Íslendingur


Íslendingur - 18.12.1986, Blaðsíða 7

Íslendingur - 18.12.1986, Blaðsíða 7
FIMMTUDAGUR 18. DESEMBER 1986 3ðU'udingur 7 Eitt aðaleinkcnni atvinnulílsins á Akureyri hef'ur verið hversu það byggist upp á láum cn stór- um fyrirtækjum. Þannig hafa 7 fyrirtæki og stofnanir löngum haft um 70% af vinnandi fólki innan sinna vébanda. Þetta hefur m.a. gert það að verkum, að ýmsar utanaðkomandi að- gerðir, svo sem liskveiði- takmarkanir og landbúnaðar- kvótar hala haft hér veruleg áhrif og hindrað vaxtarbrodd þessara fyrirtækja. Þess vegna hefur oft verið rætt um það, að auka þyrfti Ijölbreytnina og um leið að koma á fót nýjum fyrirtækjum til þess að dreyfa áhættunni. Á síðustu misserum hefur talsvert mikið áunnist í því að ná þessum markmiðum, enda hefur gróska í atvinnulífi verið með miklum blóma að undanlörnu. Byggist það að sjálfsögðu á hagstæðum skilyrðum i sjávar- útvegi svo sem auknum afla og hærra verði lyrir framleiðsluna. Það sem ber hæst og vcgur mest er tilkoma tveggja lullkominna rækjutogara í ílota Akureyr- inga en þeir cru gerðir út af Samherja h.f. ogOddeyri h.f. og eru þessi útgerðarfyrirtæki komin með allt að 80 manns í vinnu. Takist vel til, eru þau orðin einn al máttarstólpum í atvinnu- ltfi bæjarins og eiga að færa bæjarfélaginu drjúgar tekjur. Geta má þess einnig að all- margar ljölskyldur flytjast nú til bæjarins vegna þessara skipa. Þá er fiskilóðurverksmiðjan ISl ESS senn að verða tilbúin og mun auka á Ijölbreytnina í atvinnulífinu að miklum mun. Útgerðarfélag Akureyringa h.f. er nú að láta endurbyggja einn af togurum sínum og verður hann útbúinn sem frysti- togari, en síðan er það stefna félagsins að bæta sjötta togar- anuni í flota sinn mcð nýsmíði. Slippstöðin h.f. hefur fengið það verkcfni, að endurbyggja togarann en það ásamt öðrum verkefnum skapar henni vinnu fram á mitt næsta ár og öll teikn eru á lofti um að birta sé til í skipaiðnaðinum í kjölfar betri afkomu sjávarútvegsins. Aðstaðan til ferðamarrna- þjónustu hclur gjörbreyst á stuttum tíma, bæði að því er varðar hótelrými og veitinga- starfsemi, enda þótt ef til vill megi segja, að ýmis afþreyinga- starfsemi þyrfti aö vera meiri. Þó hefur öll aðstaða í Hlíðar- Ijalli batnað svo með tilkomu nýrrar skíðalyftu, og breyttrar staðsetningar á eldri lyftu, að nánast cr um byltingu að ræða. Stcfnir allt í það að skíðaaðstaða okkar taki aftur þá forystu sem hún ótvírætt hafði áður. Uppbygging verkmenntaskól- ans heldur áfram og er nú smá saman aö myndast glæsileg aðstaða á Eyrarlandsholti og er Ijóst, að hana má nýta til rriargs konar annara hluta á þeim tímum sem skólastarf er ekki í gangi. Skólinn er rnikil lyfti- stöng ekki aðcins sem mennta- setur, heldur einnig sem Ijöl- mennur vinnustaður nemenda bæði innan og utan Akureyrar. Af því sem hér hefur verið sagt og ýmsum öðrum þáttum er full ástæða til þess að ætla, að GUNNAR RAGNARS: HUGLEIÐINGAR UM ÁRAMÓT atvinnulífið hér á Akureyriséað komast úr þeim öldudal sem við hölum verið í á undanförnum árum. Nú þegar hefur komið til aukin atvinnustarfsemi og huga þarf vel að þeim tækifærumsem gcfast. Það má svo gera ráð fyrir því, að þessi auknu umsvif í grundvallar framleiðslunni leiði til aukningar í þjónustugreinum og aö byggingariðnaðurinn muni brátt ná sér á strik. Byggðamál í brennidepli Enda þótt ástandið í atvinnu- málum hali batnað ogástæða sé til bjartsýni að því leyti eru ýmsar blikur á lofti varðandi byggðaröskun og búsetuskilyrði. Þrátt fyrir gott atvinnuástand hafa fólksflutningar af lands- byggðinni