Faxi - 01.02.1973, Blaðsíða 6

möguleika á því að félagið komi upp
stofnun er hafi það hlutverk, að vera
samastaður þeirra, sem ekki lengur geta
unnið hin almennu störf, samastaður,
þar sem þeir gæt.u sinnt léttum störfum
lengri éða skemmri tíma á dag, eftir
starfsgetu hvers og eins.
Okkur hefur orðið nokkuð skrafdrjúgt
um húsbyggingamálin og vendum okkar
kvæði í kross og ræðum um hið félags-
lega starf, til að missa ekki af þræðinum,
því upprunalegur tilgangur var að ræða
þau hvað helzt.
— Með breytt.um tímum og gleggii
starfsgreiningu hafa verið starfandi sér-
deildir innan félagsins, sem síðar hafa
orðið að sjálfstæðum félögum. t mörg ái
var t.d. kvennadeildin innan þess, og
starfaði hún af miklum krafti í nokkur
ár. En þegar síldin hvarf, en hún hafði
Verkalýðshreyfingin hefur sfuðlað að aukinni
óra afmælið var t.d. haldin mólverkasýning
veitt þeim mikia vinnu, dvínaði áhuginn,
og á tímabili var deiidin í rauninni ekki
starfandi, og þannig var ástatt, þegar
félagsskapur þeirra, Verkakvennafélagið,
er stofnað, árið 1952, af þeirri ágæt.u fé-
lagskonu, Vilborgu Auðunsdóttur. Vél-
stjórar höfðu fyrst með sér sérstakt fé-
lag, en ganga síðan í Verkalýðsfélagið
sem deild, og voru í því þar til á síðasta
hausti, ef ég rnan rétt. Segja má að vél-
stjórafélagið hafi náð dálítilli sérstöðu
hér með því að semja við frystihúsaeig-
endur, þannig að réttindamenn hefðu for-
gangsrétt, en þessu er öfugt farið í
Reykjavík. Þar er hópur manna við vél-
gæzlu í frystihúsum án nokkurra vél-
stjóraréttinda. Verzlunarmenn voru aldrei
neitt á okkar snærum, og við sömdum
aldrei fyrir þá. Skiptingu félaga í ein-
ingar tel ég til bóta, ef þær eru nægilega
fjölmennar. Annars ekki.
Eins og flestum er kunnugt, hafa
stjómmál og verkalýðsstörf Ragnars ver-
ið samofin, enda hefur hann verið í fram-
boði bæði við bæjar- og sveitarstjórnar-
kosningar, og eins til Alþingis, fyrir Al-
þýðuflokkinn. Eins og í flestum þorpum
og bæjum á íslandi vildu launþegar í
Keflavíkurhreppi eiga aðild áð stjórn
sveitarfélagsins.
— Verkalýðsfélgið bauð fyrst fram
til hreppsnefndar árið 1934. Stillti upp
lista og kallaði hann lista frjálslyndra
kjósenda, og algerlega gengið frá honum
á fundi í félaginu og voru tveir í kjöri, ég
og Bergsteinn Sigurðsson. Þótt ekki næð-
um við kjöri að þessu sinni í okkar
fyrstu orrustu, mörkuðu kosningamar
nokkur tímamót í Keflavík, sem fyrstu
hlutbundnu kosningarnar, og mátti sann-
arlega koma breyting þar á. Áður hafði
verið kosið í heyranda hljóði. Ég man
t.d. eftir einum kosningum, þar sem ver-
ið var að kjósa oddvita í staðinn fyrir
annan, og var það gert með handaupp-
réttingu.
— Verkalýðsfélagið léi samt ekki
deigan síga, þótt illa hafi gengið í fyrstu?
—■ Síður en svo. Árið 1938 buðum
við aftur fram og gengið var frá lista á
fundi í félaginu, rétt eins og hinum fyrri,
en þó var ekki hafinn áróður fyrir honum
beinlínis sem verkalýðslista, enda var það
alveg vitað, að þarna stóðu saman Al-
þýðuflokksmenn og Framsóknarmenn,
og því var ekki sérlega vel tekið, það er
nú alltaf svo, en ég og Danival heitinn
Danivalsson náðum báðir kosningu.
— Hið nýja afl í hreppsnefndinni
hefur þá líklega ekki setið auðum hönd-
um eftir að hún kom saman?
— Verkalýðsfélagið bryddaði upp á
mörgum málum, sem síðan voru lögð
fyrir hreppsnefndina, og náðu mörg fram
áð ganga, eins og t.d. sjúkrasamlagið,
verkamannabústaðirnir, löggæzlan o.fl.,
eiga öll upptök sín innan félagisns.“
— En svo líður að þv't, að Alþýðu-
flokkurinn býður fram með þig sem efsta
mann. Hvað olli þeirri nýbreytni?
— Árið 1942 verður ekki samkomu-
lag um uppstillingu. Framsóknarmenn
vildu hafa meiri ítök á listanum, en við
töldum rétt. Mig minnir að þeir hafi
haft annan og þriðja mann, en nú vild-
um við fá þriðja manninn. Þetta olli
ekki neinni sundrungu innan Verkalýðs-
félagsins. Margir félagar þar höfðu ekki
stutt listann. Þannig hefur það verið alla
tíð, menn hafa kosið ýmsa flokka, sem
ekki hafa stutt þeirra samtök. Ég veit
um marga Sjálfstæðismenn, sem hafa ver-
ið mjög virkir í félaginu, sérstaklega
eftir áð sá flokkur fór að hafa mikil af-
skipti af launþegasamtökunum, þótt ó-
trúlegt megi virðast.
— En, Ragnar, í samrœðum okkar
hefur eitt atriði alveg gleymzt, kennarinn
Ragnar Guðleifsson, hvar var hann öll
þessi umbyltingarár?
— Mér tókst ekki að fá fasta kenn-
arastöðu. Atvikin höguðu því þannig, en
sleppum því. Eftir að hafa unnið tvo vet-
ur við heizlu á fiski, í skreið, sem var
alger nýlunda hér, hjá Herzlusamlagi
Keflavíkur, þar sem norskur maður leið-
beindi, — tók ég við deildarstöðu við
Kaupfélagið,_ en Kaupfélag Suðurnesja á
rætur sínar að rekja til verkalýðsfélags-
ins. Þar var stofnað pöntunarfélag, sem
myndaði svo ásamt Pöntunarfélagi Hafn-
arfjarðar, Pönt.unarfélagi verkamanna í
Reykjavík, Ingólfi í Sandgerði, Kaupfé-
lag Reykjavíkur og nágrennis, skamm-
stafáð KRON. En leiðin að því sem ég
ætlaði að gera að lífsstarfi, kennaranum,
teygðist lengi enn. Ég starfaði við Sjúkra-
samlagið frá 1943—’46, að ég verð odd-
viti til ársins 1950, að ég varð bæjar-
stjóri, og því starfi gegndi ég til ársins
1954, að ég lét af störfum. Eftir að
Keflavík fékk bæjarréttindi árið 1949,
mynduðum við meirihluta með Fram-
Framhald á bls. 33
menningu á ýmsum sviðum. í sambandi við 40
26 — F A X I