Íslendingur - 27.08.1947, Blaðsíða 6

6
ÍSLENDINGUR
Miðvikud'iginn 27. ágúst. 1947
ÞAKPAPPI ]
— ágæt tegund — nýkominn í jl
Byggingavömverzlmi I
Tómasar Björnssonar li.f. I
Akureyri Sími 489
ICement * f
fyrjrlÉggjasidá. |
Timbur |
snemma í september. $
Byggingavöruverzlun Akureyrar h.f. |
A. alþjóðavettvangi
Framft. af 5. síðu.
Banda íkjamenn gætu komið til
hjálpar.
Bæði kommúnistar og sumir
jafnaðarmenn færa ótta Rússa
við árás Bandaríkjamanna sem
rök gegn Jung-áætluninni. —
Rússar gætu talið sér ógnað,
segja þeir, ef Svíar væru of
sterkir og kynnu því að neyða
Svía til þess að gerast leppríki
þeirra eða berjast ella.
BÍöð Frjálslynda flokksins
telja aðstoð Breta og Banda-
ríkjamanna einu vörnina gegn
Rússum. Frjálslyndir telja Jung
áætlunina of kostnaðarsama, en
vilja láta hefja samninga við
Breta og Bandaríkjamenn um
gagnkvæma aðstoð í ófriði.
Svíar þurfa ekki að velja á
milli þessara áætlana fyrr en á
r.æsta ári, en hinn mikli áhugi
Rússa á varnaráætlunum Svía
kann að valda því, að stjórnin
telji ráðlegt að taka ákvörðun
um tillögur Jung fyrir þann
tíma.
Félagsmálin munu sennilega
sitja fyrir Jung-áætluninni, ef
jafnaðarmenn fá að ráða. Ot-
gjöld til félagsmála, þ. á. m. elli-
styrkir, nema nú samtals. 240
milj. kr., en útgjöld til hervarna
eru áætluð 188 milj. kr.
Verði ekki um að ræða auk-
inn ágreining milli stórveld-
anna, er ekki ólíklegt, að sam-
komulag verði um framkvæmd
Jung-áætlunarinnar á þeim
grundvelli, að kostnaður fari
ekki fram úr annarri áætlun-
inni, sem minnst var á hér að
framan.
^Rússland
Framh. af 5. síðu.
manna í Moskvu. Forréttinda-
mennirnir — hershöfðingjar,
lögreglustjórar, þjóðfulltrúar
og aðstoðarþjóðfulltrúar, flokks
foringjar, uppfinningamenn,
verksmiðjustjórar, lærðir verk-
fræðingar, dansmeyjar, skáld
og listamenn — geta veitt sér
allan þann munað, sem fáanleg-
ur er í borginni. Þeir geta etið
góðan mat, drukkið góð vín,
klæðst góðum fötum og keypí
loðskinn handa eiginkonum sín-
um og ástmeyjum, búið í góð-
um og þægilegum íbúðum, haft
bifreið, bifreiðarstjóra, þjón og
sveitasetur. Hinir fátækustu
hafa rétt til hnífs og skeiðar og
búa í hinum hörmulegustu
hreysum. Menn arðræna ekki
beinlínis hver annan, eins og í
auðvaldslcndunum, en hitt er
víst, að sumir eru arðrændir ai
rikinu Vfgna annarra. Þegat
öllu er á iiotninn hvolft, kemuc
það út á eitt. Það er áberandi
stéttaskipting í Rúss^andi og
skriðdýrsháttur fyrir þeim, sem
komist hafa hátt. Fyrir ekki
iöngu sagði kona ein við mig, að
hún tilheyrði „hinni vinnandi
stétt,“ til aðgreiningar frá öðru
fólki.. Með öðrum orðum —
Rússar hafa komið á fót nýju
hagkerfi, en þeir hafa ekki
bægt burtu hinni óhjákvæmi-
legu tilhneigingu sumra manna
til að komast vel af og annara
til að ganga illa. Það er enn
hægt að sjá fátækling í Moskvu
leita sér að einhverjum ætum
bita í sorptunnunum —- alveg
eins og í flestum öðrum borgum
heimsins.
Víst er það, að í Rússlandi er
meiri spilling ‘ en í Bretlandi.
