Íslendingur - 24.05.1984, Blaðsíða 4

4
3fstctwlinaur
FIMMTUDAGUR 24. MAÍ 1984
Lífefnaiðnaður -
Iðnaðaruppbygging
Aó undanförnu hafa farið fram nokkuö ítarlegar um-
ræóur um möguleika íslendinga til þess að auka
verulega framleióslu úr lífrænum hráefnum, sem eru til
staðar en hafa verið vannýtt. Miklir möguleikar virðast
fólgnir í slíkum iðnaði bæði til innanlandsnotkunar og
sem útflutningsverðmæti.
Það er Ijóst að nú á næstunni þarf að efla verulega
þær rannsóknir sem nauðsynlegar teljast til þess að
meta raunverulegan grundvöll slíks iðnaðar hérlendis
og samkeppnismöguleika hans á erlendum vettvangi.
Þær þjóðir sem nú þegar standa að þessum málum
og hafa náð umtalsveröum árangri horfa aö sjálfsögðu
til þessara sömu markaða, svo hér er um mjög
samkeppnisharða atvinnugrein að ræða. En ef raun-
verulega er hægt að auka nýtni þess hráefnis, sem við
höfum til umráða og tengja slíkt nýjum framleiðslu-
möguleikum, þá ætti slík verómætasköpun að geta
orðið stoð í mótum nýrra atvinnugreina, en þeirra
þörfnumst við.
Rannsóknir á þessu sviði eru brýnarog nauösyn-
legt að ákveðið skipulag komist á þau mál. Margar
ólíkar stofnanir hafa sinnt þessum málum nokkuð, en
allt markvisst skipulag og fjármagn vantar. Stærð
þessa verkefnis er slík að Ijóst má vera að lítið sem
ekkert veröur unnið án þátttöku ríkisins. Enda þótt
margar þeirra stofnana sem til eru í dag gætu hugsan-
lega sinnt þessu verkefni með viðbótar fjármagni, þá
vaknar sú spurning hvort ekki sé eðlilegt að hér yrði
um nýtt og sjálfstætt verkefni að ræóa, sem þó aó
sjálfsögðu tengdist Háskóla íslands hvað varðar rann-
sóknir á þessu sviði. Hugmyndir hafa vaknað þess
efnis að ekki þyrfti endilega að vinna rannsóknarstörf
á sviði lífiðnaðar í nánasta umhverfi Háskóla Islands
heldur að hér væri tækifæri til þess að skapa nýja
starfsemi í öðrum landshluta t.d. hér á Eyjafjarðar-
svæðinu.
Bæjarstjórn Akureyrar hefur nú ákveðið að skipa
starfshóp til þess að gera athuganir á möguleikum
lífefnaiðnaðar hér á Akureyri. Þessi hugmynd er fram-
komin í framhaldi af frumvarpi sem nú liggur fyrir
Alþingi þess efnis að stofnsett verði á Akureyri rann-
sóknarstofa lífefnaiönaðarins.
Þaö er tímabært að þessi mál verði tekin ákveðnari
tökum, þeir möguleikar skoðaðir sem álitlegastir eru
og gerö áætlun um þau atriði er raunhæfust teljast.
