Íslendingur


Íslendingur - 23.06.1954, Page 4

Íslendingur - 23.06.1954, Page 4
4 í SLENDINCUR Miðvikudagur 23. júní 1954 m - - - --------------.......... i i Kemur út hvern miðvikudag. Útgefandi: Útgájufélag íslendings. Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Jakob Ó. Pétursson, Fjólugötu 1 Sími 1375. Skrifstofa og afgreiðsla í Cránufélagsgötu 4, sími 1354. Skrifstofutími: Kl. 10—12, 1—3 og 4—6, á laugardögum aðeins 10—12. Prentsmiðja Björns Jónssonar h.f. Hefndarpólitík kratanna Það eru ekki margar vikur liðnar síðan ritstjóri Alþýðumanns- ins var að reyna að koma sjálfum sér til að trúa því, og jafnframt lesendum sínum, að Sjálfstæðisflokkurinn væri ærið hefnigjarn. Mundi hann þegar hafa tekið upp „hefndarpólitík“, er beindist gegn samstarfsflokki hans í ríkisstjórn, Framsóknarflokknum, og þá einkum varnarmálaráðherra flokksins. Byggði hann þessa „skarplegu“ ályktun sína á ummælum, er viðhöfð hefðu verið í svonefndu „Flugvallarblaði“, en ri’stjóri þess hefði einhvern tíma verið í félagsskap ungra Sjálfstæðismanna. Eigi hirti ritstjórinn um að rifja upp dæmi úr sögunni, er etutt gæti þessa ályktun hans um hefnigirni Sjálfstæðisflokksins, og var þess lílil von. Hins vegar munu flokksbræður hans í bæjarstjóm ísafjarðar hafa gengið með hefndarfyriræ'lanir í huga þá hina sömu daga og ritstjórinn beindi orku sinni í að byggja upp grein- ina um hefndarpólitik Sjálfstæðisflokksins. Og skal sú saga hér sögð. Starf yfirlæknis við sjúkrahús ísafjarðar er auglýst laust til um- sóknar, en það starf veitir bæjarstjórn ísafjarðar. Tvær umsóknir berast: Frá Úlfi Gunnarssyni, lækni í Danmörku, og Kjartani J. Jóhannssyni aðstoðarlækni við Sjúkrahús ísafjarðar. Báðir þessir umsækjendur eru að dómi heilbrigðisstjórnar hæfir til að takast s'.arfið á hendur. Heilbrigðismálaráðuneytið mælir með ráðningu Kjartans, sem verið hefir aðstoðarlæknir við sjúkra- húsið um tvo áratugi og þar af í 4 ár yfirlæknir þess, auk þess sem hann var það oft líma og tíma í fjarveru yfirlæknis. Landlæknir taldi einnig langa reynslu Kjartans og þekkingu hans þunga á met- unum. Því síðan hann varð læknir, hefir hann aflað sér framhalds- menntunar til slíks starfs í Þýzkalandi, Danmöíku, Englandi og Bandaríkjunum, og nýtur óskoraðs trausts í læknisumdæminu. Það er því einróma álit þeirra, er líta hlutlaust á málið, að embætti þetta hefði átt að veita Kjartani J. Jóhannssyni, en meirihluti bæjar- stjórnar ísafjarðar (4 kratar og einn Framsóknarmaður) cam- þykktu að veita það hinum umsækjandanum, Úlfi Gunnarssyni. Þeir sem málum eru kunnugir á ísafirði, vi’a vel, að afstaða Kratanna og Framsóknarmannsins miðast ekki við það, að þeir cf- ist um hæfni Kjartans til starfsins. Öðru nær. Hitt vita þeir, að Kjartan vann við síðustu kosningar kjördæmið af flokki Krata, og þess varð að hefna, er færi gæfist. Úlilokun hans frá yfirlækniss’arf- inu kynni 1 ka að geta leitt til þess, að læknirinn sækti um starf annars staðar og ísfirzkir Kratar losnuðu við hann úr kjördæminu. Og brottflutningur hans gæti vakið möguleika á því, að fylgi Krat- anna rélti við aftur. Hér er þá þessi hefndarpólitík í allri sinni nekt, sem ritstjóri Alþýðumannsins heldur að finnist helzt hjá Sjálfstæð- flokknum. Engin nýlunda er það, að Alþýðuflokkurinn telji sig lítt varða um álit eða tillögur um val manna í stöður. Meðan hann átti menntamálaráðherrann var ekki verið að taka tillit til álits Há- skólaráðs um embæ'.taveitingar við Háskólann. Dósentsmálið er enn í minni miðaldra manna og eldri, og fleiri hliðstæðar cmbætta- veitingar. Það situr því sízt á Alþýðuflokknum eða málpípum hans að