Íslendingur - 08.08.1958, Blaðsíða 6

6
ISLENDINGUR
lJt§vörin I Aknre^rar-
kanpstað 1058
Fostudagur 8. ágúst 1958
Sparifjdrsðfnunjii 4 drn
Þessi fyrirtœki bera hœstu útsvör:
KEA ......................... 305.900
SÍS ......................... 237.400
Olíufélagið h.f.............. 226.500
Amaro klæðagerð h.f.......... 154.800
Linda h.f.................... 101.100
Útgerðarfélag KEA h.f......... 89.100
Útgerðarfél. Akureyringa h. f. 80.000
Kaffibrennsla Akureyrar h.f. 68.550
Slippstöðin h.f. 55.900
Byggingav.verzl. T. Bj. h.f. 52.750
Valbjörk h.f. 46.800
Olíuverzlun íslands h.f. 46.200
Valhöll h.f. 45.800
Bókav. G. Tr. Jónssonar h.f. 41.550
Þórshamar h.f. 41.500
Skeljungur h.f. 39.500
Grána h.f. 35.950
Nótastöðin h.f. 34.800
Bílasalan h.f. 29.200
Klæðav. S. Guðmundssonar h.f. 28.900
Vélsmiðjan Oddi h.f. 28.750
I. Brynjólfsson & Kvaran 27.400
Vöruhúsið h.f. 26.600
Netagerðin Oddi h.f. 23.700
Atli h.f. 22.100
Prentverk O. Björnssonar h.f. 21.100
Blaða- og sælgætissalan s.f. 20.600
BSA-verkstæði h.f. 19.850
Verzlunin Drifa h.f. 19.150
Brauðg. Kr. Jónss. & Co. sf. 18.750
Byggingavöruv. Akureyrar h.f. 18.450
Ólafur Ágústsson & Co. s.f. 18.250
Smjörlikisgerð Akureyrar h.f. 18.250
Sameinuðu verkst. Marz h.f. 18.150
Pétur & Valdimar h.f. 17.350
Verzlunin Eyjafjörður h.f. 17.250
Efnagerð Akureyrar h.f. 17.050
Möl & Sandur h.f. 16.900
Einstaklingar:
Kristján Kristjánsson Brg. 4 55.500
O. C. Thorarensen, Bjarmast. 9 51.900
B. Laxdal Eyrarlandsv. 8 46.750
Guðm. Jörundsson Helgamstr. 44.600
Kristján N. Jónsson Þingv. 41.350
Friðjón Skarphéðinsson, Hmstr. 38.550
Brynj. Sveinsson Skólastíg 36.550
Herm. Stefánsson Hrafnagilsstr. 35.700
Valtýr Þorsteinsson Fjólug. 34.850
Valg. Stefánsson Oddeyrarg. 34.300
Bemharð Stefánsson Strandg. 30.800
Helgi Skúlason Möðruvallastr. 29.700
Jakob Frímannsson Þingvallastr. 29.100
Tómas Bjömsson Gilsbakkaveg 28.350
Sigurður Jónsson Skólastíg 27.600
Jónas H. Traustason Ásveg 27.050
Einar Guðmundsson Klettaborg 26.800
Jón E. Sigurðsson Hafnarstr. 26.500
Anna Laxdal Brekkugötu 26.250
Bjarni Jóhannesson Þingvstr. 26.200
Guðm. K. Pétursson Eyrarl.v. 25.850
Hólmsteinn Egilsson Bjarmastíg 25.800
Steindór Kr. Jónsson Eyrarveg 25.600
Ólafur Jónsson Munkaþvstr. 25.400
Páll Friðfinnsson Kaldbaksveg 25.300
Brynjólfur Brynjólfsson Þingv. 24.750
Irene Gook, Ráðhústorgi 24.650
Jónas Snæbjörnsson Möðruv. 23.850
Ólafur Thorarensen Brekkug. 23.650
Sverrir Ragnars Þingvallastr. 23.600
Guðm. Skaftason Brekkug. 23.250
Sigurður Sölvason Munkaþv. 23.150
Jóhann G. Benediktss. Eyrarl.v. 22.750
Pétur Jónsson Hamarstíg 22.650
Skarphéðinn Ásgeirss. Helgam. 22.550
Þorsteinn Davíðsson Brekkug. 22.550
Snorri Guðmundsson Hafnarstr. 22.500
Jóhann Þorkelsson Ránarg. 21.150
Svavar Guðmundsson Bjarmastíg 21.100
Einar Sigurjónsson Aðalstr. 20.900
Jón Sigurgeirsson Klapparstíg 20.900
Ásgeir Jakobsson Eiðsvallag. 20.850
Kurt Sonnenfeldt Munkaþv. 20.800
Eyþór H. Tómasson Brekkug. 20.650
