Íslendingur - 10.11.1983, Side 5

FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1983
2$lcttdin0ur
5

a að byggja bæði
■iðiufyrirtæki“
framkvæmdum, eins og kostur
er. Á hinn bóginn er á það að
líta, að það eru erfiðleikar í
þjóðfélaginu og líka það, að
ríkisstjórnin stefnir að því að
draga saman seglin í ríkis-
búskapnum, minnka það, sem
tekið er af þjóðartekjum til
ríkisins og skilja meiri Qár-
muni eftir hjá fólkinu. Allt
gerir þetta að verkum, að það
er erfitt að framfylgja slíkri
stefnu. Ég geri þó ráð fyrir því,
að það verði reynt eftir þvísem
mögulegt er, að hafa hliðsjón
af atvinnuástandinu í fjárveit-
ingum til einstakra fram-
kvæmda.
Þannig, að það gætu hug-
sanlega breytzt tölur vegna
þessa í fjárlagafrumvarpinu?
,,Það eru nú ekki nema
örfáar tölur, sem eru í frum-
varpinu núna, og snerta bein-
línis Norðurland eystra og
framkvæmdir þar. Það skiptir
mestu máli hvernig það fé
skiptist, sem á að verja til
byggingar grunnskóla, hafna
o.s.frv. Og ég vona, að það
náist um það samstaða hjá
íjárveitinganefnd og Alþingi,
að haga þannig fjárveitingum,
að það verði tekið tillit til
atvinnuástands.
En svo við víkjum að öðru.
Nú er víst, að einhver bið
verður eftir álveri, og ekki lítur
alltof vel út með trjákvoðu-
verksmiðjuna á Húsavík. Hvað
kæmi til greina til að efla
atvinnulíf íkjördæminu annað
en þetta, ef þetta bæði tefst og
jafnvel bregzt?
„Ég held, að kjarnapunktur-
inn í því, þegar menn eru að
ræða um stóriðju, og hafi
raunar aldrei verið ljósari en
nú, en hann er sá, að við
íslendingar getum ekki tekið
mikla áhættu með því að
byggja bæði raforkufyrirtæki
og líka stóriðjufyrirtæki.
Erlend skuldastaða okkar er
svo tæp, að við getum ekki, að
mínu viti, undir neinum kring-
umstæðum tekið slíka áhættu.
Ég held, að það hafi aldrei
verið Ijósara en nú. Þess vegna
er það höfuðatriði, að það
finnist aðilar, sem hafi áhuga á
að fjárfesta í stóriðju, sem við
getum samið við um sölu á
okkar orku til á því verði, sem
við þurfum að selja hana á.
Það hefur orðið mikil um-
ræða um orkuverð undanfarið
og ég hef ekki við það að bæta,
en að sjálfsögðu þurfum við að
fá það verð fyrir orkuna, sem
kostar okkur að framleiða
hana. Við höfum að vísu
margt, sem aðrir geta ekki
boðið í sambandi við orku.
Viðgetumt.d. boðið langtíma-
samninga um sölu á orku, þó
með fyrirvörum um breytingar
á verði eftir því, sem orkuverð
breytist o.s.frv. Það er líka
mjög mikið um það, að þó að
orka sé seld á tiltölulega lágu
verði til ýmissa stóriðjuvera nú
umhverfis okkur, þá liggur
ekki á lausu ný viðbótarorka á
því verði. Þannig, að sú
umræða, sem farið hefur fram
um það hvort við séum sam-
keppnishæfir í orkusölu, finnst
mér ekki vera nægilega mark-
viss.“
En ef við lítum á trjákvoðu-
verksmiðjuna og þau 17,5
mills fyrir orkuna, sem kana-
díska ráðgjafafyrirtækið fékk
fyrirmæli um að vinna eftir,
sem er verð undir framleiðslu-
kostnaði að auki, hefurðu trú á
því, að við fáum erlent fyrir-
tæki með í þetta?
„Við í stóriðjunefnd höf-
um, í samráði við þá, sem hafa
gert þessa hagkvæmniathugun
(þ.e. Ekono og skrifstofu
Édgars Guðmundssonar Ráð-
gjöf og hönnun sf.) skrifað og
sett okkur í samband við þá,
sem þeir telja, að fyrst og
fremst komi til greina að vilji
leggja fé í slíkt fyrirtæki. Á
þessari stundu get ég ekki sagt
um það hvernig undirtektir
verða, en þetta er semsagt
þegar í athugun, og það hefur
verið haft samband við þessa
aðilja þegar í stað.“
Hafa svör borizt enn?
