn því, að bærinn að-
stoðaði borgarana til þess að leysa liús-
næðisvandræði sín, því að það er bæjar-
félaginu skylt að gera, eftir því, sem hægt
ei. Hitt taldi blaðið — og telur enn —
geta verið varhugavert fyrir bæinn að
íara að ganga í ábytgðir fyrir byggingar-
lánum, því að erfitt geti orðið að tak-
marka þær úbyrgðir. Sé aftur ú móti svo
háttað með áðurnefndar ábyrgðir, að þær
séu svo sérstaks eðlis, að menn geti ekki
almennt til þeirra vitnað, þá er ekkert við
þeim að segja.
Skrítin grautargerð
AUMINGJA „Verkamaðurinn1 er nú að
reyna að blása fra sér reyknum, sem alveg
hafði blindað dómgreind hans um daginn
og heldur nú sýnilega, að hann sé kominn
út úr svartasta mökknum, því að forsíðu-
greinina í síðasta blaði kallar ritstjórinn
„Ihaldið í ljósi staðreyndanna". Við nán-
ari athugun þessarar greinar virðist þetta
ljós þó hafa verið sannkölluð grútartýra,
því að þessar svokölluðu staðreyndir eru
hinn furðulegasti 6amtímngur. Fyrst er
óskapast yfir því, að „Islendingur“ hafi
ekki farið að ræða húsbyggingamálin fyrr
verðum að standa fast á rétti
vorum, en um leið verðum vér
að gæta þess, að framtíð hins
unga íslenzka lýðveldis er undir
því komin, að oss takist að
tryggja sem bezt vináttu milli
þjóðar vorrar og engilsaxnesku
stórveldanna beggja vegna við
oss. Ef vér teljum eitthvað at-
hugavert í sambúð vorri við
þessi ríki, eigum vér að ræða
það með gætni og stillingu en
ekki ofstæki og skrílslátum.
kæmist sem fyrst upp. Var mik
ið rætt um brúarsmíði á Jök-
ulsá á árunum 1938—39, en af
framkvæmdum varð ekki vegna
gjaldeyrisvandræða. A stríðsár-
en „dagur er að kveldi kominn“. Síðan
kemur skáldleg lýsing af Jóni Árnasyni,
þegar hann stríkur ístruna, og niðurstaðan
af þeim hugleiðingum er svo sú, að „til sé
íhald á íslandi“. Eftir þetta koma svo
nokkrir velþekktir „frasar“ um bölvun
auðvaldsskipulagsins og barsmíði lögregl-
unnar á verkalýðnum og að lokum klykkir
blaðið út með þeirri staðhæfingu, að í-
haldið sé nú farið að óttast „frjálslyndi"
sitt. Hefði grein þessi sennilega notið sín
bezt í* skemmtiþætti „Dags“, sem hann
nefnir „Ut uin hvippinn og hvappinn".
„Verkamaðurinn" getur verið alveg ó-
hræddur um það, að ritstjóri „íslendings“
fékk engan „innblástur" frá „Verkamann-
inum“, er hann reit grein sína um hina
undarlegu synjun bankanna á lánveitingu
til húsbygginga bæjarstjórnarinnajr. Það
hefft: enginn Sjálfstæðismaðun, hvorki
fyrr né síðar, talið þá afstöðu Landsbank-
ans eðlilega. Hinsvegar verða hús ekki
reist með bægslagangi einum saman. Það
liggur ekkert fyrir, sem bendir til þess, að
bæjarráð hafi haldið slælega á þessum
málurn og ekki kunn nein sérstök afrek
kommúnista, enda hafa þeir liingað til
verið duglegastir að lieimta allar aðgerðir
af öðrum. „fslendingi" var vel kunnugt
um, að bæjarstjórn og bæjarráð vildi
leggja allt kapp ú að koma bæjarhúsun-
utn sem fyrst upp og blaðið taldi sig ekki
hafa neina ástæðu til þess að vantreysta
þessum aðilum um að leggja sig alla fram
við lausn málsins, allra sízt þegar jafn á-
kaflegir áhugasamir og úrræðagóðir menn
og kommúnistar úttu þar setu. Þegar hins
vegar varð ljóst, að málið væri að stranda
á afstöðu Landsbankans, taldi blaðið eðli-
legt að víta það viðhorf. Væri fróðlegt, ef
„Verkamaðurinn“ vildi benda á það, livar
Sjálfstæðismenn hefðu beitt sér gegn skyn
samlegum ráðstöfunum til þess að leysa
húsnæðisvandræði almennings.
