Íslendingur - 19.06.1947, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 19. júní 1947
ÍSLENDINGUR
7
ÞANKABROT
Framh. af 4. síðu.
jafnframt nokkra grein fyrir því, hvernig
honum hefði verið varið. Tók hann það
fram, að mjög lítill hluti gjaldeyrisins
hefði farið til kaupa á óþarfa varningi.
Mætti fyrst og fremst rekja gjaldeyriseyðsl-
una til bætts efnahags fólks og inargvís-
legra framkvæmda, sem ekki hefðu fallið
undir nýsköpunina. I þessu sambandi
benti ráðherrann á það, að árið 1946 hefði
innflutningur á timbri numið 39 milj. kr.,
en 25 milj., árið áður, veiðarfærum 7 milj.
kr., en 3 milj. kr. árið'áður, sementi 11
milj. kr. í stað 8 milj. kr. 1945, vélum og
áhöldum 36 milj. kr. í stað 10. milj. kr. ár-
ið áður, rafmagnsvélum 21 milj. kr. í stað
16 milj. kr. 1945. Skip voru flutt inn fyrir
32.7 milj. kr., en enginn innflutningur
skipa 1945, og bifreiðar fyrir 33.6 milj. kr.,
en 15.4 ntilj. kr. árið 1945. Ef til vill gætu
menn kallað bifreiðarnar að einhverju
leyti munaðarvöru.
Þá vakti Emil Jónsson athygli á því,
sem reyndar Eysteinn Jónsson hafði skýrt
frá í útvarpsumræðunum um daginn, að
öll stríðsárin gerði útflutningur okkar ekki
hetur en greiða verðmæti innflutningsins.
Væri því ekki nema eðlilegt, að gengið
hefði á gjaldeyrissjóð landsmanna síðustu
tvö árin, þegar framkvæmdir hefðu verið
meiri en nokkru sinni áður, en hins veg-
ar horfin sú tekjulind, sem mest hafði
skapað af þessum gjaldeyri, þ. e. a. s. við-
skipti við hin erlendu setulið.
Þótt óneitanlega hafi mátt verja margri
krónu betur en gert liefir verið og þó eink-
um skipuleggja gjaldeyrismálin betur eftir
að sýnt var, að mjög þyrfti að skera niður
innflutning, er það ljóst, að aðdróttanir
Framsóknarmanna um vítaverða fjársóun
fjármálaráðherra fyrrverandi stjórnar er
ósæmileg blekking. Það ber heldur naurn-
r. ,t að lesta það, þótt almenningi hafi ver-
íð veitt meiri lífsþægindi en áður, og marg
vísleg ný tæki keypt til þess að létta fólki
störf þess. Það hefir nú þannig verið i
haginn búið fyrir þjóðina með ráðstöfun
verulegs hluta gjaldeyrissjóðsins lil kaupa
á fullkomnum framleiðslutækjum, að hún
þarf ekki að kvíða gjaldeyrisskorti, ef hún
ber gæfu til að skipa svo málum sínum, að
hin nýju framleiðslutæki verði ekki gerð
óstarfhæf vegna fjármálaöngþveitis innan-
lands. Það er vonandi að Framsóknar-
menn reynist þar slíkir afburða stjórn-
vitringar eins og ^ætla mætti af orðum
þeirra.
Er „Tíminri' andvígur
stjórninni? •
SKRfF „Tímans“ að undanförnu hafa
vakið nokkra furðu, ekki aðeins hjá Sjálf-.
stæðismönnum og Alþýðuflokksmönnum,
heldur einnig mörgum Framsóknarmönn-
um. Virðist blaðið engu minna kapp leggja
á það að afflytja málstað samstarfsflokka
sinna í ríkisstjórn en að gagnrýna liina ó-
sæníilegu stjórnarandstöðu kommúnista.
Er augljóst, að . þeim skrifum stjórna
menn, sem ekki eru ýkja vinveittir núver-
andi stjórnarsamvinnu lýðræðisflokkanna.
Er ekki óalgengt, að gælt sé við komrnún-
ista og látin í ljós hryggð yfir því, að ekki
skuli hafa orðið úr stjórnarsamstarfi
„vinstri" flokkanna. Hleypt var fyrir
skömmu af stokkunum sérstakri æskulýðs-
síðu, sem fyrst og fremst virtist ætlað það
hlutverk að níða Sjálfstæðismenn, og stóðu
þessir ungu Framsóknarmenn „Þjóðviljan-
um“ fyllilega á sporði í sóðalegu orðbragði
um Sjálfstæðisflokkinn og forustumenn
hans. Er augljóst af öllum málflutningi
„Tímans“, að það er andi Hermanns Jón-
assonar, hins vonsvikna keppanda urn for-
sætið í rauðri ríkisstjórn, sem þar svífur
yfir vötnunum.