tala um hefnigirni eða hefndarpólitík. Milljónahallir »öreiganna(( Fyrir nokkrum vikum festi Sósíalistaflokkurinn lcaup í ctórri húseign í Reykjavík fyrir 1 millj. krónur, er verða skyldi félags- heimili eða m. ö. o. samkomustaður fyrir kommúnistasellurnar í Reykjavík og bera nafn Sigfúsar heitins Sigurhjartarsonar. Skýrði Þjóðviljinn kjósendum kommúnista frá því, að þeir ættu að hafa lagt fram fé þetta fyrir 17. júní, og munu sumir hafa tekið þetta í klárus'u alvöru. Einstaka heittrúaðar kommúnistasálir tóku þetta svo bókstaflega, að þær afturkölluðu pöntun á gólfteppi eða öðrum mannlegum þægindum til að leggja andvirðið í „Sigfúsargarð“, eftir því sem Þjóðviljanum hefir sjálfum sagzt frá. En aðrir vissu betur. Þótt kommúnis'inn hefði látið eftir sér að kaupa gólfteppið, var engin hætta á að milljóninni yrði ekki náð 17. júní og það þótt þær hefðu þurft að vera tvær. Svo vanir eru menn orðnir fjársöfnunum Þjóðviljans til sinnar eigin útgáfu og 75 ára: Lárus J. sundkennari Lárus J. Rist. Lágraynd eftir Ríkarð Jónsson. S. 1. laugardag varð einn góð- kunningi margra hinna eldri Ak- ureyringa og Eyfirðinga, Lárus J. Rist, 75 ára, eins og sagt var frá í síðasta blaði, og var hann þá í heimsókn hingað á fornar siöðvar. Þótt Lárus Rist sé barnfæddur í Kjósinni kom hann á bernsku- árum norður til Eyjafjarðar og ólst þar upp til fullorðinsára. Faðir hans, Jóhann P. Rist, bjó lengst að Botni í Hrafnagils- hreppi, og voru þeir feðgar báðir oft við þá jörð kenndir. Lárus stundaði nám í Möðru- vallaskóla árin 1897—99, en fór fám árum síðar til náms við lýð- háskólann að Askov. Þar varð hann fyrir drjúgum áhnfum af nýjum félagsmálahreyfingum, einkum ungmennafélagshreyfing- unni og varð hrifinn af þeim anda, er þar ríkti um líkamsrækt. Réðst hann því síðar á þekktan fimleikakennaraskóla í Kaup- mannahöfn og tók þar fimleika- kennara- og sundkennarapróf. Þegar heim kom, tók hann að stunda sundkennslu og fimleika- kennslu og varð brátt fimleika- kennari við Gagnfræðaskólann á Akureyri. Jafnframt stundaði hann barnakennslu og tíma- kennslu í dönsku, reikningi o. fl. greinum. Þá tók hann all-mikinn þátt í ungmennafélagshreyfing- unni fyrstu árin, og var allsstaðar liðtækur, þótt hann ætti ekki ætíð samleið í skoðunum með þeim, sem hann vann með. T. d. telur hann sig hafa haft sérstöðu í íþróltamálum. Þegar aðrir vildu sérhæfa íþróltamennina í ákveðn- um greinum frjálsra íþrótta til mikilla afreka og meta, lagði hann alla áherzlu á það, er hann vill nefna UPPELDISLEIKFIMI, en hana taldi hann eingöngu miða að því að skapa heilbrigða sál í heilbrigðum líkama, sem ætti að vera æðsta takmark íþróttanna. Þegar minnst er brautryðjenda í íþróttum hér á landi, fer ekki hjá því, að nafn Lárusar Rist verði þar ofarlega á blaði. Hann er fyrsti íslendingurinn, sem komið hefir opinberlega fram á svið með fimleikaflokk, og hann er fyrsti íslendingurinn, sem þreytt hefir sund þvert yfir Eyja- fjörð. Þótt hann yrði fyrir því óhappi í byrjun sundnáms að missa skinnbelginn af baki sér og sökkva í Laugalandspollinum, beit hann á jaxlinn, er honum hafði verið bjargað, og mælti stundar- hátt: „Ég skal samt lœra að synda!“ Og við það var meira en staðið. Á fundi í U. M. F. A. í ársbyrjun 1907 stigu nokkrii fullhugar á stokk og strengdu heit um að vinna ákveðin afrek eða ná einhverju ákveðnu tak- marki. Heitstrenging Lárusar Rist var sú, „að synda yfir Eyja- fjörð innan jafnlengdar, alklædd- ur og í sjófötum, á bilinu frá Glerárósum og inn að Leiru, en áskil mér rétt íil að kasta klæðum á sundinu, ella minni maður heita.