„Nei, það hafa ekki borizt
svör.“
Nú hafa fróðir menn sagt
við mig, að þessi leit sé von-
laus og nánast sýndarmennska?
„Ég tel slíkt tal út í hött.
Fyrst verðum við að láta á það
reyna hvort þetta er hægt. Ég
segi alveg eins og er: Treysta
menn sér þá, ef það finnst
enginn aðili í heiminum, sem
þekkir þessa starfsemi, treýsta
menn sér þá í þeirri stöðu, sem
við erum í íslendingar, að
leggja í slíka áhættu?
miðjan kannski
iu ennþá“
heiminum í dag, að við höfum
ekki fundið neinn sérstakan
iðjukost, sem er virkilega
vænlegur eins og er, en ég held,
(iuðmundur Bjarnason
að við megum ekki vera svona
svartsýnir, að það rætist ekki
úr með það.
En það kann hins vegar að
verða til þess, að þessi trjá-
kvoðuverksmiðja sé ekki
hugsanleg inni í dæminu eins
og sakir standa einmitt vegna
þess hvernig ástandið er, og
við gætum þurft að bíða of
lengi, og ef til vill lengur en við
höfum efni á að bíða. En þá er
það spurningin hvaða aðrar
leiðir við höfum.“
Er þér kunnugt um, að það
sé verið að leita einhverra sér-
stakra annarra leiðaístaðtrjá-
kvoðunnar?
„Mér er nú ekki kunnugt
um það. Það hefur að vísu
verið talað þarna talsvert um
vatnsútflutning. Sú hugmynd
hefur líka verið skoðuð um
árabil á Sauðárkróki og ég tel
að sjálfsögðu mjög gott og
athyglisvert, ef þetta væri
hægt, en það hefur heldurekki
verið inni í myndinni núna, og
stóriðjukostirnir, sem hafa
verið í athugun t.d. í iðnaðar-
ráðuneytinu hafa verið svip-
uðu marki brenndir, að eins og
er stendur enginn einn upp úr.“
Nú eru hugsanlegar stór-
felldar uppsagnir á fólki hjá
Slippstöðinni. Hvað er til
ráða?
„Ég geri mér fullagrein fyrir
því, að þar er um gífurlegan
vanda að ræða, og einmitt
vandi skipasmíðaiðnaðarins í
heild sinni fylgir þeim vandá,
sem við er að glíma í sjávar-
útveginum. Því miður tel égað
staðan sé svo eins og er, að við
höfum ekki möguleika á því að
stækka fiskiskipaflotann, en
við verðum auðvitað að við-
halda honum og þá á ég fyrst
og fremst við viðgerðarverk-
efni og síðan kemur endur-
nýjunin, sem ég tel eðlilega og
nauðsynlega. Þannig verðum
við að halda þessum iðnaði
einhvern veginn gangandi til
þess að hann leggist ekki út af,
og við stöndum svo frammi
fyrir því, þegar verkefnin kalla
á, að þá séu skipasmíðastöðv-
arnar okkar ekki tilbúnar til
þess að sinna því hlutverki.“
Ertu fylgjandi því eða and-
vígur, að nýsmíðar verði stöðv-
aðar í 2 ár?
„Ég tel, að það sé rétt stefna
hjá ríkisstjórninni, að fiski-
skipastóllinn sé nú svo stór, að
við hann sé ekki eðlilegt að
bæta og þá getum við hvorki
flutt inn skip né heldursmíðað
skip nema fyrir þau sem
úreldast eða helast úr lestinni."
íslendingur
tekur þrjá
þingmenn tali
Stopp á nýsmíði ávísun
á innflutning í framtíð
- segir Steingrímur J. Sigfússon,
alþingismaður
„Brýnustu vandamálin i Norð-
urlandi eystra eru sjávarút-
vegsmálin, og þá má náttúr-
lega bæði taka veiðarnar,
vinnsluna og svo skipasmíða-
iðnaðinn eða þjónustuiðnað-
inn við sjávarútveginn. Það
kreppir að honum, ef það
kreppir að sjávarútveginum,
bæði Slippstöðinni og þvi
mikla hlutverki, sem hún
gegnir á Akureyri og svo hjá
smærri aðiljum, sem hafa verið
að þjónusta bátana," sagði
Steingrímur J. Sigfússon, al-
þingismaður við fslending.