♦
„Islendingur" hefir ekki hirt um að
taka skæting „Tímans“ til rækilegrar at-
huátlnar, enda ekki þörf á að afsaka gjörð-
ir Sjálfstæðisflokksins og formanns hans í
fráfarandi ríkisstjórn á nokkurn liátt. Um
það hefir líka þjóðin kveðið upp sinn
dóm, sem „Tíminn" fær naumast hreytt
með nöldri sínu. Ilitt telur „Islendingur"
mikilvægara, að öll þjóðholl öfl skipi sér
um núveraodi samstjórn lýðræðisflokkanna
til varnar gegn upplausnaröflum kommún-
ista, sem allt kapp leggja nú á að steypa
stjórninni af stóli, og það með hinum
þjóðhættulegustu aðferðum. Fari þetta
sljórnarsamstarf út um þúfur, er algert
stjórnmálaöngþveiti fyrirsjáanlegt. „ísl.“
mun eftir megni vinna að því, að þetta
samstarf geti -orðið sem traustast, en það
er ekki til lengdar hægt að una því, að
málgögn Framsóknarflokksins haldi uppi
rógi um formann Sjálfstæðisflokksins og
blekkingum um það merkilega starf, sem
hafið var undir forustu lians í fyrrverandi
ríkisstjórn.
Leiðinleg óstundvísi.
HER í hlaðinu hefir oft verið átalin
óstundvísi áheyrenda og áhorfenda í kvik-
myndahúsum og á ýmsum mannamótum.
Hitt er þó sízt betra, og lítt til þess fallið
að draga úr óstundvísi fólks, þegar auglýst
mót hefjast ekki á rétlum tíma. Ber það
líka vott um ótilhlýðilegt virðingarleysi
fyrir áheyrendum og áhorfendum. Því mið-
ur er þctta ekki fátítt, og einnig skortir
oft allmjög á um sæmilegan undirbúning.
Þetta þurfa forstöðumenn hinna ýmsu
móta og skemmlana hér í bæ að taka til
athugunar, enda ætti að vera auðvelt að
kippa því í lag. Félög eða einstaklingar
eiga ekki að efna til samkomu eða móts,
nema með góðum undirbúningi og nokk-
urn veginn örugg með það, að hver maður
sé á sínum stað á réttum tírna. Ostundvísi
er alltof almennur löstur í voru ágæta landi
og hefir oft í för með sér ýms óþægindi og
leiðindi. Ættti menningarsamtök í landinu
að reyna eftir megni að lækna þessa mein-
semd.
Auglýsið í Islendingi
Björn Franzson enn
korninn á stúfana.
FYRIR alllöngu síðan ritaði Björn
Franzson, einn af hinum kommúnistisku
fréttamönnum útvarpsins, greinar í „Þjóð-
viljann" um innlimum Eystrasaltsríkjanna
í Ráðstjórnarríkin og hélt þvf fram, að
Eystrasaltsþjóðirnar hefðu af fúsum vilja
beðið Rússa um að svifta þær sjálfstæði
sínu, og Rússar væru svo dæmalaust góðir
við þessar kúguðu þjóðir, að þær hefðu
aldrei lifað öðru eins sældarlífi. Mennta-
maður nokkur úr Eystrasaltsríkjunum,
Thedoras Bieliacinas, sem hér dvaldi land-
*
flótta úr „sælunni" tætti svo sundur þessi
fáránlegu skrif hins trúaða kommúnista,
að það stóð ekki steinn yfir steini. Þegar
rökin þraut, gripu kommúnistar til sinna
austrænu baráttuaðferða og heimtuðu, að
maður þessi yrði rekinn úr landi. Þar sem
hér ríktu vestræn lýðræðissjónarmið, varð
þó ekkert úr þessari pólitísku hefndarher-
ferð gegn hinum landflótta menntamanni.