„Verkamaðurinn" segir, að „íhaldið“
hafi eftir kosningar „hundsast" til að fall-
ast á byggingu bæjarhúsa fyrir atbeina
sósíalista. í næstu málsgrein á undan seg-
ir blaðið þó, að „íslendingur“ hafi fyrir
kosningar birt myndir af bæjarliúsunum í
Reykjavík og Svafar Guðmundsson liafi
sagt: „Svona eigum við einnig að byggja".
„Verkamaðurinn" telur víst, að lesendur
blaðsins gleymi efni þess um leið og þeir
hafa lesiff það, og kemur það sér líka vel,
þegar svona rökfærsla er notuð.
unum var auðvitað ekki viðlit
að reisa brúna, en þó voru fram
kvæmdir undirbúnar með því,
að nokkur hluti af benzínskatti
var lagður í sérstakan brúar-
sjóð, sem nú er varið til þess
að greiða kostnaðinn við smíði
brúarinnar.
Brúarsmíðin tekur tvö ár.
Gert er ráð fyrir, að brúin
verði fúllgerð næsta haust. Er
ekki hægt að vinna nema um
3 mánuði á hverju ári vegna
veðurs. Byrjað var á brúar-
smíðinni um miðjan júní í vor,
og verður unnið til september-
Ioka. Hafa um 65 manns unnið
við brúna í sumar, og hefir verk
ið unnizt vel.
Yfirverkstjóri við brúarsmíð-
ina er Sigurður Björnsson, sem
starfað hefir að brúargerð hér
á landi um marga áratugi.
Mikið mannvirki.
Brú þessi verður önnur mesta
brú á landinu — brúin yfir ölv-
usá er nokkru stærri — og því
hið mesta mannvirki. Er brúin
hengibrú, en þó með sérstöku
smði, því að turnar hennar eru
úr járnbentri steinsteypu og
einnig gólfið. Haf milli turna er
104 metrar, og er það mesta
brúarhaf hér á landi, þvl að haf
ölvusárbrúar er ekki neína 84
metrar. Hæð turnanna yfir brú-
argólf er um 15,5 metr., en hæð
þeirra frá vatnsborði er 20 m.
Sjást turnarnir því langar leiðir
að. Eru þeir mjög sterklegir.
Turnarnir voru fullgerðir fyr
ir nokkrum vikum, og er í þann
veginn verið að ljúka við að
steypa akkerin. Eru þau hvort
um sig um 800 tonn.
Breidd brúarinnar er 4.1
m'etrar.
Styttir teiðina um 85 km.
— Það verður mikil sam-
göngubót, þegar brú þessi er
komin upp, sagði Árni Pálsson
að lokum, því að leiðin milli
Austurlands og Norðurlands
styttist þá um 85 km.
Árni Pálsson, verkfræðingur
hefir verið eystra mestan hluta
sumars til þess að geta sem
bezt fylgzt með smíði brúarinn-
ar. Sagði hann, að sér væri
mikið kappsmál, að verkið gæti
gengið sem bezt, og brúin verið
fujlgerð á þeim tíma, er áætlað
hefði verið.
fsland viðurkennir sjálfstæði
Fiiippseyja.
Ríkisstjórn Islands viður-
kenndi hinn 10. þ. m. stofnun
lýðveldisins Filippseyja.
(Frétt frá utanríkis-
ráðuneytinu).
^ÞaníaSroi