Íslendingur - 19.03.1947, Blaðsíða 4

4
MiSvikudagur 19. marz 1947.
ObanfcaSrot
FRÁ LIÐNUM DÖGUM.
Nafnarnir í Fagurey.
ÍSLENDINGUR
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
MAGNÚS JÓNSSON.
Útgefandi: Útgájufélag íslendings
Skrifstofa Gránufélagsgötu 4.
Sími 354.
Auglýsingar og afgreiðsla:
Svanberg Einarsson.
Pó.thólf 118.
Lftíl
herkænska.
Ritstjóri „Dags“ er vel ritfær og
góður biaðamaðuiv en skrif hans í
síðasta blaði, er hann nefnir „Frá
herstöðvum til beggja handa“, virð-
ast óneitanlega benda til þess, að
hann sé ekki eins ntikill herforingi.
Hrópar hann nú sigri hrósandi, að
,,íslendingur“ sé kominn í algera
sjálfíieldu í skrifum sínum um dýr-
tíðina. En þá gerir herforinginn þá
miklu herfræðilegu skyssu, að í á-
kafahúm . að leggja „íslending11 að
velir' í þessari ímyndnðu „sjálf-
heldu“, ganar minn kæri starfsbróð-
ir út í slíkar ógöngur, að hætt er við,
áð hann „komist hvorki upp né nið-
ur,“ eins og hann sjálfur orðar það.
Sagt er, að Cató gamli hafi hatað
Kartagómenn svo mjög, að hann hafi
endað allar ræður sínar: „Auk þess
legg ég tií, að Kartagó verði lögð í
eyði.“ Má á svipaðan hátt segja, að
fjandskapur Framsóknarmanna í
garð Ólafs Thors hafi fætt af sér þá
hugsun, sem birtist í svo að segja
sérhverju tölublaði flokksmálgagna
þeirra: „Auk þess leggjum við til,
að Ólafi Thors verði kennt um alla
bölvun dýrtíðarinnar.“
Það er enginn vandi að kveða
upp dóma, ef maður gefur sér sjálf-
ur allar forsendurnar. Er „Dagur“
mjög rogginn yfir því, að ummæli
„íslendings" um það, að sundur-
lyndi og samtakaleysi stjórnmála-
flokkanna hafi eyðilagt allar raun-
hæfar aðgerðir gegn dýrtíðinni,
sárini ljóslega, að „íslendingur“
telji ógæfuna stafa af því, að Fram-
sókn hafi ekki tekið þátt í stjórn
landsins. Þetta er fullkomin rang-
færsla. „íslendingur“ benti á þá
staðreynd, að yfirleitt hefir ekki
verið fyrir hendi samkomulagsgrund
völlur milli neinna flokka um lausn
dýrtíðarmálsins, hvort sem þeir hafa
verið saman í stjórn eða ekki. Þetta
ósamkomulag má þó einkum rekja
til stéttaflokkanna, því að þeir hafa
hver um sig barizt gegn öllum kvöð-
um á sínar stéttir. Yfirleitt hafa allir
einstaklingar og stéttir hirt um það
eitt áð reýna að ná sem mestu í sinn
hlut, án tillits til afleiðinganna. —
Þetta veit öll þjóðin, og þótt Fram-
sókn hefði verið í stjórn, eru litlar
líkúr til, að það hefði haft í för með
sér einhverja hugarfarsbreytingu.
En svo kemur aðalrúsínan hjá
„Degi“:
„Hvernig stóð á því, að stjórn
Hermanns Jónassonar gat haldið
Hagstœð innkaup.
„ÍSLENDINGUR“ deildi í vetur nokkuð
á Viðskiptaráð fyrir það, að ráðið hirti
ekki nóg um það að hagnýta k.osti sam-
keppninnar á þann hátt að láta þá innflytj-
endur, er gerðu hagstæðust ínnkaup,' sitja
fyrir við úthlutun gjaldeyrisleyfa í stað
þess að veita innflutning9fyrirtækjum
nokkurs konar einokunaraðstöðu, með því
að miða leyfisveitingar við fyrri innflutn'
ing.