Nú er Björn Franzson enn kominn af
stað með sama efni í „Þjóðviljanum" og
þykist sæmilega öruggur með fjarstæður
sínar, því að nú þarf hann ekki lengur að
óttast skrif Bieliacinas, en hann lézt hér
fjarri ættjörð sinni fyrir nokkru síðan. En
Björn Franzson má vera viss um það, að
íslenzka þjóðin, sem öldum saman hefir
barizt fyrir sjálfstæði sínu, mun allra þjóða
ólíklegust til þess að trúa þeim hlægilegu
staðhæfingum, að þrjár smáþjóðir, sem
fórnað höfðu blóði sínu til þess að öðlast
frelsi, hafi af frjálsum vilja beðið Rússa
um að liirða þetta sjálfstæði. Það gegnir
mikilli furðu, að hér á Islandi skuli vera
til nokkur maður, svo andlega blindur í
dýrkun sinni á öllum gjörðum erlends rík-
is, að hann skuli leyfa sér að bera á borð
fyrir þjóð sína slíkar fjarstæður. Megin-
hluti íslenzku þjóðarinnar skilur áreiðan-
lega og harmar hin ömurlegu örlög Eystra-
saltsþjóðanna, sem eftir aðeins 20 ára
frelsi verða nú aftur að búa við kúgun er-
Frá J/ðrum dögum
Framhald af 4. síðu.
að vitja þessara dauðu hesta. • Þeir
veiktust, fengu sting í augun, batn-
aði, þá frá þeim gengu. Um síðir
hertu þeir hugi sína, svo að þeir gátu
með harmkvölum náð hánum af hest-
unum, urðu þó sjónveikir og einn til
kvölds sj ónlaus, en alheilir síðan dag-
inn eftir.
1696:
Vorið var hart og kalt og gróður-
lítið. Hélzt peningafellir fram að far-
dögum. Dóu víða naut og kýr af
megurð. Heylaust á flestum bæjum
og matskortur .... Dóu af vesöld
nokkrar manneskjur fyrir norðan.
Á sama mánuði (júní) fæddi ær
ein lamb vanskapað í Bakkakoti í
Skorradal, svo stórt að vexti sem
þriggja vikna gamalt, með svínshöfði
og svínshári. Það vantaði efri skolt-
inn upp undir augnastaðinn. Hékk
svo tungan langt fram yfir kjálkana.
Voru þeir lausir frá hausskelinni. og
sást engin mynd til augnanna nema
skinnið eins og annars staðar. Eyrun
síð sem á dýrhundi, en fram úr haus-
skelinni hékk álíka og ærspeni lítill,
og var gat þar á. Að annarri sköpun
sem hrútlamb, litt sem svín.
Ekkja nokkur í Skagafirði deildi
við húskonu sína, úr hverjum deil-
um ekkjan fékk vitfirring.
Þjófnaður víða um landið. Hýdd-
ir í Skagafirði 8 þjófar, af þeim 3
markaðir.
Fyrir norðan urðu úti í fjúkum
um allraheilagramessuleytið 9 menn,
þar í ein kona.
lendrar harðstjórnar. Þá samúð getur
hvorki Björn Franzson né aðrir kommún-
istar upprætt.
HRINGUR DROTTNINGARINNAR AF SABA
við okkur alla í Zeu, til þess að geta stoiið varningi
okkar. Eg vona, að hann hafi ekki í hyggju að leika
svipaðan leik í nótt. Hundurinn getur ekki einu sinni
þolað hann!“
Aður en ég hafði tíma til svars, fékk ég sönnun fyrir
þessu. Því að Farao, stóri, guli hundurinn, sem hafði
fundið okkur í eyðimörkinni, kom, þegar hann heyrði
raddir okkar, fram úr einhverju skoti, þar sem hann
hafði legið. Hann dinglaði skottinu og kom í áttina til
okkar, en um leið og hann gekk fram hjá Sharach
stanzaði hann og urraði, og hárin risu á bakinu á hon-
um. Shadrach henti steini í hundinn og steinninn í fæli
hans. I sönut svipan réðist hinn slóri og sterki hundur
á hann, og ég hélt sannarlega, að hann myndi bíta
hann á barkann.
Við gátum náð lmndinum, áður en nokkurt slys varð.
En ég mun aldrei gleyma andliti Shadrach, skreyttu
hinum gömlu, blágulu örum og nú alveg afmyndað af
æði og ótta.
Eftir þenna atburð fór ég að sofa, en gat þó ekki
hrundið á brott þeirri hugsun, hvort þetta myndi verða
síðasti svefn minn á þessari jörð.