A vegum Fjórðungssambands Norðlendinga starfar
iðnráðgjafi, á vegum Iðnþróunarfélags Eyjafjarðar er
unnið að nýjum iðnaðarmöguleikum á þessu svæði og
iðnaðarráðherra hefur ákveóiö að stofna iðnaðar-
miðstöð hér á Akureyri. Nauðsynlegt er að að hér
komist á skipuleg verkefnaskipan þannig aö markvist
og skipulega se unniö að iðnaöarmálum á þessu
svæói svo ekki verði uppi sú staða að hver sé að gerð
grautar í sínu horni. Fjármagn það sem ríki, sveitar-
félög og aðrir leggja í iðnþróun á að skila sér margfalt
til baka ef rétt er aö málum staðið. Markmiðið hlýtur að
vera að fjölga atvinnutækifærum í iðnaöi og að stefna
markvisst að því aó hér skapist hærri hlutdeild iðnaðar
í ársverkum, sem jafnframt gefi hærri meðaltekjur í
iðnaði en fram til þessa. Þessum markmiðum má ná
með ýmsu móti og þótt hér hafi verið bent á nauðsyn
þess að fjármagn fáist til rannsóknarstarfa og nauð-
synlegra frumkvöðlavinni á sviði iðnaðar, þá er jafn-
framt unnið við þeirri stefnu að uppbygging iðnaðar
og annara atvinnugreina geti ekki átt sér stað nema
með þátttöku opinberra aðila eða fjársterkra félaga-
samsteypu. Nýleg skoðanakönnun Hagvangs bendirtil
hins gagnstæða, því vilji þátttakenda i þeirri skoðana-
könnun var greinilega sá, að atvinnurekstur ætti að
vera í höndum einstaklinga og samtaka þeirra í stað
þeirrar ríkisforsjár sem margir telja svo nauðsynlega.
sjs
Og eiginkona Cesar var
hafin yfir efasemdir
Síðasti Norðangarri fór að von-
um nokkuð fyrir brjóstið á
stjörnuliði KEA og framsóknar.
Að vonum, því að tilgangurinn
með greininni var að sjálfsögðu
sá, að fá að sjá viðbrögð þeirra
sem deilt var á. Norðangarra
varð þó ekki að þeirri ósk sinni,
því eingöngu hinir minm' spá-
menn létu frá sér heyra. Er það
skaði, en ekki óbætanlegur.
Á síðum þessa blaðs hefur á
undanförnum árum birtst ótölu-
legur fjöldi frétta og greina þar
sem nokkurrar gagnrýni á KEA
hefur gætt. Fjöldi þessara
greina verður sérstaklega áber-
andi ef borið er saman við blað
það er Framsóknarfélögin hér í
sýslunni gefa út boðskap sínum
til áréttingar. Segja verður, að
sú útgáfa hafi í raun gert Is-
lendingi erfitt fyrir, þar sem
vegna þagnar framsóknarblaðs-
ins, hefur blaðið orðið að taka
að sér rödd hrópandans i eyði-
mörkinni, hvað KEA varðar.
I greinum þeim sem ritaðar
hafa verið vegna umfjöllunar
Norðangarra um nýyrðið
„kaupfélagslegur” gætir nokk-
urrar beiskju í garð íslendings.
Fyrst skaust fram félagi
Norðangarra austlægrar ættar.
Ekki fór mikið fyrir málefnaleg-
um málflutningi úr þeirri átt
frekar en íyrri daginn. Enda
Noróongorri
greinin augljóslega skrifuð af
einhverjum lcigupenna fram-
sóknar, sem aldrei hefur iátið
sig henda að orða nafn KEA við
hégóma. ÖIIu merkilegri, og
ánægjulegri, voru tilskrif fyrrum
verkalýðsforingja, sem áður
hafði skoðanir ættaðar að aust-
aðar fyrningar og niðurfærslur.
Hin „glæsilega” afkoma kaup-
félagsins er því, að venju,
„kaupfélagsleg”, hálfsannleikur
á mörkum lyginnar. Ásjónunni
skildi hins vegar haldið hreinni,
og svo er gagnrýnislausri frétta-
mennsku fyrir að þakka, að
þetta hefur lukkast.
Annað atriði sem títtnefndur
greinarhöfundur gerir að um-
ræðuefni, er fjandskapur Norð-
angarra í garð „bænda og búa-
liðs”. Rétt þykir að upplýsa, að
hér veður höfundur f mikilli
villu, Norðangarri telur þennan
þjóðfélagshóp alls góðs mak-
legan, honum beri það sem
honum ber, en ekkert þar um-
fram eða framyfir, frekar en
öðrum.