í stefnuyfirlýsingu núverandi ríkisstjórn-
ar er þetta sjónarmið fullkomlega viður-
kennt. Þar segir svo: „Reynt verði, eftir
því, sem frekast er unnt, að lála þá sitja
fyrir innflutningsleyfum, sem bezt og hag-
kvæmust innkaup gera og sýna frarn á, að
þeir selji vörur sínar ódýrast i landinu,
hvort sem þar er um að ræða einstaklinga
eða félög.“ Ber að fagna þessari stefnu
ríkisstjórnarinnar, því að þannig verða
vísitölunni niðri í 183' stigum írá
því í október 1941 og þar til stjórn
ól. Th. tók við völdum, en þá hækk-
aði hún um 89 stig á nokkrum mán-
uðum. og eftir að hann myndaði
stjórn 1944, hækkaði vísitalan raun-
' ....... /
verulega um 40—50 stig?“
Og svo segir ritstjórinn ósköp sak-
leysislega: „En til hvers er að
spyrja?“
Já. það er ástæða til þess að segja:
„Til hvers er að spyrja“. Til hvers
er ritstjóri „Dags“ að spyrja um at-
riði, sem hann mæta vel veit um.
Ástæðan er raunar augljós. Ef rit-
stjórinn skýrði satt og rétt frá stað-
reyndum, myndi hann afsanna meg-
inhluta þeirra staðhæfinga, sem stað-
ið hafa á annarri síðu blaðs hans í
hverri viku í marga mánuöi.
Hauetið 1941 bar Framsókn fram
frumvarp um lögfestingu kaupgjalds
og afurðaverðs. SjálfstæSisflokkur-
inn taldi frumvarp þetta óheppilega
orðað og vænlegra til árangurs að
vinna gegn dýrtíðinni með frjálsum
samningum framleiðenda og neyt-
enda. Lýstu stærstu verklýðsfélög
landsins því yfir, að þau hyggðu
ekki á kauphækkunarkröfur. Frum-
varpiö var því fellt. Ráðherrar Fram
sóknar ruku þá úr stjórn, en stóðu
aldrei upp úr ráöherrastólunum,
heldur sátu áfram meS hinum bros-
legustu rökserrídum. Þeir hugðu þó
á hefndir, eins og jafnan hefir verið
veikleiki þeirra. Yarð skjótt ljóst,
að þeir ætluðu sér að klekkja á Sjálf
stæðisflokknum fyrir afstöðu hans
til verðfestingarfrumvarps Eysteins.
Þann 9. des. tilkynnir mjólkurverð-
lagsnefnd undir forustu Páls Zóp-
hóníassonar stórfellda verðhækkun á
mjólk og mjólkurafurðum. Er þetta
glöggt dæmi um óheilindi Framsókn
armanna í dýrtíöarmálunum, því að
tæpum tveimur mánuðum áður vildu
Framsóknarmenn lögfesta bann gegn
verðhækkun landbúnaðarafurða.
Þegar Framsóknarmönnum hafði
þannig tekizt að gera að engu hina
svokölluðu „frjálsu leið“ og hæst
launuöu iðnaðarmenn heimtuðu
einnig kauphækkanir, gengu Sjálf-
hagsmunir almennings bezt tryggðir í
verzlunarmálunum.
Ný einokun.
EN ÞAÐ virðast ekki allir vera sammála
um að hagnýta á þenna hátt kosti sam-
keppninnar í verzluninni. Er komið fram
á Alþingi írumvarp, þar sem lagt er til, að
ákveðnir innflytjendur verði löggiltir til
þe.ss að annast innflutning til landsins.
Flutningsmaður þessa frumvarps er Gylfi
Þ. Gíslason. Er mjög undarlegt, að þessi
maður, sem mjög er kunnur störfum Við-
skiptaráðs og verðlagseftirlitsins, skuli
beinlínis leggja til, að ákveðnum fyrir-
tækjum sé._veitt einokunaraðstaða um all-
an innflutning lil landsins, því að honum
ætti að vera allra manna ljósast, að óheil-
brigðin í verzlunarmálunum hafa fyrst og
fremst stafað af því, að kosta samkeppn-
stæðismenn inn á lögþvingunarleið-
ina. Gekk Sjálfstæðisflokkurinn þar
að af fullum heilindum, þótt hann
væri ekki ýkja bjartsýnn á árangur.