„Þetta er allt á sömu spýt-
unni."
En hvað með aðra þætti
atvinnumála, s.s. hugsanlegt
álver og trjákvoðuverksmiðju
á Húsavík, sem margir telja
ekki hagkvæmt fyrirtæki?
„Já, ég náttúrlega harma
það. ef þaö reynist ekki vera
arðbært fyrirtæki. Ég hafði að
vísu mína fyrirvara um þessa
trjákvoðuverksmiðju, þangað
til maður sæi framan í þær
áætlanir, sem þar væru lagðar
til grundvallar, m.a. um meng-
unarvarnir, því þetta er iðnað-
ur, scm hefur á sér heldur illt
orð hvað varðar mengun.
Ég hef skoðað þessar frum-
kannanir, sem gerðar voru, og
þessar áætlanir frá finnska
fyrirtækinu og mér leizt nokk-
uð vel á þær. En maður horfir
ekki framhjá hinu, að hér er
um óhemju dýra leið til þess að
skapa störf að ræða. Mér telst
svo til, að það muni kosta um
55 milljónir króna að skapa
hvert starfstækifæri í trjá-
kvoðuverksmiðjunni.
Og ef maður lítur svo hins
vegar til almenns iðnaðar þá
má vel duga með hálfa til eina
milljón á bak viö hvern mann.
Þannig erum við kannski
með um fimmtúgfaldan kostn-
að á bak við hvert starfstæki-
færi.“
En hvað telur þú helzt til
ráða í ljósi yfirvofandi upp-
sagna nianna á Dalvík, Akur-
eyri, Húsavík ogjafnvel víðar?
IVlunt þú kannski beita þérsér-
staklega fyrir einhverjum að-
gerðum fyrir Norðurland
eystra?
„Já, maður náttúrlega reyn-
ir það, en svigrúm manns er
ákaflega lítið og takmarkast
náttúrlega af því, aö Ijárveit-
ingavaldið verður án efa mjög
stíft gagnvart öllum hreyting-
um á þessu fjárlagafrum-
varpi."
Hvaða hugmyndir myndir
þú leggja fram?
„Ég hef lagt á það áherzlu.
að þegar svona stendur á, að
þá eigi að reyna að halda uppi
sem mest óskertum fram-
kvæmdum hins opinbera. Þær
eru auðvitað stór liður í at-
vinnuuppbyggingunni. Ef við
tökum byggingariðnaðinn til
dæmis, þá held ég að við
hefðum átt að halda áfram á
fullu skriði með Verkmennta-
skólann og Oeiri slíkar fram-
kvæmdir. Þó að það sé erfitt í
ári núna, þá eykur það bara
enn á vandann, ef ríkið dregur
mjög saman um leið og aðrir
aðilar gera það.

Steingrímur J. Sigfússon
Hvað varðar Slippstöðina,
þá er ég alfarið á móti því að
stöðva nýsmíðar. Ég held, að
við ver.ðum að vinda okkur í
þaö verkefni fyrr en seinna að
iára að endurnýja fiskiskipa-
llotann. Það er óháð umræð-
um og vangaveltum um stærð
llotans. Ég er einfaldlega að
tala um það að við höldum
fiskiskipaflotanum íveiðihæfu
ástandi."
En segjum seni svo, að það
verði niðurstaða skipasmíða-
nefndarinnar að það verði
engar nýsmíðar næstu tvö
árin?
„Ég myndi harma það mjög
(eins og nafni minn orðar
það), ef það verður niður-
staðan, því það er í fyrst lagi
ávísun á innflutning í framtíð-
inni, því þcgar stíflan springur
og kannski 10-20 skip verða
óútgerðarhæf á árinu, þá ráða
íslenzkar skipasmíðastöðvar
ekki við þau. Þau hafa ekki
yfir þeim afköstum að ráða,
sem til þess þarf að halda þá í
horfinu, ef svo fer, að við
stoppum alveg nýsmíðar í
einhver ár. Þannig þarf að
byrja á þessu verkefni nú þegar
og raunar má auka afkasta-
getu íslenzkra skipasmíða-
stöðva um allt að helming bara
til þess að þær haldi í horfinu