til höfuðborgarsvæð- isins sjaldan verið meiri en nú. Við þessu þarf að bregðast af raunsæi og reyna að gera sér Ijóst hvað til þaH að koma til þess að þessari þróun verði snúið við, enda er þá gengið út Irá því, að það sé ríkjandi stefna og markmiö að halda byggð sem víðast í landinu. Þetta mál snertir Akureyringa og Eyfirð- inga sérstaklcga, þarsem héreru lyrir hendi öll skilyrði til þess að mynda áfram öllugasta mót- vægið við Suð-Vesturland. Þróun byggðar og búferlallutn- ingar á þessari öld sýna, að l’ólk er og hefur verið að flytja frá afskekktustu byggðum inn til hinna þéttbýlli staða. Þrátt fyrir ýmsar ráðstafanir til þess að stemma stigu við þessari þróun, hefur aðeins verið hægt að hægja á henni tímabundið, en síðan hefur sótt í sama farið aftur. Þetta er reynsla margra áratuga og nánast staðreynd, sem staðið er frammi fyrir. Þrátt fyrir að oftast hafi verið næg atvinna á þessum stöðum er þróunin engu að síður þessi. Skýringarnar eru sjálfsagt margar, en þó er augljóst að ýmsar kröfur, sem gerðar eru í dag til þjónustu og afþreyingar er ekki hægt að uppfylla og unga fójkið. flyst á brott, þar sem möguleikar þess eru meiri í þétt- býlinu. Reynt hefur verið að gera sem flesta hluti á sem llestum stöðum t.d. með því að koma á fót framhaldsskólum og sjúkra- húsum, en þar sem Ijármagn hefur ckki verið fyrir hendi hafa þessar byggingar verið óhóflega lengi í byggingu og sums staðar varla komnar í notkun. Þá eru víða dæmi þess, að ekki sé þörf fyrir þær allar vegna þess að fólkinu hefur farið fækkandi. Þessi stefna að ætla að sjá fyrir öllum þörfum alls staðar hefur að mínu mati gengið sér til húðar og hún hefur dregið alla landsbyggðina niður. Það sem þarf að gera er að setja sér þau markmið, að öflugir byggða- kjarnar rísi á nokkrum stöðum úti á landsbyggðinni, og er þá Akureyri og Eyjafjörður með öll skilyrði til slíks kjarna fyrir Norðurland. Þessari stefnu þarf að auka fylgi því það er sú eina raunhæfa leið til þess að fólks- flutningarnir verði innan hérað- anna, og beita svo ýmsum aðgerðum til þess að létta kostnað jaðarbyggðanna til þess að leita þjónustunnar við þétt- býliskjarnann. Þannig mætti t.d. hugsa sér að þjóðfélagið komi á móts við ferðakostnað með því að taka þátt í eldsneytis- kostnaði og styrkja mætti skóla- fólk sem þyrfti að leita til þétt- býliskjarnans bæði að .því er varðar flutningskostnkð og uppihaldskostnað. Þetta yrði aðeins brot af þeim kostnaði, sem þjóðfélagið hefur af því að byggja rándýrar byggingar út um allar grundir og reka þær síðan á eftir oft með lítilli nýtingu. Þessi mál þurla að ræðast af raunsæi og freista þarf þess að fá um þetta sátt innan landshlutanna, því þetta er ekki síður hagsmunamál jaðarbyggð- anna en þéttbýliskjarnans. Liður í þessari stefnu er einmitt sá að gera átak í því að Ijúka byggingu Fjórðungssjúkrahúss- ins og Verkmenntaskólans, og koma fyrirhuguðum Háskóla og stofn sem allra fyrst. Fjárhagur bæjarsjóðs Nokkrir mánuðir eru nú liðnir af kjörtimabili nýkjörinnar bæjarstjórnar og eru mörg brýn verkelni sem bíða úrlausnar. Varðandi ljárhagsstöðu bæjar- ins, er það að segja, að nokkur halli varð á bæjarrekstrinum á síðasta ári og versnandi gréiðslu- staða varð um kr. 40,0 millj.. Reiknað var með í fjárhags- áætlun fyrir þetta ár, að þessi halli yrði að nokkru bættur, en nú er ljóst, að það markmið næst ekki þannig að hann verður enn við líði þegar semja þarf Ijárhagsáætlun fyrir næsta ár. Orsakir þessa eru margar, en þess má geta að ráðist hefur verið í nokkur verkefni, sem