Stefán Guðnason Oddag. 20.650
Jón F. Jónsson Víðimýri 4 20.600
Þorsteinn Austmar Lundargötu 20.600
Jóhann Frímann Hamarstíg 20.300
Bjarni Rafnar Ásabyggð 20.000
Ingólfur Lilliendal Fagrastr. 20.000
Guðmundur Knutzen Hafnarstr. 19850
Jón M. Árnason Eyrarveg 1 19.800
Þorsteinn Stefánsson Skólastíg 19.700
Tryggvi Gunnarsson Víðimýri 19.500
Stefán Helgason Aðalstræti 19.500
Knudt Otterstedt Oddeyrarg. 19.500
Jón Guðmundsson Þórunnarstr. 19.400
Steindór Steindórsson Munkaþ. 19.350
Jóhann Sigurðsson Norðurg. 19.250
Eiríkur Jónsson Fjólugötu 18.950
Bjarni Skagfjörð Grænumýri 18.900
Guðm. Gunnarsson Laugagötu 18.800
Ármann Helgason Hafnarstr. 18.700
Sverrir Pálsson Möðruvstr. 18.550
Baldur Ingimarsson Hafnarstr. 18.250
Elías Tómasson Helgamstr. 18.150
Þórður Snæbjörnsson Ránarg. 17.950
Stefán Reykjalín Holtagötu 17.950
Stefán Halldórsson Eyrarveg 17.950
Friðrik Magnússon Aðalstræti 17.650
Jón B. Jónsson Grænugötu 17.600
Baldvin Þorsteinsson Löngumýri 17.450
Steingr. Guðmundsson Strandg. 17.300
Leó Sigurðsson Oddeyrarg. 17.250
Gunnar Brynjólfsson Bjarmastíg 17.150
Arnþór Þorsteinsson Bjarmastíg 17.100
Guðm. Guðmundsson Helgam. 17.050
Bjarni Rósantsson Helgam. 16.850
Stefán Ág. Kristjánsson Eiðs. 16.850
Árni Jónsson Gilsbakkaveg 16.800
Gísli Ólafsson Iloltagötu 16.700
Axel Björnsson Ilelgamstr. 16.700
Pétur Sigurgeirsson Hamarst. 16.600
Jón Benediktsson Laxagötu 16.550
Steinn Steinsen Hafnarstr. 16.500
Gunnar Schram Hafnarstr. 16.500
Vilhjálmur Þorsteinss. Eiðsv. 16.500
Ingimundur Árnason Oddeyrarg. 16.500
Friðþj. Gunnlaugsson Gránuf. 16.500
Reglur um álagningu
útsvara.
I. TEKJUR:
Útsvarsskyldar tekjur eru hreinar
tekjur til skatts, samkv. lögum nr. 46,
1956, um tekju- og eignaskatt, sbr. 1. nr.
36, 1958. Hefir því við ákvörðun út-
svara verið leyfður allur sá frádráttur,
sem heimilaður er eftir þeim lögum,
þar með talinn fæðis- og hlífðarfata-
kostnaður sjómanna á fiskiskipum og
aukafrádráttur sömu aðila, ferðakostn-
aður þeirra skattgreiðenda, er fara
langferðir vegna atvinnu sinnar, kostn-
aður vegna heimilisstofnunar og náms-
kostnaðar hjá gjaldanda og 50% frá-
dráttur af tekjum giftrar konu, sem hún
aflar með vinnu utan heimilis. Enn-
fremur sérstakur ómagafrádráttur hjá
einstæðum foreldrum. Frádráttur 6am-
kvæmt 7. mgr. 8. gr. laganna er þó ekki
heimilaður, né sérstakar fyrningaaf-
skriftir. Til tekna eru ekki taldir vext-
ir af skattfrjálsu sparifé né sá eigna-
auki, sem stafar af aukavinnu, sem ein-
staklingar leggja fram utan venjulegs
vinntitíma við byggingu íbúða til eigin
afnota.
1. Einstaklingar:
Frá tekjum eins og þær eru ákvarð-
aðar skv. framanskráðu er dreginn per-
sónufrádráttur kr. 5000.00 fyrir konu
og hvert barn innan 16 ára aldurs, sem
er á framfæri gjaldanda. Frekari frá-
dráttur á útsvari er veittur þeim gjald-
endum, sem á hefir fallið kostnaður
vegna veikinda eða slysa, ennfremur ef
starfsgeta þeirra er skert vegna örorku
eða aldurs.