Þegar komið var undir kvöld, vaknaði ég við feiki-
lega háreysti. Eg heyrði greinilega hvella rödd Higgs,
gelt Farao og hálfkæfðar stunur og blótsyrði eins
Abati-mannsins. Eg hljóp út úr litla tjaldinu okkar og
sá þá einkennilega sjón. Prófessorinn hélt höfði Sha-
drach í vinstri handarkrika sínum eins og í skrúfstykki,
og með hægri hendinni barði hann Shadrach í andlitíð
af öllum kröftum. Og ég vil bæta því við, að hann
hafði krafta í kögglum. Rétt hjá stóð Kvik, hélt í
84
hálsbandið á Farao og virtist skemmta sér konunglega.
Flestir Abatimannanna voru þarna einnig og böðuðu
út öllum öngum á austurlenzka vísu. Orme vgr ekki
viðstaddur, því að hann lá og svaf meðan þetta gerð-
ist.
,,Hvað ertu að gera, Higgs?“ hrópaði ég.
„Það — hlýtur — þú — að sjá,“ hvæsti liann, og
hverju orði lét hann fylgja högg á hið áberandi nef
Sh'adrach. „Eg er að hamra á hausnum á þessu kvik-
indi. Nú, svo þú ætlar að bíta — ætlaðir þú að gera
það? Hafðu þá þetta — og þetta — og þetta! Guð minn
góður, hvílíkar tennur í honum! Gott, hann hefir ef til
vill fengið nóg núna.“ Allt í einu sleppti hann þorpar-
anum, sem kastaði sér til jarðar og lá þar stynjandi,
blóðugur og ófrýnilegur, svo að það var engan veginn
aðlaðandi að horfa á hann. Þegar félagar Shadrach
sáu hið aumkunarverða útlit félaga síns, nálguðust
þeir prófessorinn með ógnandi hnefum. Einn þeirra
dró meira að segja upp hníf sinn.
„Sting þú þessum grip á þig aftur, vinur minn,“
sagði liðþjálfinn, „annars lofa ég hundinum að ráð-
ast á þig, það sver ég þér. Hefirðu skammbyssuna við
hendina, læknir?“
Þótt maðurinn skildi ekki orð Kvik, skildi hann þó
sýnilega efni þeirra, því að hann slíðraði hnífinn ög
gekk aftur til hinna. Shadrach reis einnig á fætur og
hélt á eftir honum. Þegar hann var kominn í nokkurra
metra fjarlægð, sneri hann sér við, horfði á Higgs með
þrútnum augum og sagði:
„Þú mátt vera viss um það, þinn bölvaði heiðingi,
að ég gleymi ekki — og ég borga fyrir mig.“
85
Nú kom Orme einnig fram á sviðið og sagði geisp-
andi:
„Hver fjandinn er hér um að vera?“
„Eg skyldi glaður gefa fimm krónur fyrir einn pott
af ísköldu öli,“ svaraði Higgs, æði fjarri því efni, sem
um var spurt. Tók hann þó þakksamlega að drekka
dálítið af volgu og gruggugu vatni, sem Kvik rétti hon-
um í lítilli skál.
Higgs rétti Kvik aftur skálina og sagði: „Hafðu
þökk fyrir. Þetta var betra en ekki neitt. Og það er
hættulegt að- drekka mjög kalt, þegar maður er svona
glóandi heitur.
H\að um var að vera? Svo sem ekki mikið merki-
legt. Shadrach hafði gert tilraun til þess að gefa Farao
eitur. Það var allt og sumt. Eg sat og gaf honum gætur
með öðru auganu og sá hann ganga áð striknin-baukn-
um, hella dálitlu úr honum í kjötstykki og hnoða það
síðan saman. Og svo kastaði hann þessu í aumingja
hundinn. Eg gat í tæka tíð hrifsað kjötstykkið og kast-
að því yfir múrvegginn. Þar getur þú fundið það, ef
þú kærir þig um að gæta að því. Þegar ég síðan spurði
Shadrach, hvers vegna hann hefði gert þetta, kvaðst
hann hafa ætlað að losna við hundinn, áður en við
þyrftum að fara í gegn hjá Fungunum. Þar að auki
væri þetta hættulegt dýr, sem hefði reynt'að bíta hann
til bana þá um daginn, svo að það væri heppilegast að
vera laus við hann. En þá gat ég-ækki lengur haft stjórn
á mér. Eg þreif í fantinn, og þótt ég ekki hafi stundað
hnefaleika síðustu tuttugu árin, hafði ég hann brátt
undir. Eins og þú hefir séð, getur heldur enginn Aust-