ekki var reiknað með þegar Ijárhagsáætlun var samin. Má þar helst nefna 2. áfanga í Síðu- skóla að upphæð ca. 12-14 millj. sem var nauðsynlegframkvæmd til þess að koma í veg fyrir röskun í skólahaldi í Síðuhverfi nú í vetur. Auk þessa er væntan- lega Ijóst, að launakostnaður og launaskrið hefur orðið meira á árinu en gert var ráð fyrir. Það er ljóst, að þessa versnandi greiðslustöðu verður að bæta og verður stefnt að því við gerð nýrrar fjárhagsáætlunar fyrir árið 1987. F ramkvæmdaáælun og stjórn- kerfisbreytingar Eitt merkasta og mikilvægasta starf sem nú hefur verið hafist handa við er gerð fjárhags- og framkvæmdaáætlunar Akur- eyrarbæjar fyrir árið 1987-1990. Þar er gert ráð fyrir að fram- reikna tekjur, rekstrargjöld, afborganir lána og þá fjárhæð, sem kemur til með að standa eftir til framkvæmda. Er þá betur hægt að gera sér grein fyrir því hvaða svigrúm verður fyrir hendi og ráðast í framkvæmdir með forgangsröðun í huga og gera þær .markvissari en verið hefur. Þá er og gert ráð fyrir því að taka stjórnkerfi bæjarins til endurskoðunar og freista þess að koma því í nútímalegra horf og gera það fljótvirkara og skilvirkara. Sú vinna hefst af krafti eftir að íjárhagsáætlun er lokið. Hitaveitan Það mál, sem hæst hefur þó borið að undanförnu er málefni og skuldastaða Hitaveitu Akur- eyrar, og þarf ekki að lýsa því fyrir bæjarbúum hvílíkt vanda- mál er hér á ferðinni, þegar upphitunarkostnaður á Ákur- eyri er með því hæsta sem gerist í landinu. Með tilliti til ýmissa aðgerða ríkisvaldsins til þess að jafna upphitunarkostnað í land- inu á undanförnum árum er full ástæða til þess, að vandamál skuldugustu hitaveitnanna séu kynnt ríkisstjórninni og leitað sameiginlegra lausna til þess að greiða hér úr. Fyrir utan að Akureyringar hafa greitt skatta til sameiginlegra sjóða vegna jöfnunar á upphitunarkostnaði annars staðar á landinu þá hefur ríkisvaldið sjálft staðið fyrir því að taka lán til þessara veitna, sem eru mun óhagstæðari en þau lán, sem nú eru í boði á lánamarkaðnum. Þá má enn- fremur benda á það, að Akur- eyringar hafa sparað ríkissjóði stórfé með því að setja á stofn Hitaveitu, sem felst í því, að ekki hefur þurft að greiða olíustyrk hingað til bæjarins eftir að hún tók til starfa. Þá er ef til vill eftir að nefna stærsta framlag Akur- eyrar til orkubúskaparins í landinu, en það var þegar Laxárvirkjun var sameinuð Landsvirkjun, en sú sameining hefur verið stór þáttur í betri afkomu Landsvirkjunar, sem um leið hefur komið lands- mönnum öllum til góða. Laxárvirkjun, sem var orðin nær skuldlaust fyrirtæki malaði gull, ef svo má að orði komast, og láta mun nærri að 65% hlutur bæjarins i henni á sínum tíma mundi geta greitt af um kr. 700 millj. láni í dag. Það er eitt af stærstu verkefnum bæjarstjórnar nú, að ná fram lausn á fjármála- vanda Hitaveitu Akureyrar, þannig að orkugjöldin geti hlut- fallslega lækkað á næstu árum. Mörg önnur brýn verkefni bíða úrlausnar, og sérstaklega skal á það bent, að aðgerðir í málefnum aldraðra verða að hafa nokkurn forgang á næstu árum enda er hér um að ræða vaxandi þörf á þjónustu eftir því sem meðalaldur fólks hækkar. Með batnandi horfum í atvinnu- lífi og íjölgun fólks á þessu svæði á okkur að takast að halda áfram að byggja hér traust og gott samfélag. Með þeim orðum vil ég óska öllum Akur- eyringum og Eyfirðingum árs og friðar.

x

Íslendingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Íslendingur
https://timarit.is/publication/675

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.