ÞaS reyndist líka svo, aS kaupið
hækkaSi jafnt og þétt, vegna hinnar
feikilegu eftirspurnar eftir vinnuafli.
Jafnvel stjórnin neyddist til þess að
brjóla gerðardómslögin til þess að
stöðva ekki siglingar til landsins.
En svo gerast þau undur, að hinn
„þjóðholli“ Framsóknarflokkur
sveik sín eigin lög, rauk úr stjórn-
inni í fússi, en Sjálfstæðisflokkurinn
tók einn við stjórn landsins. For-
maður Framsóknarflokksin* gekk
sjálfur í lið með þeim öflum, sem
unnu gegn gerðardómnum. Lögin
voru því afnumin. Vísitalan hækkaði
auðvitaÖ stórkostlega, en það er
furÖuleg ósvífni hjá Framsóknarmál-
gagni að reyna að kenna Ólafi
Thors um þá hækkun og grobba af
afrekum Hermanns Jónassonar. —
Vitanlega var vísitalan stórhækkuð
áður en Hermann flýði undan stjórn-
arábyrgð, en vegna banns gerSar-
dómslaganna gegn kauphækkunum,
hafði kaup verið skráð miklu lægra
en það raunverulega var. Fyrri
hrakspár Sjálfstæðismanna um lög-
þvingunarleiöina höfSu því-fyllilega
rætzt.
Allar gáttir voru nú opnar fyrir
aukinni dýrtíð, og átti Framsókn
drjúgan þátt í því með loddaraleik
sínum. Síðari stjórnir hafa því átt
við ramman reip að draga, því að
hægara er að hleypa skriðunni af
stað en stöðva hana. Er það auðvit-
að hinn mesti barnaskapur að kenna
þeirri stjórn, sem situr á hverjum
tíma, um þá vísitöluhækkun, er verða
kann í hennar stjórnartíð. Til þeirr-
ar hækkunar geta legið orsakir langt
aftur í tímanum.
Það má Vafalaust að einhverju
leyti saka alla flokka um vettlingatök
I baróttunni við dýrtíðina, en í öll-
um bænum reyndu ekki, Haukur
minn, að telja fólki trú um, að Fram-
sóknarmenn séu englar í þeim sök-
um. Staðreyndirnar vitna alltof ber-
lega gegn ykkur.
Hinn spyr, hvað hann hafi til
marks um það. Hann kveðst hafa
séð mannaferð við naustin í Fagra-
dal. Heldur lifnaði félagi hans í
bragði við þessa sögu, og innti
frekar eftir. Segir Stefán þá sem var,
að tekizt hefði að koma bát á flot
og væri hann langt á leið kominn
fram að eynni. En fyrir það hagaði
Stefán Eggertsson þannig sögu
sinni og fór að öllu sem spaklegast,
að hann óttaðist, að nafna sínum
yrði of mikiS um, ef feginssaga
þessi bærist honum snögglega til
eyrna, svo mjög sem af honum var
dregið.
Bar nú bátinn að eynni von bráð-
ar. Varð þar fagnaðarfundur. Ekki
voru þeir félagar látnir nærast á
mjólkinni af brúsanum nema í smá-
sopum og mjög dræmt.
FerSin gekk vel til lands, og var
FriÖrik prestur þar kominn 1 sama
mund og þeir lentu. Stefán Eggerts-
son gat gengið óstuddur heim að
bænum, en nafna hans leiddu iveir
Kennarinn: Hvernig er þátíð af
„hann vaknar“.
Nemandinn: „Hann svaf“. /
★
Sigga: Hann geispaði þrisvar
meðan ég var að tala við hann.
Magga: Ætli hann hafi ekki verið
að reyna að komast að til að segja
citthvaÖ.