Af tekjum eins og þær eru ákvarðað-
ar samkv. ofanrituðu reiknast útsvar
samkvæmt eftirfarandi reglum:
Af 17—40 þús. kr. reiknast kr. 550.00
af 17 þús. og 20% af afgangi.
Af 40—60 þús. kr. reiknast kr.
5150.00 af 40 þús. og 21—24% af af-
gangi.
Af 60 þús. kr. og þar yfir reiknast kr.
9710.00 af 60 þús. og 25% af afgangi.
2. Félög:
Af 1000—20000 þús. kr. greiðist kr.
200.00 af 1000 og 20% af afgangi.
Af 20000 og þar yfir greiðist kr.
4000.00 af 20000 og 25% af afgangi.
II. EIGN:
Eign til útsvars er skuldlaus eign til
skatts skv. 1. nr. 46, 1954 að viðbættu
25% af mati fasteigna. Hlutafjáreign
er ekki útsvarslögð hjá einstaklingum,
heldur á hana lagt hjá viðkomandi fé-
lögum. Af eignum greiðist útsvar sam-
kvæmt eftirfarandi reglum:
Af 10—70 þús. kr. reiknast 30 kr. af
10000 og 4—9% af afgangi.
Af 70—120 þús. kr. reiknast 420 kr.
af 70 þús. og 10—14% af afgangi.
Af 120 þús. kr. reiknast 1020 kr. af
120 þús. og 15% af afgangi.
III. UMSETNING:
Gjaldendum, sem hafa með höndum
atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi,
er gert að greiða útsvar af umsetningu
þeirra, en umsetningin telst heildarsala
vöru, vinnu og þjónustu.
Rekstursútsvör voru lögð á eftir þess-
um reglum:
0.4% útgerð, heildverzlun, kaffi-
brennsla og kolaverzlun.
0.5% iðnaður.
0.75% verzlun og annað ótalið.
1.3% olíusala.
3% verzlanir með kvöldsöluleyfi.
Akstur fólksbifreiða kr. 800.00 og
vörubifreiða kr. 500.00 á bifreið.
Á öll útsvör ákvörðuð samkv. fram-
anskráðu var bætt 10% álagi.
Heima er bezt,
7. hefti þessa árgangs er nýútkom-
ið. Hefst það á ritstjóraspjallinu
„Akrar hylja móa“, en síðan rit-
ar Steindór Steindórsson um
Klemenz á Sámsstöðum, en hann
um Tilraunastarfið á Sámsstöð-
um. Þá er framhald sagna Magn-
úsar á Syðra-Hóli og Sigurður
Egilsson ritar greinina Um veiði-
skap í Laxá. Þá eru pistlar úr ald-
argömlum blöðum, Tvö ljóð eftir
Hallgrím frá Ljárskógum, Undir
jökli eftir Stefán Jónsson og í-
þróttir eftir Sigurð Sigurðsson.
Enn eru framhaldssögurnar
Stýfðar fjaðrir og Sýslumanns-
sonurinn. Sitthvað fleira er í rit-
inu til fróðleiks og skemmtunar.
Að venju prýðir fjöldi mynda rit-
ið.
Sparifjársöfnun skólabarna hef-
ir nú starfað í 4 ár. Hún hafði frá
upphafi það markmið, að vera-
börnum til leiðbeiningar í spar-
semi og ráðdeild.
Var þetta starf hafið að frum-
kvæði Landsbankans og kostað af
honum, og gert í samráði við yfir-
stjórn fræðslumálanna og kenn-
arasamtakanna í landinu.
Hófst starfsemin með því haust-
ið 1954, að Landsbankinn gaf
hverju ^jarni í landinu, á 7—13
ára aldri, 10 krónur, er leggjast
skyldi inn í sparisjóðsbók.
Haustið 1955 gaf bankinn 10
krónur hverju barni, sem varð 7
ára á því ári, og hið sama hefir
hann gert sl. 2 ár.
Hefir Landsbankinn þannig á
þessum 4 árum gefið skólabörn-
um í landinu nálega 300 þús. kr.,
er vera skyldi uppörvun til sparn-
aðar og áminning um að gæta
fengins fjár.
Jafnframt þessu hefir svo spari-
merkjasala farið fram í mörgum
barnaskólum þessi ár, og sl. vetur
voru seld sparimerki í 66 skólum,
sem hafa samanlagt rúmlega 15
þús. nemendur.
Að sjálfsögðu gengur nokkuð
misjafnlega um söfnunina í skól-
unum. Veldur því ekki sízt mis-
jafn áhugi kennara og heimila, og
einnig margháttaður aðstöðumun-
ur. Þó má fullyrða, að yfirleitt
hefir kennarastéttin reynzt þessu
starfi vel og fjöldi skóla sýnt lofs-
verðan áhuga.