Það þarf ekki annað en lesa
Moskvu-blöðin reglulega, til
þess að verða þess var. Eg hef .
fyrir framan mig nokkur dæmi
þessa, er ég rita þetta og sum
harla skemmtileg. Eitt dæm'.ð
,er um kvikmyndastjóra, sem
lætur ættingja sína fá helztu
hlutverkin í kvikmyndum sín-
um, þótt þeir séu ekki vandan-
um vaxnir. önnur frásögnin er
um fólk, sem stjórnaði barna-
heimili, og fékk úthlutað mat-
vælum handa hundi, sem hét
Sharik, en hann var skrásettur
sem „Sharikov borgari“. Sú
þriðja er um verksmiðjustjóra,
sem stofnaði til dýrra veizlu-
halda fyrir opinbert fé, sú
fjórða um aðstoðarþjóðfulltrúa
tryggg'.ngamálanna, sem rak
gamlan bolsivíka úr íbúð hans
til að fá hana sjálfur, sú fimmía
um liðsforingja úr rauða hern- I
um, sem urðu að múta stjórn
opinbers viðgerðarverkstæðis
með vínföngum, til að geta feng
ið gert við einkenningsbúninga
sína, hin sjötta um stórkostlegt
benzínbrask, hin sjöunda um
mútur, til að fá sæti í járnbraut
arlest. Rússland hefur raunveru
lega ekki breytzt mikið. Eftir-
tektarverðasta frásögnin er þó
að mínum dómi um embættis-
mann í Penza, sem tekur sex
launagreiðslur fyrir sex stöður.
Honum tekst m. a. að vera
starfsmaður í rannsóknarstofu,
' yfirbókhaldari, starfsmaður út-
fararstofnunar og hjúkrunar-
maður á flugvelli og allt í einu.
Á hverjum morgni skilur hann
húfu sína eftir á einum staðn-
um, skjalatösku á öðrum, yfir-
höfnina á þeim þriðja og svo
framvegis. Á hverjum vinnu-
stað hefur hann einkaritara og
ef einhver hringir og spyr um
hann, svarar einkaritarinn, að
„Félagi þetta eða hitt sé þessa
stundina á fundi.“
Þá er það líka, að skriffinsk-
an er bölvun Sovétríkjanna.
Menn verða að kynnast henni,
til þess að g'eta gert sér grein
fyrir því, hvernig smá-embættis
menn kúga og fótum troða al-
þýðu manna. Ef menn marg-
falda óþægindin og tafirnar,
slóðaskapinn og ókurteisina, er
ríkir í brezkum opinberum skrif
stoium á stríðstímum, tuttugu
eða þrjátíu sinnum, þá fá menn
nokkra hugmynd um, hvernig
umhorfs er á þessu sviði í Rúss-
landi á friðartímum. Þetta er
svo sem ekkert undarlegt. Rúss
land hefur alltaf verið land
skriffinskunnar og ef einhver
breyting hefur orðið vegna hins
skipulagða ríkisbúskapar, þá
hefur híin verið til hins verra.
I sannleika held ég, að brezk-
um verkamanni muni ekki
þykja mikið til Rússlands koma,
ef hann kynntist því. Hann
mundi vissulega hafa gaman af
að kynnast landinu og hann
mundi rekast á margt, sem hon
um félli vel. Honum mundi
gremjast að mega ekki gagn-
rýna það, sem fyrir augun ber
og ég geri ráð fyrir því, að hann
mundi segja að lokum: „Jæja,
kannske þetta sé ágætt fyrir þá
og verði þeim að góðu. En það
hæfir mér betur, sem við höf-
um heima“. Ef þetta yrði niður-
staða hans, þá mundi hann kom
ast að skynsamlegri niðurstöðu.
HRINGUR DROTTNINGARINNAR AF SABA
\)iði sínu. Hvers vegna ættu þeir að fórna sér fyrir
málstað, sem fyrirfram er vitað, að er vonlaus? Ef þeir
beita lærdómi sínum í þína þágu og gegn mér, þá hefir
þú svarið, að þeir skuli fá að halda lífi, og ef til einnig
bróðir þeirra, sem er fangi þinn. Þú nefndir einnig
annan fanga, eða þjónn þinn nefndi hann — „Söngv-
ari Egyptalands“ er nafn hans. Einn hvítu mannanna
telur hann vera son sinn. Værir þú fús til að láta þenna
mann fá hann?“
Hún þagnaði, en Barung svaraði engu.
„Farið, vinir mínir,“ hélt hún áfram og sneri sér að
okkur. „Eg þakka yður fyrir þá löngu ferð, er þér
hafið tekizt á hendur mín vegna. I endurgjaldsskyni
mun ég senda yður gull að gjöf. Soldáninn mun sjá
um, að það kom.izt í yðar hendur. Eg þakka yður aft-
ur. Eg vildi óska, að ég gæti gert meira fyrir yður. En
ef til vill mætumst vér aftur í stríðinu. Hamingjan
fylgi yður.“
Hún þagnaði, og ég sá í gegnum þunnt slör hennar,
að hún horfði með eftirvæntingu á okkur. Soldáninn
veitti okkur einnig nána athygli. Hann strauk hið langa
skegg sitt og var hugsi. Hann fylgdizt sýnilega af á-
huga með sjónleik þessum, og hann virtist bíða með
eftirvæntingu eftir því, hvernig hann myndi enda.