“ Og Lárus stóð við sitt heit 6. ágúst það ár. Og síðan hefir hann mörgum manninum kennt þá íþrótt að fleyta sér í vatni, fyrst árum saman hér á Akureyri og í nágrannasveitunum, en síðast í Hveragerði, þar sem hann á efri árum byggði myndarlega sund- laug og kenndi þar sund árum saman. Og nú, á 75 ára afmælis- daginn, synti hann 200 metrana í samnorrænu sundkeppninni hér uppi í Grófargilinu, þar sem hann hafði svo löngum áður staðið á bakkanum og kennt hinum ungu tökin. Og þegar hinn hvítskeggj- aði öldungur er spurður að, hvort þessi sundraun hafi ekki reynzt honum erfið svo göinlum, er hann fljótur til svars: „Nei, það var ekkert erfitt. En það er erfitt að ganga upp kirkjutröppurnar.“ íþróttahreyfingin í landinu stendur í mikilli þakkarskuld við hinn aldna heiðursmann. Og þá fyrst og fremst íþróttahreyfingin á Akureyri. Og tryggð hans við Eyjafjörð og Akureyri mætti verða öðrum til fyrirmyndar. Á gamalsaldri ræðst hann í að kaupa jörðina Botn í Eyjafirði, þar sem faðir hans hafði lengst búið og hann sjálfur dvalið sín þroskaár. Síðar afhendir hann Akureyrarbæ jörðina að gjöf með þeirri ósk, að þar mætti klæða holtin og móana skógi og kenna yngri borgurunuin að meta kosti moldar og gróðurs við verk legt nám. Slíkt er fögur kveðja til gamalla heimahaga. Þrátt fyrir háan aldur er Lárus J. Rist þráðbeinn á velli og jafn- ungur í anda og fyrr. Sjálfur er hann talandi vitni þess, að stefna hans í líkamsuppeldi hefir átt fyllsta rétt á sér. Megi ævikvöld hans verða hlýtt og bjart, svo sem hann verðskuldar. J. Ó. P. súlureikningsins fræga á forsíðu blaðsins. Engum dettur í hug að æ!la, að hin „þrautpínda" og „arðrænda“ íslenzka alþýða haldi ein uppi dýras'.a blaði landsins, dýrustu bókaútgáfum á landinu til kynningar á menningu og friðarbaráttu Ráðstjórnarríkjanna með fleiru. Jafnvel þótt kunnugt væri um, að allflestir auðugustu menn þjóðarinnar fylltu hinn síminnkandi kommúnistaflokk, yrðu fáir fil að trúa því. Sjálfsagt muna margir eftir því, hve ótrúlegt Þjóð- viljanum þótti á sinni tíð, að eilt af stærstu bókaforlögum landsins hefði staðið undir úlgáfu einnar bókar (Ég kaus frelsið). Nei, bók- in hlaut að vera gefin út fyrir styrk frá Bandaríkj unum sagði blað- ið! Annað mál er hitt, að MÍR eða Mál og menning hefði ekki þurft að kveinka sér við útgáfu nokkurra slíkra bóka með „öreig- ana“ í landinu að bakhjarli. Þótt kommúnistaflokkurinn á íslandi sé æ kyrkingslegri með ár- unum, mun hann enn um sinn eiga nóga „öreiga“ til að „splæsa“ í milljónahallir, þegar þess þykir við þurfa. Ekkert annað en setja samskot í gang og smáhækka súluna á forsíðu Þjóðviljans, þangað til upphæðinni er náð eða vel það. Skilagrein fyrir því fé, sem þannig er „kreist undan blóðugum nöglum þrautpíndrar alþýðu“ (svo að orðalag kommúnista sé viðhaft), verður kannske ekki birt strax að söfnun lokinni. En hvað varðar okkur um það? Síðustu dagana hefir sézt bregða fyrir á götum bæjarins tæplega meðalháum manni, tein- réttum, kvikum á fæti og með myndarlegt alskegg að nítjándu aldar tízku — enda verðlauna- skegg úr Reykjavík. Enginn skyldi halda, að maður þessi hafi orðið hálfáttræður á laugar- daginn var og haldið upp á af- mæli sitt raeð því að synda 200 metra í sundlaug Akureyrár. En okkur skilst það betur, þegar á daginn kemur, að þar er á ferð gamalkunnugur Akureyringur, Lárus Rist, sem um áratuga skeið var mestur frömuður leikfimi og sundmenntar hér á Norðurlandi. Lárus er fæddur að Seljadal í Kjós 19. júní 1879. Þriggja ára

x

Íslendingur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Íslendingur
https://timarit.is/publication/675

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.