Lægsta söfnun í skóla varð nú
8 kr. á barn, en hæsta meðaltalan
133 kr. á barn, og hæst hefir söfn-
un hjá kennara verið 235 kr. á
barn.
I Reykjavíkur skólunum hafa
safnazt tæplega 50 kr. að meðal-
tali á barn, en um 51 kr. á barn
annars staðar, sem vitað er um og
láta mun nærri að meðaltalan á
barn sé um 50 kr. Er það mj ög vel
viðunandi niðurstaða, miðað við
erlenda reynslu, þótt söfnunin sé
nokkru minni nú en fyrstu árin,
enda mátti við því búast.
Til dæmis má geta þess, að
skólaárið 1955—6 var söfnunin í
Noregi um 53 kr. á barn.
Á þessu ári hafa sparimerki ver-
ið afgreidd til umboðsmanna fyr-
ir nálega 812 þús. kr., en alls á 4
árum fyrir um 4.3 millj. króna.
Sala í ár eftir því sem næst verð-
ur komizt nú, mun vera um 650
þús. kr. Auk þess er vitað, að all-
mikið fé hefir verið lagt inn í
bækur barna, í sambandi við þessa
söfnun, án sparimerkja.
I Landsbankanum í Reykjavík
og útibúum hans hafa verið stofn-
aðar nálega 11 þúsund sparisjóðs-
bækur í sambandi við þessa söfn-
un sl. 4 skólaár, og munu innstæð-
ur í þeim samanlagt nema um 4
millj. króna. Og víst er að allmik-
ið fé hefir verið lagt inn í eldri
bækur, og hér hefir aðeins verið
nefndur Landsbankinn og útibú
hans.
Það má því með sanni segja, að
sparisjóðsinnstæður barna hafi
aukizt að miklum mun hin síðustu
4 ár, og ber að þakka þeim skól-
um og innlánsstofnunum, sem að
því hafa unnið.
(Greinargerð frá Sparifj ársöfn-
un skólabarna skólaárið 1957—
1958.)
i
svavar gests:
Sá ég spóa.
Nýir og gamlir Spóa-þœttir.
í fyrrasumar rakst ég á í dag-
blaðinu Vísi óvenjulega kýmni-
fyllta frásagnarþætti vikulega.
Mátti fljótt sjá, að hér var um
hreinan skáldskap að ræða. Þætt-
irnir voru undirritaðir Spói, en
sá lézt vera ígripa-blaðamaður
hjá Vísi, er sendur var í viðtöl og
fréttasöfnun í forföllum hinna
reyndari starfsmanna blaðsins.
Svo létt var yfir þessu lesefni, og
svo víða brá þar fyrir leiftrandi
fyndni, að ég klippti þættina úr
blaðinu til varðveizlu.
Um það leyti, er snögglega tók
fyrir þættina, var mér fortalið, að
höfundur þeirra væri Svavar
Gests hlj ómsveitarstj óri, og tók
ég það gott og gilt, þar sem ég átti
í fórum mínum smásagnasafnið
Vangadans eftir sama höfund, og
fannst mér skyldleikinn fljót-
fundinn.
í bók „Spóa“ eru um 20 þætt-
ir, margir óprentaðir áður. Mjög
eru þeir misjafnlega snjallir og
fyndnir, en langbeztir þykja mér
þrír þættirnir úr Vísi: heimsókn-
in til spákonunnar og í slysavarð-
stofuna, — og maðurinn með
appelsínið.
Af þessari tegund bókmennta
erum við íslendingar fátækari en
flestar aðrar þjóðir, og höfundin-
um er hún allt að því hættuleg,
þar sem svo margir okkar þola
ekki græzkulausa kýmni, ef hún
beinist að okkur sjálfum, og gæti
sú verið orsök þess, hve snögg-
lega tók fyrir Spóaþættina í Vísi.
En Spóa þakka ég kverið og bið
hann áfram halda á þessari braut.
J. Ó. P.
Eimreiðín
64. ár, janúar-marz, flytur kvæði
eftir Guðmund Inga, Pál H. Jóns-
son, Bjarna M. Gíslason og Gylfa
Gröndal, sögur eftir Gunnar
Gunnarsson og Ernest Heming-
way, grein um Hemingway eftir
Indriða G. Þorsteinsson, ferða-
sögu eftir Sigurð frá Brún, grein
um bókasöfn o. fl. eftir Guðmund
G. Hagalín og ritsjá eftir Indriða
G. Þorsteinsson.
Ritstjórn Eimreiðarinnar ann-
ast Guðmundur G. Hagalín, Helgi
Sæmundsson og Indriði G. Þor-
steinsson.