„Nei, þetta gengur ekki,“ sagði Orme, er honum
hafði skilizt innihald þessara orða. „Higgs myndi
aldrei fyrirgefa okkur það, ef við hegðuðum okkur
óheiðarlega í því skyni að reyna að bjarga lífi hans.
Hann er alltof heiðarlegur til þess. En auðvitað átt þú,
læknir, sérstakra hagsmuna að gæta, og verður því
. * _ K'Áttfl
119
sjálfur að taka ákvörðun um þína afstöðu. Eg hygg,
að ég geti svarað fyrir liðþjálfann.“
„Eg hefi þegar tekið mína ákvörðun," svaraði ég.
„Og ég vona, að sonur minn myndi ella aldrei hafa
fyrirgefið mér, en þótt svo væri, verður það að ráðast.
Barung hefir heldur ekki gefið neitt loforð varðandi
hann.“
„Segðu honum þá þetta,“ sagði Orme. „Eg líð vítis-
kvalir í höfðinu, og eins og stendur, á ég ekki aðra ósk
en komast í rúmið, hvort það verður ofa;i jarðar eða
neðan, læt ég mig engu skipta.“
Eg gjörði eins og hann bað mig, en verð að viður-
kenna, að ég tók mér það nærri. Það er sárt að vera
kominn svoiia nálægt því takmarki, sem stefnt hefir
verið að í mörg ár, en verða svo aðúiissa alla von, að-
eins af því, að við urðum að gera skyluu okkar við
þessa konu. Hún var þó ekki annað en drotínari yfir
vesælum og úrkynjuðum þjóðflokki, en atvikin höfðu
hagað því svo, að við gáfum henni ákveðið loforð, ein-
mitt til þess að óskir mínar skyldu rætast. Ef við hefð-
um gelað gefizt upp með heiðri, hefði ég að minnsta
kosti fengið að sjá son*minn, sem ég nú ef til vill aldrei
myndi sjá framar.
Eg bað þó soldáninn að segja prófessornum hvert
orð, sem á milli okkar hafði farið, svo að hann skyldi
vita alla málavöxtu, hvað sem síðar yrði.
„Það legg ég við Harmac nafn,“ sagði Barung, er
hann heyrði þetta, „að þér hefðuð valdið mér von-
brigðum, ef þér hefðuð talað á annan veg, eftir að
kona hefir gefið yður slíkt fordæmi! Eg hefi áður
heyrt getið um Englendinga, bæði Arabar og kaup-
120
#
sýslumenn hafa sagt mér sitt af hverju um yður. Til
dæmis var einn, sem beið bana, er hann varði borg
nolckra gegn Múhameðstrúarmanni, er nefndi sig spá-
mann. Það var við Kartum við Níl. Mér er sagt, að
maður þessi hafi dáið hetjudauða, og þjóð yðar hefndi
hans síðar. Jæja, ég trúði riú ekki meira en svo þessari
sögu. Eg vildi láta yðúr sanna mér sannleiksgildi henn-
ar. Gott og vel, hvítu menn, ég hefi dæmt. Og ég er viss
um, að bróðir yðar með svörtu gluggarúðurnar mun
verða stoltur af yður, þótt það færi hann beint inn’ í
gin ljónsins. Óttizt ekki, hann skal fá að heyra hvert
orð. Söngvari Egyptalands, sem virðist þekkja tungu-
mál hans, skal segjá homnn þetta og yrkja ljóð, sem
sungið skal verða yfir hinum göfugu gröfum yðar. Og
farið nú í friði. Eg vona, að sverð vor fái að snertast
áður en öllu er lokið. Eri ekki nú. Þér þarfnizt hvíldar,
éinkum ungi særði maðurinn, sonur guðanna,“ og
hann benti á Orme. „Þú afkomandi konunga með hið
konunglega hjarta, leyf mér að kyssa hönd þína og
fylgja þér aftur til landa þinna, sem ég vildi óska að
væru þér verðugri þegnar. 0, ef vér værum þín þjóð.“
Maqueda rétti fram hörid sína, og um leið og soldán-
inn tók í hana, snart hann fingurgómana með vörum
sínum, hélt síðan í hana og reið samhliða henni upp
að skarðinu. Þegar við komum að innganginum, þar
sem Abatierarnir höfðu safnazt saman og fylgzt með
viðræðum okkar, heyrði ég þá tauta: „Soldáninn, sol-
dáninn sjálfur!“ Og ég sá Joshua prins í skyndi skjóta
nokkrum orðum að foringjunum í kringum hann.
„Sjáið nú, læknir,“ hvíslaði Kvik að mér. „Ef mér