Greinarhöfundur telur, rang-
lega, að eðlilegt sé að bændur
njóti meginhluta þess „arðs”
sem lagður var inn á jarðar-
fararreikningana nú á þessu
vori. Ranglega, vegna þess að
samkvæmt samþykktum kaup-
félagsins, er því óheimilt að
greiða arð af viðskiptum sem til
eru komin vegna atvinnurekstr-
ar, en það gerir KEA í stórum
Við þessu mátti búast, því það
er nú einu sinni svo, að þegar
skyldulið almættisins á í hlut, er
gagnrýni ávallt af hinu illa, að
því er virðist. Skylduliðinu hefur
hins vegar lengi verið óljóst að
heiðarleg gagnrýni, jafnvel þótt
nafnlaus sé, er oft til góðs.
Tómasareðlið nær jú oft út yfii
trúmálin, og er það vel.
Spyrja má hvort sá skortur á
sjálfsgagnrýni sem rikt hefur í
herbúðum framsóknar, hvaó
KEA varðar, hafi verið til góðs
Norðangarri er þeirrar skoðun-
ar, að svo hafi ekki verið. Fá
mannanna verk eru þess eðlis,
að ekki megi gera betur, og
KEA engin undantekning í því
efni. En lítum nú aðcins nánar
á ritsmíðar þær sem sprottið
hafa vegna gagnrýni Norðan-
garra í næst síðustu viku.
an, en hefur nú gengið í eina
sæng með framsókn og KEA.
Grein þessi er fyrir margar
sakir merkileg smíð, þar sem
hún staðfestir sumt af því sem
Norðangarri hafði verið svo
ósvífinn að benda á að betur
mætti fara varðandi stjórnun
blessaðs kaupfélagsins okkar.
Höfundinum finnst ósvinna
hin mesta að Norðangarri skuli
sjá ofsjónum yfir innleggingu í
jarðarfararreikningana, sem er
að vísu rangt hjá höfundinum,
en umfjöllunarvert engu að síð-
ur.
Staðreyndin er nefnilega sú,
að samkvæmt heimildum sem
Norðangarri tekur trúanlegar,
var hægðarleikur að haga upp-
gjöri blessaðs kaupfélagsins
þannig, að tap yrði á rekstrin-
um. Koma þar til ýmsar ónot-
stíl, og gerist þar með brotlegt
við eigin samþykktir. Ef haldið
væri á málum í samræmi við
samþykktir, myndu bændur,
sem augljóslega verða að flokk-
ast með öðrum atvinnurekend-
um, ekki hafa hærri grunn til
arðsútreiknings en aðrir. Ein-
föld staðreynd eins og þessi ætti
öllum að vera Ijós, hafi þeir
ekki stjörnur í augum, eða oftrú
á ágæti KEA.
Viðvörun Norðangarra, sem
var vel meint, þess efnis að nái
menn ekki stjörnunum úr aug-
unum hvað afstöðuna til KEA
varðar, verði nýyrðið „kaup-
félagsiegur” eilíft, er enn í fullu
gildi, og hefur frekar styrkst en
hitt við tilskrif stjarnfræðing-
anna ofannefndu.
Norðangarri.
Friðaruppeldi
Nú þegar miklar umræður um
friðarmál fara fram hér á landi,
sem og annarsstaðar í heimin-
um, teljum við okkur knúin til
að taka þátt í þessum umræðum
og reyna að rækta með börnum
okkar skilning á mikilvægi þess
að hægt sé að leysa vandamál
án ofbeldis. Ofbeldis og stríðs-
myndir eru orðnar skemmtiefni
fólks og jafnvel barna og eru sist
til að glæða skilning þeirra á
friðarmálum.
Á fundi Foreldra og kennara-
félags Grunnskóla Svalbarðs-
strandar, sem haldinn var 7. maí
síðastliðinn, var samþykkt að
beina þeim tilmælum til mynd-
bandaleiga að þær fari í öllu
eftir þeim lögum og reglum, sem
í gildi eru um útlán á myndefni,
sem ekki er við hæfi barna og
unglinga, eða beinlínis talið
mannskemmandi.
Skorum við hér með á þá, sem
löggæslu annast að sjá til þess að
lögum þessum sé framfylgt.
Foreldra og kennarafélag Grunn-
skóla Svalbarðsstrandar.
4?
V)

z
sjálfra okkar
vegna!