★
Hún: Góði Gústi segðu ekki nokkr-
um manni frá því, að þú hafir fylgt
mér heim.
Hann: Það skal ég ekki gera,
Ólína, ég skammast mín fyrir það
sjálfur.
★
Kona kom inn til blaðamanns og
bað hann að birta dánarfregn manns
ins síns.
„ÞaS kostar 3 krónur fyrir senti-
meterinn" segir blaðamaðurinn. —
„Það verður þó nokkuð kostnaðar-
samt, mælti konan, því að hann var
fullar þrjór álnir.“
★
Dómarinn: Hvernig datt yður í
hug að fara að stela reiÖhjóli úr
sjólfum kirkjugarðinum?
Ákærði: ÞaS stóð þarna og hallað
isl svo innilega upp að einum leg-
steininum, að ég þóttist viss um,
að eigandi þess hlyti að vera dáinn.
★
Ungur maður hafði kvongast móti
vilja foreldra sinna í fjarveru þeirra
og bað vin sinn að færa þeim fregn-
ina. „Segðu þeim fyrst“ sagði hann
menn eða báru. Þeir hresstust von
bráðar og komust fram til Akureyja,
er færi gafst. Vissu konur þeirra eigi
annað en að þeir hefðu verið á landi
allan tímann í bezta yfirlæti, og brá
mjög í brún, er þær spurðu hrakning
manna sinna og lífsháska þann, er
þeir hefðu komizt í.
Stefán Egggertsson fékk Friðriki
presti bróður sínum göngustaf sinn,
áður en þeir skilda, er á var skráð
bréf til hans með hrakningasögu
þeirra nafna. Var stafurinn geymd-
ur í Búðardal lengi og þótti hið
mesta gersemi. Var letrið dável gert
og bundið sem mest má verða.
Stefán Eggertsson fluttist úr Ak-
ureyjum skömmu síðar og að Ball-
ará, þar sem búið hafði faðir hans,
Eggert prestur Jónsson. Það var
oft er hann tók að reskjast og sat
með náfrændum sínum og vinum,
að hanji minntist jóla þeirra nafna
í Fagiýey, og mælti á þá leið, að
tvennar væru tíðirnar.
„að ég sé dauður, svo þeim verði
ekki alltof hverft við, þegar þú segir
þeim frá kvonfanginu.“
★
Það grunaði mig lengi, að hérna
myndi ég lenda. Bóndi sat í smiðju
sinni að smíðum og kynti steinkol-
um. Hann sér út um dyrnar ferða-
mann detta ofan um ís á ó, sern rann
fyrir neöan túnið. Hann hleypur til
og fær bjargaÖ marminum, en með
litlu sem engu lífsmarki, ber hann
heim í smiðju og fer að reyna að
láta hann vitkast. Leggur hann mann
inn í því skyni ofan ó gaflinn á
grúfu og vissi höfuðið fram, en
glóðin fyrir gaflinum beint undir
vitum hans. Eftir nokkra stund tokur
maðurinn að kippast viS og vitkast,
lýkur upp augunum, sér eldinn og
finnur kolareykinn. Verður honum
þá þetta að orði: „Það grunaði mig
lengi, aS hérna myndi ég lenda.“
GERT er róð fyrir því, að Noreg-
ur fari að selja raforku úr landi á ár-
inu 1949. Fyrsta línan, sem lögð verð
ur í þessum tilgangi, mun verða um
50 mílna löng og tengja saman raf-
magnskerfi Noregs og SvíþjóÖar.
Síðar mun verða lögð önnur lína,
sem á að ná íil Damnerkur. Kornið
hefir til tals að leggja neðansjávar-
línu tiLBretlands.
í TÉKKOSLÓVAKÍU er nú verið
að framleiða verkfæri og eimvagna
fyrir kínversku stjórnina.
Skoda-verksmiðjurnar eru nú í
fullum gangi og afgreiÖa þær pönt-
un Kínverjanna. Síðan í maí hafa
veriÖ framleiddar þar um 1000 bif-
reiÖar.
Framh. á 7. síðu.
(Frásögn P. Fr. Eggerz).
amart og aLvara.